درس‌های ناآرامی‌های عراق

در این میان وحدت و همگرایی ملی مردم، ارتش و نظام عراق با محوریت بسیج عمومی، مانع از تحقق اهداف تروریست‌ها شده است.

عراق یکپارچه در حالی در برابر تروریسم ایستادگی می‌کند که روند این تحولات درس‌های قابل توجهی را در درون خود نهفته است.

اصل مهمی که می‌تواند زمینه‌ساز پایان بحران کنونی عراق باشد، همگرایی و اتحاد منطقه‌ای در مبارزه با تروریسم و حمایت از عراق است.

هر چند محافل رسانه‌ای و سیاسی غربی تلاش دارند تا وانمود کنند مساله عراق امری داخلی است و افرادی مانند اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا آن را برگرفته از ناتوانی دولت عراق در وفاق میان شیعه و سنی نامیده‌ اما بررسی ریشه‌ای تحرکات تروریست‌ها از جمله داعش نشانگر تهدیدی فراتر از عراق است؛ تهدیدی که امنیت تمام کشورهای منطقه را در بر می‌گیرد.

تروریست‌ها زمانی در سوریه و لبنان بودند و اکنون راهی عراق شده‌اند و حتی از اتباع ترکیه گروگانگیری کرده‌اند.

آنها بر گسترش حملات به دیگر کشورهای منطقه حتی عربستان نیز تاکید کرده‌اند. این گروه‌ها نشان داده‌اند حتی به حامیان قدیمی خود یعنی ترکیه و کشورهای عربی نیز رحم نکرده و در نهایت آنها را نیز هدف قرار می‌دهند.

در این شرایط، زمان آن رسیده تا کشورهای مذکور در رفتارهای منطقه‌ای خود بازنگری کرده و با رویکرد صادقانه به مبارزه‌کنندگان با تروریسم، در تامین امنیت منطقه ایفای نقش کنند؛ امنیتی که مسلما دستاوردهای بسیاری برای این کشورها نیز همراه دارد زیرا در صورت تسلط تروریست‌ها بر عراق هدف بعدی آنها دیگر کشورهای منطقه از جمله ترکیه، عربستان و قطر خواهد بود.

مساله مهم دیگر آن‌که مواضع کشورهای غربی و بی‌تفاوتی آنها درباره جنایات تروریست‌ها در عراق و حتی نسبت‌دادن آن به تقابل میان شیعه و سنی به جای جنگ عراق با تروریسم، نشانگر تمایل نداشتن آنها به برقراری امنیت در منطقه و حتی حمایت آنها از تروریسم است.

این رویکرد یعنی آن‌که این کشورها حتی به متحدان خود در منطقه نیز رحم نخواهند کرد و برآنند با تسلط داعش بر عراق از آن برای اعمال فشار بر دیگر کشورهای منطقه بهره گیرند.

با توجه به این شرایط همگرایی منطقه‌ای در مبارزه با تروریسم و البته با محوریت مقابله با آمریکا و انگلیس به‌عنوان ریشه‌های اصلی ترویج و تشکیل تروریسم در منطقه امری ضروری است.

در همین حال، در جمع تحولات عراق نکته قابل توجه مواضع آمریکا و البته انگلیس است. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا هر چند ادعای کمک به عراق را مطرح می‌کند اما در نهایت تاکید دارد زمانی آمریکا در تحولات عراق ورود می‌کند که منافع ایالات متحده تهدید شده باشد.

سران انگلیس با محوریت هیگ وزیر امور خارجه نیز موضعی به نسبت مشابه اتخاذ کرده و از وارد نشدن انگلیس به این عرصه سخن گفته است.

این مواضع نشان می‌دهد ادعاهای مقامات آمریکا و البته انگلیس مبنی بر رویکرد نظامی به جهان برای حقوق بشر امری واهی است و آنها صرفا به دنبال منافع خود هستند نه‌کمک به دیگران.

این مواضع گواه آن است که جنگ‌های افغانستان، عراق، لیبی،سوریه و اوکراین و مجموع تحرکات نظامی غرب در آفریقا هرگز برای حقوق بشر نبوده بلکه صرفا در چارچوب منافع این کشور‌ها بوده که با نقاب اقدامات بشر‌دوستانه پنهان شده است.

نکته پایانی آن‌که مواضع سازمان ملل نیز نشان می‌دهد این سازمان همچنان بدون کارکرد مثبت در عرصه جهانی ایفای نقش می‌کند و توان گام برداشتن در راه اجرای منشور سازمان ملل مبنی بر حمایت از استقلال و امنیت اعضا را ندارد.

با توجه به این شرایط می‌توان گفت که تحولات عراق یک درس بزرگ را به همراه دارد و آن این‌که مردم عراق و منطقه گزینه‌ای جز رویکرد وحدت گرایانه برای برقراری امنیت و مبارزه با تروریسم ندارند زیرا از یک سو تروریسم اکنون چالشی برای امنیت کل منطقه شده است و صرفا شامل عراق یا سوریه نمی‌شود و از سوی دیگر کشورهای غربی نشان داده اند که طرحی برای حمایت از ثبات منطقه ندارند و حتی با ایجاد و حمایت از گروه‌های تروریستی به‌دنبال بی‌ثباتی منطقه هستند.

تروریسم اکنون پیاده نظام غرب در منطقه است که راهکار مقابله با آن نیز وحدت سراسری در برابر غرب به عنوان منشا تروریسم و مبارزه همزمان با گروه‌های تروریستی در منطقه است که اکنون محور آن را تروریست‌های وارداتی به سوریه و عراق تشکیل می‌دهد.

راهکار نهایی همگرایی منطقه‌ای به حمایت از این کشورها در پاکسازی تروریست‌ها کمک می‌کند و زمینه‌ساز شکست طرح‌های غرب مبنی بر سلطه بر منطقه با ابزار تروریسم خواهد بود.

قاسم غفوری - جام‌جم