ثروتی که به آتش کشیده می‌شود

استان کرمان نخستین تولید کننده پسته در جهان است و سالانه هزاران تن پسته از باغهای استان کرمان برداشت می شود این صنعت سودآور که سالانه حداکثر 1.7 میلیارد دلار سود عاید کشاورزان می کند و هزاران فرصت شغلی در کشور ایجاد کرده است.

هزاران هکتار باغ پسته و صنایع وابسته بالا دستی و پائین دستی پسته صنعتی عظیم را به وجود آورده‌اند که در صورت توجه بیشتر و توسعه آن به سادگی می‌تواند بخش قابل توجهی از صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص دهد و وابستگی اقتصادی به نفت را کاهش دهد.

تولید طلای سیاه از طلای سبز

تولید انحصاری پسته ایران هر چند در سال‌های اخیر در سایه کم توجهی‌های مسئولان داخلی و عدم دوراندیشی و همچنین توسعه کشت پسته در دشت‌های ترکیه، یونان و آمریکا حالت چند قطبی گرفته است اما این صنعت همچنان یکی از اغوا کننده ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری در کشور محسوب می‌شود که میلیاردها دلار سرمایه را در خود جای داده است.

اما با تمام داشته‌های صنعت پسته این صنعت سودآور همچنان نقاط کور فراوانی دارد که به آن پرداخته نشده‌است. به نظر می‌رسد صنعت صادرات مغز پسته آنچنان سودآور است که پسته دارن به سادگی از کنار سودآوری سایر اقلام جانبی این صنعت گذشته‌اند.

سالانه در استان کرمان هزاران تن پوست پسته تولید می شود و در کارخانه‌های پسته پاک کنی و زمین‌های پسته دپو می‌شوند پوست نرم موجب آلودگی های شدید قارچی و بیمارهای باغی می شود که خسارات جبران ناپذیری به دنبال دارد در حالی که در صورت استفاده به جا می‌توان از این ماده نیز سود ایجاد کرد اما مهمتر از آن پوست چوبی محصول پسته است که از آن به عنوان ثروتی فراموش شده یاد می‌کنند.

سالانه هزاران تن از این محصول در زمین های پسته کرمان نابود می شود که آلودگی های زیست محیطی شدیدی را نیز به دنبال دارد.

در صورت بررسی زمین‌های پسته به خصوص پس از فصل برداشت و صادرات به سادگی می‌توان هزاران تن پسته دپو شده به صورت پراکنده را در باغ‌های پسته مشاهده کرد که در بهترین حالت سوزانده می شوند.

تبدیل پوست پسته و ضایعات بادام و خرما به کربن خالص

در حالی که طبق تحقیقاتی که محققان کارخانه کربن رفسنجان انجام داده اند می توان از پوست پسته به عنوان محصول جانبی صنعت پسته در راستای تولید کربن خالص استفاده کرد.

هم اکنون بخش قابل توجهی از نیاز کشور به کربن خالص از خارج از کشور تهیه می شود که بیشتر از آمریکا، سوئد و چین وارد کشور می شود و میلیونها دلار برای واردات این محصول هزینه می شود در صورتیکه هم اکنون بخش قابل توجهی از کربن کشور در کارخانه کربن رفسنجان در حال تولید شدن است.

با این وجود همچنین بخش قابل توجهی از پسته تولیدی در ایران به صورت خام و همراه با پوست پسته به کشورهای دیگر صادر می شود و درنهایت تولید محصول جانبی در کشور مقصد صورت می گیرد و سود این صنعت بدون اینکه هیچ مزیتی برای اقتصاد داخلی داشته باشد به جیب کشورهای وارد کننده پسته می شود.

محمدعلی میرزائیان، رییس اتاق بازرگانی رفسنجان در این خصوص گفت: استفاده پوست پسته و مزیت‌های اقتصادی آن از چشم کشاورزان دور مانده و در صورت توجه بیشتر به این محصول جانبی باغ های پسته می توان بر سود دهی پسته افزود.

تولید هر کیلو کربن از 12 کیلو پوست پسته

وی افزود: هر کیلو کربن از 12 کیلوگرم پوست پسته تولید می‌شود و باید هر چه سریعتر جلوی صادرات پوست پسته به همراه مغز آن را به کشورهای دیگر گرفت.

رییس اتاق بازرگانی رفسنجان افزود: برخی از کشورها تولید کربن خالص را به عنوان یکی از صنایع پر درآمد خود در نظر گرفته اند و حتی کربن را از پوست بادام و هسته خرما و نارگیل نیز تولید می کنند و با توجه به حجم بالای تولید پسته در رفسنجان و استان کرمان می‌توان از این قابلیت استفاده کرد و ایران را به تولید کننده کربن خالص با استفاده از محصولات جانبی کشاورزی تبدیل کرد.

وی گفت: این محصولات در اکثر باغ‌های کشور تبدیل به ضایعات می شوند و سرنوشتی به جز معدوم شدن ندارند اما می‌توان آنها را به کربن خالص تبدیل کرد و از این راه صرفه جویی ارزی قابل توجهی را نیز برای کشور ایجاد کرد.

لزوم توسعه صنایع بالادستی کشاورزی در استان کرمان

وی گفت: به صورت متوسط سالانه یک میلیارد دو 200 میلیون دلار ارز از طریق صنعت پسته وارد کشور می شود و این محصول به 70 کشور جهان صادر می‌شود که باید در مسیر ارزآوری بیشتر این صنعت گام برداریم.

رییس اتاق بازرگانی استان کرمان نیز گفت: محصول پسته یکی از مهمترین محصولات صادراتی و لوکس کشور محسوب می شود که باید در راستای ارزآوری در کشور به کار گرفته شود.

محسن جلال‌پور افزود: می توان با حمایت از این صنعت ضمن ایجاد اشتغال زایی زمینه ایجاد اقتصادی با تکیه به مزیت‌های انحصاری داخلی ایجاد کرد که هیچ وابستگی به خارج از کشور نداشته باشد.

وی به حمایت مسئولان از صنعت پسته تاکید کرد و گفت: در سال جاری تا کنون بیش از 30 هزار تن محصول پسته در قالب پسته و مغز پسته صادر شده است که با توجه به قابلیت های پوست پسته می توان از این محصول نیز در راستای تولید کربن استفاده کرد و باید از صادرات این محصول خودداری کنیم و در واقع با آگاه‌سازی کشاورزان می توانیم به این مهم برسیم.

جلال‌پور افزود: فعالیت‌هایی در راستای فراوری محصول پسته صورت گرفته است اما بیشتر میزان پسته در قالب صادرات پسته خام و مغز پسته صورت می‌گیرد.

باید از صادرات پسته خام جلوگیری شود

رییس اتاق بازرگانی استان کرمان گفت: برداشت پسته در سال جاری از اوایل مهر ماه شروع می‌شود و پیش‌بینی می‌کنیم 220 هزار تن محصول از باغ های استان برداشت کنیم.

محمد صلاحی، کارشناس اقتصادی کشاورزی نیز گفت: سرمایه گذاری در بخشهای بالا دستی و پائین دستی کشاورزی یکی از ضروریاتی است که در استانهایی مانند کرمان احساس می شود.

وی افزود: کرمان از مهمترین استانهای کشاورزی کشور است و بیشترین حجم درختان پسته، نخلستان و سومین استان‌دارای مرکبات است اما از داشته‌های استان کرمان در این زمینه های استفاده نشده است.

صلاحی گفت: عدم وجود کارخانه های بالا دستی در صنعت کشاورزی استان کرمان موجب می‌شود در برخی مناطق یک محصول به صورت قابل توجهی هدر رود و یا باقی مانده آن با نرخ بسیار اندک فروخته شود که نمونه آن در جنوب کرمان به خوبی قابل لمس است اما در زمینه محصولاتی مانند پسته و خرما می‌توان زنجیره‌ای از تولید در کرمان ایجاد کرد.

این کارشناس اقتصادی کشاورزی افزود: خرمای کرمان دارای پتانسیل های بالای صادراتی و تولید است اما در واقع چشم به روی این پتانسیل‌های بسته شده است نمونه آن ایجاد کارخانه تولید کربن از پوست پسته در رفسنجان است که ضمن سود دهی برای سرمایه گذاران، بخش قابل توجهی از نیاز کشور به کربن خالص را که سوخت کاتالیزور کوره‌های صنعتی محسوب می شود تامین می شود.

تولید 10 درصد از کربن مورد نیاز کشور از پوست پسته

وی گفت: این کارخانه 10 درصد از نیاز کربن خالص کشور را تامین می کند در حالیکه می‌توان با استفاده از پوست پسته، پوست بادام، هسته خرما نیز این سود را تامین کرد.

صلاحی افزود: هر سال برگ های درختان خرما نیز آتش زده می شود در حالیکه می‌توان این مواد را نیز به کارخانه‌های تولید نئوپان منتقل و آن را به محصول نهایی بسیار مرغوب تبدیل کرد.

این کارشناس اقتصادی کشاورزی گفت: یکی از کارهای ستادهای سرمایه گذاری در کرمان که بسیار هم مورد توجه مدیریت ارشد استان است باید ایده پروری و حمایت از ایده‌ها باشد که یکی از این موارد میدان دادن به جوانان برای ایجاد طرح های خلاقانه به ثروت است.(مهر)