زنگ‌های خطر داعش برای عربستان

براساس اظهارات دوستان و اقوام آن مرد که ناصر‌الشایق نام دارد، ظاهرا دو پسر او ده و یازده ساله هستند و بر پایه اطلاعات موجود آن مرد به همراه دو پسرش یک ماه پیش از طریق خاک ترکیه به عراق رفتند تا در آنجا برای گروه تروریستی دولت اسلامی یک عملیات انتحاری انجام دهند. رسانه‌های عربستان سعودی گزارش می‌دهند که سفارت پادشاهی عربستان در آنکارا همه تلاش خود را برای یافتن آن دو پسر کم‌سن و سال و بازگرداندن‌شان به عربستان به کار گرفته که البته این تلاش‌ها تاکنون نتیجه‌ای نداشته است.

مورد پدر عبدالله و احمد تنها یکی از بی‌شمار مواردی از این دست است که زنگ‌های خطر را برای حاکمان ریاض به صدا درآورده است. پادشاهی عربستان سعودی بسیار دیرهنگام و تازه زمانی که ابوبکر البغدادی رهبر گروه دولت اسلامی در ماه جولای اعلام خلافت کرد، خطر را احساس کرده و به وحشت افتاد. از آن زمان تا به امروز از این هراس دارد که تروریست‌ها به پیشروی‌های خود در مناطق قبیله‌ای و سنی‌نشین عراق ادامه داده و به مرزهای شمالی عربستان برسند. افزون بر آن ریاض از وجود هسته‌های گروه دولت اسلامی در داخل خاک خود نیز وحشت دارد. همان هسته‌هایی که برای جنگ علیه کردها و شیعیان تبلیغ کرده و در حال جمع‌آوری نیرو هستند. به همین خاطر بود که هزاران نیروی ویژه ارتش و وزارت کشور عربستان سعودی از آغاز ماه رمضان به سوی مرزهای این کشور با عراق اعزام شدند. طبق اعلام مقام‌های مسئول این نیروها وظیفه دارند هر فردی را که مظنون به پیوستن به گروه دولت اسلامی باشد یا در حال عبور از مرز باشد دستگیر کنند و از هرگونه ارتباط میان افراد قبایل منطقه با جهادی‌های تحت امر ابوبکر البغدادی ممانعت به عمل آورند. لازم به یادآوری است قبایل این بخش از عربستان گرایش زیادی به گروه‌هایی مانند گروه دولت اسلامی نشان می‌دهند.

بازداشت مظنونان

دولت عربستان سعودی افزون بر آن قصد دارد با یک تبلیغات گسترده دولتی، از تهدیدات تروریستی گروه دولت اسلامی در این کشور جلوگیری به عمل آورد. چندی پیش بود که سخنگوی وزارت کشور عربستان یعنی منصور الترکی اعلام کرد از پایان ماه آگوست 88 نفر که مظنون به عضویت در گروه دولت اسلامی بودند بازداشت شده‌اند. الترکی اعلام کرد در مجموع افراد ده هسته متعلق به گروه دولت اسلامی که در غرب عربستان و در حومه مکه و جده و همین‌طور در مناطق شیعه‌نشین شرق و در ریاض به عملیات مشغول بوده‌اند پس از ماه‌ها تعقیب نامحسوس، دستگیر شده‌اند. براساس این گزارش هشت نفر از دستگیرشدگان تبعه یمن و بقیه همگی شهروند عربستان سعودی هستند. منصور الترکی اتهامات این افراد را چنین اعلام کرد: این افراد جوانان سعودی را جذب و برای جنگ در خارج از کشور اعزام می‌کردند.

این‌که بسیاری از مردم عربستان سعودی به گروه‌های تروریستی گرایش دارند، امر تازه و پنهانی نیست. بی‌تردید ژست‌های مذهبی و غیرمذهبی حاکمان وهابی عربستان هیچ جذابیتی برای بخش بزرگی از مردم این کشور ندارد و بسیاری از مفتی‌های وهابی این کشور نیز در عمل مشروعیت خود را از دست داده و کلام آنان نفوذی در بین مردم ندارد. 30 سال پیش فتوای همین مفتی‌ها بود که هزاران شهروند سعودی را به جنگ افغانستان و گروه‌هایی مانند القاعده سوق داد، اما امروز پیوستن صدها جوان سعودی به گروه‌هایی نظیر دولت اسلامی برای جنگ در عراق و سوریه در واقع حاصل تصمیم‌های شخصی است.

مجازات سنگین

بسیاری از مردم عربستان در همان حال که از زورگویی‌های پلیس مذهبی این کشور موسوم به «حیا» بشدت انتقاد دارند، ایدئولوژی گروه دولت اسلامی را باوجود همه جنایت‌های این گروه می‌پسندند و طبق آخرین نظرسنجی‌های انجام گرفته سه چهارم از پرسش شوندگان از این که بخش‌هایی از عراق به اشغال گروه دولت اسلامی درآمده اظهار رضایت می‌کنند و 92 درصد از پرسش شوندگان از این گروه تروریستی به‌عنوان یک گروه صد درصد اسلامی یاد کرده‌اند. مقامات عربستان نیز با ناامیدی به این ارقام می‌نگرند و اعتراف دارند که این گروه تروریستی در بخش‌های بزرگی از جامعه سعودی از نفوذ قابل توجهی برخوردار است. البته مثال‌ها از این گرایش و نفوذ بی‌شمار است، اما ظاهرا مقامات عربستان اقدامات جدیدی را نیز علیه هواداران گروه دولت اسلامی آغاز کرده و در این رابطه یک روحانی را که در مسجد خود واقع در شهر ریاض به تبلیغ این گروه مشغول بود و به جمع‌آوری پول برای تروریست‌ها اقدام می‌کرد، بازداشت و به تحمل پنج سال زندان محکوم کردند. البته پیش از این یعنی در آغاز سال جاری بود که شخص ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی نیز طی فرمانی دستور داد که اتباع سعودی عضو گروه تروریستی دولت اسلامی بلافاصله پس از بازگشت به کشور بازداشت و به مجازات‌هایی تا 20 سال زندان محکوم شوند. در این فرمان بالاترین مجازات برای افرادی در نظر گرفته شده است که به نفع گروه دولت اسلامی تبلیغ یا از آنان حمایت‌های مالی به عمل می‌آورند، اما منتفدان دربار سعودی در این مورد که این اقدامات به تنهایی موجب توقف فعالیت‌های گروه دولت اسلامی در عربستان شود شک و تردیدهای زیادی دارند. در همین هفته اخیر کشف شد که در بسیاری از مدارس عربستان پلاکاردهایی با شعارهای گروه دولت اسلامی نصب شده است و روی یکی از این پلاکاردها این جمله خطاب به دانش‌آموزان ابتدایی به چشم می‌خورد: اینجا بمانید و بزرگ شوید و به ما بپیوندید.

ملک عبدالله پادشاه نود ساله عربستان البته بخوبی از خطری که از بابت همین گرایش جوانان متوجه تاج و تخت اوست آگاهی دارد. دو‌سوم جمعیت عربستان را افراد زیر 25 سال تشکیل می‌دهند و البته دولت سعودی این را نیز می‌داند که با سرکوب این گرایش نمی‌تواند مشکل را به طور کلی حل کند. به همین دلیل به موازات اقدامات قهری، فعالیت‌های دیگری نیز آغاز شده که ازجمله آنها می‌توان به کمک صد میلیون دلاری عربستان به سازمان ملل متحد برای مبارزه با تروریسم در ماه آگوست اشاره کرد. از سوی دیگر، مشاور امنیت ملی پادشاه عربستان و وزیر کشور سعودی به دوحه سفر کردند تا شاید بتوانند از شدت اختلاف‌های خود با این همسایه مدعی بکاهند. مشاور امنیت ملی پادشاه عربستان در این سفر اعلام کرد برای مبارزه با گروه دولت اسلامی به مشارکت همه نیروها نیاز است. ظاهرا عربستان این آمادگی را دارد که در این مسیر حتی به رقبای منطقه‌ای خود نیز روی خوش نشان داده و از قرار معلوم بزودی وزرای امور خارجه عربستان و ایران با یکدیگر دیدار خواهند داشت تا درباره این مسائل به تبادل نظر بپردازند.

فرانکفورتر آلگماینه / مترجم:محمدعلی فیروزآبادی