صلابت حضور

در این میان ایالات متحده آمریکا بیش از سایر دولت‌ها از انقلاب ایران متاثر شد. آمریکا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران باب روابط استراتژیکی گسترده‌ای را با رژیم شاهنشاهی باز کرده بود. هر چند برای نیروهای مردمی و انقلابی بخصوص عناصر خط امامی در دوران مبارزه با محمدرضا پهلوی این نوع روابط چندان خوشایند نبود.

مردم ایران که از مدت‌ها پیش طعم تلخ دخالت بیگانگان در امور داخلی خود را چشیده‌ بودند از آمریکا عقده‌ای تاریخی در دل داشتند. اوج نفرت زمانی آشکار شد که آمریکاییان با دخالت پیدا و پنهان خود در جریان کودتای 28 مرداد 1332 دولت قانونی دکتر محمد مصدق را سرنگون کردند و با حمایت صریح و همه جانبه خود، شاه بخت‌برگشته را که در کشورهای اروپایی متواری بود، دوباره بر سر تخت سلطنت پهلوی نشاندند.

این واقعیت مسلم تاریخی که هیچ‌گاه از حافظه ملت ایران زدوده نخواهد شد در کنار پشتیبانی از سیاست‌های محمدرضا پهلوی در سرکوب مبارزات مردم ایران، بذرهای کینه و نفرت علیه دولتمردان آمریکا را در دل مردم ایران پروراند.

اوج این تنفر زمانی بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم شاه مخلوع از حمایت‌های نهان و آشکار آمریکا برخوردار شد. این مساله کافی بود تا در میان ایرانیان ذهنیتی شکل بگیرد که آمریکاییان در صورت امکان دوباره درصدد ایجاد کودتایی دیگر برضد منافع ایرانیان و براندازی نظام مردمی‌شان برخواهند آمد.

اقدامات سوء آمریکا در پشتیبانی از رژیم گذشته و تحریکاتی که علیه نظام جمهوری اسلامی‌ توسط برخی از عوامل خود در اقصی نقاط کشور انجام می‌داد بر کینه و نفرت مردم ایران علیه این ابرقدرت جهانی افزود و به‌طور کلی فضای ضدآمریکایی، جو غالب عمومی‌ بود و هر سیاستی که حاکی از روی خوش نشان دادن به آمریکا بود به نوعی سلطه‌پذیری و انعطاف در مقابل دشمن تلقی می‌شد. عملکرد دولت موقت نیز در بسیاری از موارد از سوی برخی اصولگرایان با بدبینی تفسیر می‌شد. بخصوص دانشجویان که برخی اقدامات دولتمردان را توطئه می‌پنداشتند و مترصد فرصتی بودند که ماهیت بسیاری از آنان و میزان وابستگی‌شان را به آمریکا برملا سازند. در 10‌/‌8‌/‌58 امام طی پیامی ‌به مناسبت فرا رسیدن سالروز 13 آبان از مردم، دانشجویان و طلاب دعوت کردند علیه امپریالیزم متحد شوند. در فرازی از این پیام آمده است: «دشمنان ما در هر فرصت، خصوصاً در این روز از هیچ توطئه‌ای دست بردار نیستند و با هر وسیله ممکن می‌خواهند آرامش را از ملت عزیز سلب کنند. بر دانش‌آموزان، دانشگاهیان و محصلین علوم دینیه است که با قدرت تمام حملات خود را علیه آمریکا و اسرائیل گسترش داده و آمریکا را وادار به استرداد این شاه جنایتکار کنند.» با الهام از پیام امام در چنین شرایطی، دانشجویان در یک اقدام ضربتی، مرکز همه فتنه‌ها را در کشور که به باور بسیاری، سفارت آمریکا بود به تسخیر خود درآورند. این اقدام، ایران را در وضعیت تازه‌ای قرار داد. بازتاب‌های خارجی این اتفاق اگرچه متفاوت بود اما در سایه تبلیغات سنگین و منفی آمریکا با حجم زیادی واکنش خصمانه‌ای را علیه ایران برانگیخت.

ایالات متحده در این واقعه بسیار آسیب دید. آمریکا احساس کرد که درپی این حادثه حیثیت سیاسی‌اش لکه‌دار شده و از این پس سلسله اقدامات سیاسی، اقتصادی و نظامی دامنه‌داری را علیه منافع ایران تدارک دید.