در این میان هستند توجیههایی که خود از فرط عدم تناسب با محیط زمانی و مکانی تبدیل به عذر بدتر از گناه شده و گاهی لبخند را روی لبانتان میآورد. یکی از رسانههای مشهور انگلیسی زبان که محتوایش چیزهای غیرمتعارف است، فهرستی از این عذرهای عجیب برای ارتکاب جرم در جهان منتشر کرده است که خواندنش خالی از لطف نیست.
یکی از مثالهای بارز برای این توضیح یک شهروند عرب تبار است. او در حالی در لندن دستگیر شد و مورد بازجویی قرار گرفت که یکی از زنان بدنام شهر لندن در اتومبیل او بود. او اما با اعتماد به نفس تمام گفت تمام پولهایی که از دستگاه ATM گرفته برای خرید گوجه است و این خانم هم قرار است آدرس گوجه فروشی را به او بدهد. پلیس اما زیر بار این توجیه نرفت و او را به جرم درخواست رابطه غیراخلاقی به حدود 665 دلار جریمه محکوم کرد.
مثال دیگر را باید در آمریکا یافت. جایی که زنی که از اتوبوس دانشآموزان مدرسه چیزهایی را دزدیده بود بعد از دستگیری و در حین بازرسی گفته بود در اتوبوس به دنبال افرادی از داعش میگشته است. حالا باید یک خسته نباشید به رسانهها گفت که آن قدر توانستند موضوع داعش را بزرگ جلوه دهند که یک مجرم آمریکایی هم بتواند در ذهن خود آن را یکی از توجیهات ارتکاب جرم خود بداند. البته که پلیس آمریکا این توجیه را قبول نکرده و کار این دزد به دادگاه کشیده شد.
در همین کشور وقتی یک متهم با اتهام سنگین دانلود کردن تصاویر مستهجن از هرزهنگاری کودکان روبهرو شد گفت احتمالا این کار گربه او بوده است. (ضربالمثل ایرانی «انشاءالله که گربه است» به یاد انسان میآید) او گفته وقتی از اتاق بیرون رفته گربهاش با پرش روی کیبورد کامپیوتر چنین کاری را انجام داده است. ظاهرا ما هم باید بپذیریم که آقا گربه! اینقدر سواد کامپیوتری دارد که از سایتهای اشتراکگذاری فایل چنین تصاویری را دانلود کند.
مورد دیگر وقتی بود که پسری بیست ساله در حالی که وضعیت طبیعی نداشت به چند نفر و نیز یک خانه سگ در یکی از محلات اوهایو حمله کرد. او هنگام بازجویی گفت در سفری به آلمان از سوی یک گرگ مورد حمله قرار گرفته و از آن وقت هنگامی که ماه کامل میشود حس و حال حمله به او دست میدهد. پلیس هم پاسپورتی را که نشان بدهد او به آلمان سفر کرده پیدا کرد، اما معلوم نیست این توجیه چقدر صحت دارد.
اما از این نوع انسانها در هند هم پیدا میشوند. سال 2003 یک مرد هندی، مرد دیگری را کشت و در دادگاه گفت چون فکر میکرده تجسمی از مهاتما گاندی، رهبر مبارزات استقلال طلبانه مردم هند است و مقتول قصد جانش را داشته، او را کشته است. این مرد البته اخلاق مسامحهکار گاندی را نداشته و از این رو دادگاه او را به مجازات مضحک هفت سال زندان و جریمه محکوم کرد.
از ایرلند هم بشنوید که مردی سال 2007 وقتی جنسی را از یک فروشگاه دزدید، گفت این کارش جزئی از یک بازی بوده است. فقط یک لحظه تصور کنید به افراد و بخصوص نوجوانان اجازه داده شود با بازیهای گروهی دست به چنین کارهایی بزنند. آیا سنگ روی سنگ بند خواهد شد؟
توجیه عجیب بعدی از مردی در سانفرانسیسکو شنیده شد که در یک پارکینگ در حال جستجو در داشبورد اتومبیلی بود. او بعد از مواجه شدن با پلیس گفت شیشههای اتومبیل پایین بوده و فقط خواسته شمارهای از صاحب ماشین به دست آورد و به او هشدار بدهد. چه مرد نیکوکار و خوبی! البته پلیس متوجه شد او یک دزد سابقهدار است و ظاهرا کل ماجرا سناریویی برای دور زدن پلیس و سرقت خودرو بوده است.
دلیل عجیب بعدی برای ارتکاب یک جرم یعنی سرقت یک اتومبیل آن هم جلوی چشمان صاحبش از سوی جوان روسیهای بیان شد که مدعی شد این کار بخشی از فیلم بتمن بوده و او باید چنین کاری را انجام میداده است. شاید بهتر باشد برخی فیلمها برای بعضی افراد بزرگسال هم نمایش داده نشود. این طور نیست؟
برای شنیدن توجیه بعدی تصور کنید در خانه خود نشستهاید و ناگهان زوجی با حضور در خانه شما چند وسیله را برمیدارند و میبرند.
قاعدتا شما فکر میکنید آنها دزد هستند، اما وقتی یک زوج آمریکایی با چنین مختصاتی روبهروی پلیس قرار گرفتند به ماموران گفتند دوستی به آنها گفته این خانه در یک سایت معروف تبلیغاتی به عنوان خانه رایگان ذکر شده و آنها هم پس از ورود به خانه گفتهاند آیا کسی اینجاست و چون جوابی نشنیدهاند، دست به این کار زدهاند.
آخرین توجیه را از رانندهای بشنوید که در بریتانیا با سرعتی حدود 165 کیلومتر بر ساعت حرکت میکرد، آن هم در جادهای که حداکثر سرعت حدود صد کیلومتر بود. راننده برای توجیه تخلف خودمیگوید بدرستی نمیتواند صفحه کیلومتر را بخواند و آن را تار میبیند. نتیجه روشن است. چنین شخصی مگر صلاحیت رانندگی دارد؟
مصطفی مسجدی آرانی / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
ابراهیم قاسمپور در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛
ضرورت اصلاح سهمیههای کنکور در گفتوگوی «جامجم»با دبیر کمیسیون آموزش دیدبان شفافیت و عدالت