به گزارش جام جم آنلاین، روز یازدهم آذرماه 93 بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی «تزیپی لیونی» و «یائیر لاپید» وزرای دادگستری و دارایی را از کابینه خود اخراج کرد.
پس از اخراج این دو وزیر از کابینه، نتانیاهو طی سخنانی گفت: من نمیخواهم مخالفت را در درون کابینهام تحمل کنم.
اختلافات شدید و بعضا مبنایی بین نتانیاهو و وزرایی که در کابینه او ساز مخالف می زدند کار را به فروپاشی کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) به ریاست حزب تندرو لیکود کشاند و نهایتا با اخراج دو وزیر مذکور، ائتلاف حکومتی از هم گسست و انتخابات کنست نیز ناگزیر تکرار شد.
حالا همان چهره های پر اختلاف، خود را برای انتخابات کنست آماده می کنند.
تغییری در سیاست های حزب حاکم لیکود از آذرماه تا کنون حاصل نشده است اما سیاست های آن، روز به روز این رژیم را در ورطه انزوای بین المللی فروبرده است.
اکنون نتانیاهو با محبوبیت پایین تر و انزوای بی سابقه خود را برای سناریوهایی در انتخابات آینده اسرائیل آماده می کند که طیفی از بد تا بدتر را در بر می گیرد و تقریبا هیچ امیدی به برد قاطع حزب او در انتخابات کنست نیست. سوال این است: چه سناریوهایی برای ائتلاف های احتمالی آینده در این رژیم قابل تصور است؟
نظرسنجی ها از پیشتازی هرتزوگ می گویند
تقریبا هر روز که رژیم صهیونیستی به انتخابات کنست نزدیک می شود، نتانیاهو بخشی از محبوبیت گذشته خود را می بازد. جدیدترین نظرسنجی ها نشان می دهند که اسحاق هرتزوگ رقیب بنیامین نتانیاهو که رهبری جریان موسوم به «اردوگاه صهیونیستی» متشکل از چهره ها و احزاب موسوم به میانه رو را بر عهده دارد، در حال تصاحب کرسی های کنست است. تا کنون هرتزوگ چهار کرسی از نتانیاهو پیشتر است.
سه نظرسنجی انجام شده برای چهار رسانه اسرائیلی (رادیو رژیم صهیونیستی، روزنامه یدیعوت آحارونوت، روزنامه جروزالم پست و روزنامه معاریو) نشان می دهند که حزب اردوگاه صهیونیستی به ریاست هرتزوگ، چهار کرسی بیشتر از حزب نتانیاهو (لیکود) در کنست آینده خواهد داشت.
اما سازو کار تشکیل ائتلاف در اسرائیل این نیست که لزوما حزب دارای اکثریت کرسی ها، دست به ائتلاف سازی و تشکیل کابینه بزند بلکه جریان یا حزبی می تواند تشکیل کابینه ائتلافی بدهد که بتواند از مجموع 120 کرسی کنست 61 کرسی را زیر چتر ائتلاف متحد کند.
کرسی های کنست بر اساس نظر سنجی ها بین حداقل 11 فهرست از راست افراطی تا گروه های چپ و همچنین عرب-اسرائیلی ها تقسیم شده است.
روزنامه هاآرتص نیز در شماره روز گذشته خود نتایج نظرسنجی دیگری را منتشر کرد که در آن لیکود با سقوطی کم سابقه مواجه شده است.
در این نظر سنجی، حزب اردوگاه صهیونیستی 24 کرسی و حزب لیکود به ریاست نتانیاهو 21 کرسی را از آن خود کرده اند، این در حالی است که در نظرسنجی های پیشین، اردوگاه صهیونیستی 23 کرسی و لیکود نیز 23 کرسی را از آن خود کرده بودند.
نژادپرستی، کار ائتلاف را دشوار کرده است
سه حزب عربی و یک حزب عرب-یهودی مشترک سومین جریان حائز کرسی را در کنست تشکیل می دهند. بر اساس نظرسنجی ها، این احزاب مجموعا 13 کرسی خواهند داشت. حزب «یش عاتید» به ریاست یائیر لاپید وزیر مالی برکنارشده از کابینه نتانیاهو 12 کرسی، حزب «خانه یهودی» به ریاست نفتالی بنیت وزیر اقتصاد این رژیم، 11 کرسی، حزب «همه ما» به ریاست موشه کحلون 11 کرسی، حزب دینی «شاس» 7 کرسی، حزب چپ «میرتس» 6 کرسی، حزب «یهدوت هتورات» 6 کرسی، حزب «یاحد» 5 کرسی و «اسرائیل بیتنو»، حزب آویگدور لیبرمن وزیر خارجه این رژیم تنها 4 کرسی را از آن خود خواهند کرد.
یکی از مشکلات اساسی در ائتلاف سازی این رژیم آن است که احزاب صهیونیستی در نژادپرستی رویکردی یکسان و تقریبا یک نگاه را به اعراب ساکن در سرزمین های اشغالی دارند.
بسیاری از ناظران تحولات رژیم صهیونیستی می گویند هر حزبی اعم از راست یا چپ در اسرائیل مامور تشکیل کابینه شود، حاضر نخواهد شد با احزاب عربی ائتلاف کند و اگر چنین نگاهی به اعراب داخل اسرائیل وجود نداشت، تشکیل ائتلاف با توجه به تعداد قابل توجه کرسی های اعراب (13 کرسی) بسیار راحت بود.
لیکود از سال 2009 تاکنون قدرت را در اسرائیل قبضه کرده است با این حال این رژیم را بیش از همیشه در انزوایی بین المللی فروبرده است. اکنون خود این حزب و اعضایش از حیث محبوبیت بدترین روزها را سپری می کنند.
ائتلاف نتانیاهو شکننده خواهد بود
اگر چه این احتمال وجود دارد که بنیامین نتانیاهو با توجه به تعداد کرسی های حزب خود در کنست بتواند با احزاب راست دیگر در این رژیم ائتلاف کند و با به دست آوردن حد نصاب 61 کرسی باز هم ائتلافی جدید را برای تشکیل کابینه دست و پا کند اما حتی با فرض موفق شدن نتانیاهو در این موضوع، ائتلاف حکومتی وی بسیار شکننده و با توجه به اختلافات شدید او حتی با احزاب راست همفکر لیکود نیز فروپاشی فوری کابینه وی قابل انتظار است.
نتانیاهو به روزنامه راست جروزالم پست گفته است: شکست در سرشت من نیست و هدف من پیروزی است.
این در حالی است که بسیاری از ناظران می گویند معمولا احزاب میانه در اسرائیل وضعیتی مساعدتر از آنچه به چشم می آید را دارند و طرفداران احزاب موسوم به میانه رو در این رژیم معمولا «محافظه کارانه» از بیان نظرات مخالفت آمیز با ائتلاف حاکم طفره می روند اما پای صندوق های رای کار خود را می کنند.
اگر چنین فرضی پذیرفته شود، همه نظرسنجی ها در وجهی خوش بینانه و البته غیر واقعی، هنوز به سود نتانیاهو هستند و باید گفت نتیجه واقعی انتخابات کنست روزهای بدتری را برای حزب حاکم لیکود رقم خواهد زد.
سه سناریو
با این وجود، سه وضعیت برای صحنه سیاسی آینده رژیم صهیونیستی قابل پیش بینی است: تشکیل کابینه ائتلافی به ریاست اسحاق هرتزوگ رهبر حزب «عمل» که میانه رو خوانده می شود، تشکیل دولت وحدت شامل لیکود، اردوگاه صهیونیستی و احزاب چپ و راست دیگر و تشکیل دولت راستگرا به ریاست خود بنیامین نتانیاهو.
عادتا احزاب راستگرا و تندروی اسرائیلی قائل به ائتلاف با احزاب چپ یا حتی سپردن امور به احزاب موسوم به میانه رو نیستند مگر اینکه چاره ای جز آن نداشته باشند.
در ترکیب کرسی های کنست آینده، احزاب راست همچنان بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند بنابراین بعید نیست نتانیاهو باز هم دست در دست احزاب راست بگذارد و به تشکیل کابینه اقدام کند.
برخی از کارشناسان سیاسی و تحلیلگران بر این باورند که تشکیل حکومت ائتلافی که قادر به ادامه کار در اسرائیل باشد به دلیل پیچیدگی اوضاع و تشدید شکاف ها و همچنین اختلاف های عمیق دیدگاهی حتی بین احزاب راست امکانپذیر نیست و تشکیل دولت وحدت معقولتر است. با این وجود نتانیاهو در این باره گفته است: اعتقادی به دولت وحدت ندارم زیرا بین ما و احزاب کارگری (چپ ها) اختلافات زیادی وجود دارد.
هرتزوگ نیز که اردوگاه صهیونیستی را در مشارکت با تزیپی لیونی تشکیل داده است می گوید: قصد ندارم با نتانیاهو در قدرت شریک شوم یا قدرت را (با همراهی وی) نوبتی کنم بلکه می خواهم به جای او بنشینم.
با وجود اختلافاتی که بر زبان دو رقیب اصلی این انتخابات جاری شده است، باز هم برخی احتمال مشارکت در کابینه وحدت در اسرائیل را می دهند.
اگر اردوگاه صهیونیستی به ریاست هرتزوگ بتواند به بالاترین کرسی ها در کنست دست یابد، قاعدتا او باید از سوی «روون ریولین» رییس رژیم صهیونیستی مامور تشکیل کابینه شود.
ترکیب ائتلاف های احتمالی
در چنین حالتی، اردوگاه صهیونیستی منطقا به سوی احزاب میانه «آینده آنجاست» به ریاست یائیر لاپید، «همه ما» به زعامت موشه کحلون، حزب دینی «شاس» و احزاب چپی همچون «میرتس» و حتی حزب راستگرای «اسرائیل بیتنو» (با توجه به اختلافات لیبرمن با نتانیاهو) خواهد رفت تا به حد نصاب لازم برای تشکیل ائتلاف دست یابد.
اگر هرتزوگ در ائتلاف سازی شکست بخورد، سناریوی دوم در دستور کار قرار خواهد گرفت و بنیامین نتانیاهو مامور تشکیل کابینه خواهد شد.
انتظار می رود که در چنین حالتی، نتانیاهو به سراغ احزاب «خانه یهود» به ریاست بنیت، «اسرائیل بیتنو»، حزب دینی «شاس»، حزب «یهودوت هتورات» و حتی احزاب «همه ما» و «آینده آنجاست» نیز برود.
دلیل اشترک برخی احزاب در پیوستن به هر کدام از دو رقیب اصلی این است که روسای این احزاب اعلام کرده اند حاضرند به هر ائتلافی ملحق شوند، مشروط بر اینکه مطالبات آنها برآورده شود.
سناریوی سوم نیز که پیشتر درباره آن سخن به میان آمد تشکیل کابینه وحدت از سوی نتانیاهو یا هرتزوگ است. رییس رژیم صهیونیستی گفته است که تلاش دارد دو حزب اصلی را به تشکیل کابینه وحدت قانع کند، هر چند اظهارات سران دو حزب اصلی تاکنون بویی از اتحاد نداشته است.
پایان نتانیاهو
به نظر می رسد دوران بنیامین نتانیاهو به پایان رسیده باشد و رقیب وی در کانون توجه داخلی و خارجی باشد. برخی گزارش ها می گویند اسحاق هرتزوگ در راس اردوگاه صهیونیستی مورد حمایت دولت آمریکا نیز هست.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص به نقل از او نوشته است: وقتی برای ریاست حزب کار نامزد شدم گفتند که نه کاریزمای آن را دارم و نه موقعیتش را...یک سال پیش هم گفتم که من جانشین نتانیاهو خواهم شد اما مرا به تمسخر گرفتند.
هرتزوگ وکیل 54 ساله، قدرت را در چند قدمی خود می بیند و بیش از هر زمان دیگری برای تصاحب آن خیز برداشته است. ظاهرا این شخصیت اخیرا به قدرت رسیده صهیونیست، تازه در حال باور کردن موقعیت و کاریزمای خود است و به این راحتی عرصه را به رقیب مستهلک خود واگذار نخواهد کرد.
جام جم آنلاین- جواد ارشادی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد