واکنش غیرمنتظره بازار به توافق هسته‌ای در اولین روز کاری

در سه‌شنبه هفته جاری (روز پایانی مذاکرات)، با این‌که واکنش بازار به بیانیه قرائت شده و افق رفع تحریم‌ها سرد و محافظه‌کارانه بود، اما چون در ساعت قرائت بیانیه، بازار نیمه تعطیل بود زیاد نمی‌شد روی آن حساب کرد اما دیروز که اولین روز کاری پس از اعلام بیانیه مشترک بود، باز هم واکنش‌های بازار غافلگیرانه به نظر می‌رسید. به‌طوری که شاخص بورس کاهش یافت و قیمت ارز و سکه افزایش یافت و گاه این افزایش بیش از حد انتظار هم بود. علت این تحولات چیست؟

چه می‌شود که در روزی که بسیاری از صنایع بورسی سرخوش از افق رفع تحریم‌ها و استقبال شرکای خارجی برای ورود به ایران هستند، شاخص کل بورس 605 واحد افت می‌کند؟ اتفاقی که تصور تشکیل صف‌های خرید طولانی در ابتدای روز و سبز پوش شدن بازار را تبدیل به یک پیش‌بینی خنده‌دار می‌کند. چه می‌شود که زمانی که همه از کاهش قیمت دلار و سکه سخن می‌گویند،‌ قیمت‌ها در بازار دقیقا خلاف انتظارات حرکت می‌کند؟ آیا این خاصیت بازار ایران است که همیشه عادت به شگفت‌زده کردن بازیگران خود دارد یا این‌که برعکس، بازیگرانی هستند که بازار را شگفت‌زده می‌کنند؟

عرضه‌های سنگین؛ دلیل افت بازار بورس

روز گذشته بازار بورس و اوراق بهادار شاهد کاهش افت 605 واحدی شاخص بود تا نمودار شاخص باز هم به یک کانال پایین‌تر بازگشته و رقم 68 هزار و 827 واحد را ثبت کند.

پیش از این پیش‌بینی‌ها حکایت از تشکیل صف خرید برای بسیاری از نمادهای بورسی به خصوص صنایع خودرو، پتروشیمی و بانک‌ها داشت. اما این اتفاق رخ نداد و عطش بسیاری از خریداران با عرضه‌های سنگین حقوقی‌ها برطرف شد؛ عرضه‌هایی که همزمانی آن با عرضه از طرف حرفه‌ای‌های بازار سبب شد تا حداکثر کاهش قیمت در بسیاری نمادها رقم بخورد.

فعالان بازار علت عرضه از سوی حرفه‌ای‌ها را تمایل نداشتن آنها به ورود به فصل مجامع و توقف و انتظار برای دریافت سود توزیعی می‌دانند که البته امری طبیعی است. اما عرضه‌های سنگین حقوقی‌ها که زمینه‌ساز کاهش شاخص شده همچنان مورد گلایه و اعتراض فعالان بازار است البته کارشناسان می‌گویند این عرضه‌ها برای کاهش هرچه بیشتر قیمت‌ها و رسیدن آن به کف، صورت گرفته تا در یک زمان مناسب با خریدهای سنگین، فرآیند افزایش قیمت‌ها کلید بخورد.

ادامه روند صعودی بازار سکه و ارز

اما در بازار سکه و ارز هم وضع کاملا برخلاف انتظار بود. قیمت‌هایی که در ساعات پایانی روز سه‌شنبه تا حدودی خود را بالا کشیده بود، این بار سر صبر مسیر افزایش را در پیش گرفته و اختلاف معناداری را با دو روز پیش به ثبت رساند.

روز گذشته سکه تمام بهار آزادی با ده هزار تومان افزایش 905 هزار تومان و نیم سکه نیز با ده هزارتومان افزایش 473 هزار تومان در بازار تهران به فروش رسید. در این بازار ربع سکه 267 هزار تومان قیمت خوردکه 4000 تومان افزایش نشان می دهد.

از سوی دیگر، تقاضا برای دلار نیز همچنان بیش از عرضه بود و سبب شد قیمت دلار آمریکا با 45 تومان افزایش به 3280 تومان افزایش پیدا کند و قیمت یورونیز با 110 تومان افزایش به 3690 تومان برسد. دیروز درهم امارات هم با طی روندی افزایشی نسبت به روز سه‌شنبه 888 تومان در بازار تهران معامله شد.

کارشناسان اتفاقات بازار ارز دیروز را این‌گونه تحلیل کردند که هنوز گشایش‌های ارزی به واقعیت تبدیل نشده و بنابراین فرصت لازم است تا اثرات توافق بتواند خود را بر بازار سکه و بخصوص ارز نشان دهد.

گفته می‌شود باتوجه به نزدیک بودن‌زمان ثبت نام دانشجویان و مسافرت‌های تابستانی، تقاضای واقعی برای دلار در بازار وجود دارد، ضمن آن‌که برخی تجار پرداخت‌های تجاری خود را به بعد از مذاکرات موکول کرده بودند و بعد از اعلام نتایج تصمیم به پرداخت گرفته‌اند و بنابراین تقاضا برای خرید ارز بالا رفته و افزایش قیمت‌ها در این بازار را سبب شده است.

در این رابطه یک فعال بازار ارز به جام جم می‌گوید: برخی عوامل اخلالگر و مشکوک برای بی‌اثر نشان دادن بیانیه قرائت شده هسته‌ای و افق مثبت تحریم ها با پول‌های کلانی وارد بازار شده و قصد دارند قیمت‌ها را در بازار دلار و سکه افزایش دهند.

وی بر این باور است که برخی فعالان بازار هم با علم به کاهش قیمت‌ها در آینده نزدیک، تصمیم دارند تا جایی که می‌توانند قیمت‌ها را بالا برده و با فروش در بالاترین قیمت، زیان خود را به حداقل برسانند.این روایت را دیروز سخنگوی دولت هم تکرار کرد.

بانک مرکزی: بازار ارز به مسیر تعادلی خود باز می‌گردد

در همین حال سایت رسمی بانک مرکزی دیروز پیرو نوسانات دو روز اخیر بازار ارز کشور و شائبه‌هایی که مبنی بر مداخله بانک مرکزی در این بازار مطرح شده، گفت‌وگویی را با صمد کریمی، مدیر صادرات بانک مرکزی انجام و روی خروجی خود قرار داد.

وی بر این باور است؛ برای آن که آثار واقعی این توافق بر متغیرهای اقتصادی و بازارهای عمده قابل مشاهده باشد، نیاز به زمان است.

به گفته کریمی، این توافق بر متغیرهای بنیادین، الگوهای تولیدی و روابط تجاری که متغیرهای بلندمدت تعیین‌کننده نرخ ارز در اقتصاد است، آثاری دارد که به لحاظ ساختاری بودن این متغیرها،‌ طی ماه‌های آتی و بتدریج قابل ارزیابی و مشاهده خواهد بود؛ در نتیجه تغییرات نرخ ارز و نوسانات آن طی دو روز اخیر عمدتا ناشی از رفتارهای هیجانی برخی از فعالان اقتصادی است که در راستای اخبار انتشار یافته، انتظارات شکل گرفته از ماه‌ها قبل و به امید کسب منفعت‌های سفته‌بازانه، مبادلات کوتاه‌مدتی را در بازار ارز شکل می‌دهند و موجب نوسانات نرخ ارز می‌شوند.

مدیر صادرات بانک مرکزی با ابراز امیدواری نسبت به این‌که طی روزهای آینده از میزان نوسانات بازار ارز کاسته شود، گفت: عمده تحولات دو روز اخیر در بازار ارز و حتی طلا، ناشی از تصورات و انتظارات خاص برخی از عاملان اقتصادی است که به دلیل عدم‌حمایت از سوی متغیرهای بنیادین اقتصاد، در میان مدت پایدار نخواهد بود. این موج هیجانات خیلی سریع پایان می‌یابد و انتظار داریم ثبات و آرامش به سرعت به بازار ارز بازگردد.

جام‌جم - محمد رضایی