بازار‌ ایران،‌ منجی‌ صنعت‌ خودروی‌ فرانسه

این فرصت طلایی برای برخی خودروسازان فرانسوی درست زمانی ایجاد می‌شود که هنوز بسیاری از تحلیلگران صنعت خودروسازی، نگران پیامدهای منفی بحران اقتصادی اخیر در صنایع خودروسازی فرانسه هستند و عنوان می‌کنند خودروسازی فرانسه اگرچه بتازگی رشد اندکی را تجربه کرده، اما همچنان درشرایط مطلوبی نیست.

کارشناسان با اعلام این نکته که نزدیک به 600 هزار نفر کارمند مستقیم در صنعت خودروسازی فرانسه مشغول به کارند، می‌گویند: با توجه به سهم قابل توجه فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم درصنعت خودروسازی فرانسه و بحران تازه فروکش کرده اقتصادی در این کشور، اکنون رنو و پژو به دنبال دستیابی به بازارهای فروش قابل توجه مثل ایران هستند تا بتوانند از تکرار بحران سال 2008 تا 2012 میلادی خودروسازی جلوگیری کنند. اینچنین است که فرجام مذاکرات اخیر و پرچالش لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه با ایران برای خودروسازان این کشور حیاتی است؛ هرچند آنان در مذاکره با ایران چنین حساسیتی را به روی خود نمی‌آورند. نگاهی به آمار و ارقام، این حساسیت را اثبات می‌کند.

پژو و کابوس 2012

یکی از کارخانه‌های مشتاق ورود به بازار ایران در دوران پساتحریم شرکت خودروسازی پژو ـ سیتروئن فرانسه است که براساس آمار در سال 1384 شمسی توانست با فروش یک میلیارد یورویی در ایران به عنوان یکی از بازارهای بسیار مهمش، درآمد مناسبی برای خود به دست بیاورد. در حالی که این رشد قابل ملاحظه در فروش خارجی برای پژو زیاد با دوام نبوده و تنها در مدتی کوتاه همین بازار پرمنفعت برایش به کابوس تبدیل شد.‌ روند صعودی فروش محصولات پژو که به دلیل عقد قرارداد تولید خودرو با یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان ایران (ایران خودرو) سود قابل ملاحظه‌ای برای خودروساز فرانسوی تدارک دیده بود ابتدای سال 2012 با تغییر رویکرد فرانسوی‌ها برای تجارت با ایران، افتی معادل 3‌/‌15 درصد را تجربه و پژو از این رهگذر رقمی بالغ بر 794 میلیون دلار زیان کرد. این در حالی است که درست در همین دوره، کل خودروسازی اروپا رکودی غیرقابل توصیف را به خود دید و توانست پژو را تا مرز بحران اقتصادی بکشاند.

براساس گزارش انجمن خودروسازی فرانسه، پژو ـ سیتروئن در بحران 2012 میلادی برای کاهش 3000 نفری کارکنان یکی از کارخانه‌های خود برنامه‌ریزی کرده بود که ناگهان تغییر شرایط اقتصادی ـ سیاسی این کشور باعث شد این کاهش نیرو به 3000 نفر ختم نشود، بلکه حتی تا نزدیک به صد هزار نفر به صورت غیرمستقیم نیز برسد.

فلیپ وارین، یکی از مدیران ارشد کارخانه پژو ـ سیتروئن دراین باره به سی‌ان‌ان گفته است: اگرچه این اتفاق برای جایگاه خودروسازی فرانسه بسیار غیرمنتظره بود، اما برای بقای کل شرکت باید تدابیر اقتصادی دقیقی به اجرا می‌گذاشتیم تا بتوانیم با کاهش هزینه‌ها برای آینده برنامه‌ریزی کنیم. چون با نگهداری خط تولید سیتروئن C3 باید ماهانه نزدیک به 200 میلیون یورو هزینه می‌کردیم، در حالی که این مبلغ غیرقابل پرداخت شده بود. در همین حال این اتفاق باعث کاهش ارزش سهام گروه خودروسازی پژو ـ سیتروئن نزدیک به 3‌/‌1 درصد شد.

ادامه بحران اقتصادی در منطقه از سال 2008 میلادی تا اوایل سال 2013 میلادی توانست این مشکل اقتصادی را در پژو ـ سیتروئن گسترده‌تر کند تا جایی که پژوی فرانسه برای نجات خود نزدیک به 7 درصد از سهامش را به جنرال موتورز فروخت که این معامله باعث ضرری مضاعف و در پی آن بازار ایران برای این کشور غیرقابل دسترس شد؛ بازاری حیاتی که 22 درصد از کل فروش خارجی پژو را تشکیل می‌داد.

اریک هارز، تحلیلگر صنعت خودرو در این باره می‌گوید: پژو سهم قابل توجهی از بازار خودروهای کوچک خود را در اتحادیه اروپا از دست داده و برای بقای تجاری باید شرایط دیگری را برگزیند. در این دوره فروش بین‌المللی پژو کاهش 13 درصدی را تجربه کرد؛ درست زمانی که خودروسازی فولکس واگن 10 درصد رشد را تجربه کرده است.

وی افزود: درنهایت این که پژو دردوره جدید فعالیت باید بازارهای جدیدی برای خود پیدا کند و نفوذ سنتی این خودروساز بر بازار خودروی ایران را در اولویت قرار دهد؛ چراکه به بازارگشایی نیاز نیست و فقط احیای یک بازار را می‌خواهیم. با این حال چگونگی بازگشایی این بازار و ریسکی که دارد نگرانی بزرگ پژو ـ سیتروئن است.

رنو و رویای ارزان‌فروشی

شاید اخبار مربوط به مشکلات مالی درباره دیگر خودروساز فرانسوی ـ که سهم قابل توجهی از تولیداتش را در دیگر نقاط جهان به فروش می‌رساند ـ کمی بهتر از اوضاع اقتصادی پژو ـ سیتروئن باشد؛ اما بحران اقتصادی سال 2012 خودروسازی بر رنو ـ نیسان نیز سایه افکنده و مشکلاتی برای آن ایجاد کرده است.

ابتدای سال 2013 میلادی یکی از سیاست‌های کنترل بحران در این خودروساز فرانسوی، افزایش ساعت کار به میزان 5‌/‌6 درصد یعنی معادل 65 میلیون یورو بوده، در حالی که تعداد 7500 نفر یعنی نزدیک به 14 درصد از 44 هزار نفر کل کارکنان رنو اخراج شدند. به گفته مقامات این خودروساز، سیاست ریاضت اقتصادی این شرکت قرار است برای بقا و شروع رشد دوباره تولیدات در سال 2016 میلادی آغاز شود.

به گزارش انجمن خودروسازان فرانسه شرکت رنو ـ نیسان در اولین ماه 2013 میلادی با کاهش تقاضای خرید 20 درصدی روبه رو شد در حالی که به طور کلی 27 درصد کمتر از سال گذشته فروش محصولاتش را تجربه کرده است. این اتفاق باعث افت تولید 50 درصدی در 12 خط تولید شرکت خودروسازی رنو در قاره سبز طی این دوره شده است.

از سوی دیگر، تحلیلگران اقتصادی در لندن براساس شاخص‌های ISI معتقدند سود حاصل از فروش نیمه ابتدایی سال 2015 میلادی رنو در سراسر جهان قدری پایین‌تر از حد انتظار و پیش‌بینی‌ها بوده است به این صورت که تنها 86 درصد از درآمد متصوره یعنی 4‌/‌1 میلیارد یورو از 53‌/‌1 میلیارد یورو حاصل شده است.

این در حالی است که به نوشته وال‌استریت ژورنال، خودروسازی رنو ـ نیسان با وجود تمام مشکلات اقتصادی و کاهش سودآوری در سال جاری میلادی وبا توجه به این که هرگز ارتباط تجاری خود را با ایران قطع نکرده است دوباره برای بازسازی خود و همچنین استفاده از امتیاز سرمایه‌های موجودش در ایران، به فکر سرمایه‌گذاری در صنعت خودروسازی ایران بوده و قصد دارد با خرید سهم یکی از دو خودروساز بزرگ ایران، این رویا را به واقعیت برساند. مسئولان تجاری رنو معتقدند خودروهای ارزانقیمت این خودروساز که در سراسر جهان قابلیت رقابت با محصولات دیگر کارخانه‌ها را دارند، می‌توانند نظر بازار ایران را به خود جلب و موقعیت اقتصادی رنو ـ نیسان را به واسطه بازار قابل ملاحظه خودروی ایران تقویت کنند. براساس گزارش‌های موجود، رنو ـ نیسان درسال 2011 میلادی 94 هزار دستگاه خودرو در ایران فروخته و سال 2012 نیز 108 هزار دستگاه از محصولاتش را روانه جاده‌های ایران کرده است، اما با توجه به شرایط موجود سیاسی و تحریم‌ها، رنو در سال 2014 میلادی تنها 36 هزار دستگاه خود را به ایران تحویل داده و بقیه معاملاتش به صورت قطعات منفصله بوده است. اینچنین است که رنو نیز همپای پژوبرای احیای خود چشم به بازار ایران دوخته است.

قرار داد رأی آور پژو

اقتصاد فرانسه هم‌اکنون با مشکلات و چالش‌های فراوانی از جمله بیکاری دست و پنجه نرم می‌کند که این چالش‌ها، کارنامه دولت سوسیالیست‌ حاکم را به همراه، حواشی دیگر، زیرسوال برده است. لذا فرانسوا اولاند و دولتش می‌کوشند ، بر برخی از مهم‌ترین این چالش‌ها تا انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری فرانسه که 2017 برگزار می‌شود، فائق آیند. یکی از این چالش‌ها، مشکل بیکاری در فرانسه است. یک بررسی ساده نشان می‌دهد بحران در دو خودروساز فرانسوی که یکی از عوامل آن خروج دستوری از صنعت و بازار خودرو ایران بود، اثر بزرگی در رشد بیکاری در فرانسه داشته است. به طوری که فقط پژو ـ سیتروئن با این اقدام ، 22 درصد فروش جهانی خود را از دست داد و در یک نوبت 8000 نیروی کار خود را اخراج کرد. حال اگر مذاکرات در جریان فرانسه با خودروسازان ایرانی که از سفر اخیر لوران فابیوس، وزیر امور خارجه این کشور به ایران آغاز شد، به سرانجام برسد، چرخ مالی خودروسازان فرانسوی به گردش درخواهد آمد و از این محل هم پول و هم اشتغال حاصل خواهد شد. جالب‌تر این‌که اثرات این اقدامات، احتمالا تا کمتر از 2 سال آینده یعنی قبل از انتخابات آینده ریاست‌جمهوری فرانسه در زمان تبلیغات انتخاباتی اثرش را در اقتصاد فرانسه نشان خواهد داد و روشن است که سوسیالیست‌های حاکم بیشترین سود را از این اثرات در انتخابات خواهند برد.چنانچه توافق خودروسازان فرانسوی با همتایان ایرانی‌شان به‌ثمر بنشیند علاوه بر پژو و رنو حزب سوسیالیست فرانسه به رهبری فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور و نیز در آستانه انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری فرانسه در 2017 از منافع ایجاد اشتغال از ناحیه این قرارداد نیز سود خواهد برد.

خودروسازان برتر جهان؛ فرانسوی‌ها درته جدول

براساس آمار منتشر شده در سایت استاتیستا به عنوان یکی از مراجع مهم آمار جهانی، رنو و پژو جایگاه ضعیفی در میان خودروسازان جهانی دارند. این جایگاه ضعیف هم از نظرتعداد خودرو فروخته شده وهم میزان فروش براساس میلیارددلار است.

در زمینه تعداد فروش خودرو، (نمودار درج شده) در سال 2014 میلادی و در میان پنج خودروساز بزرگ جهان، بیشترین فروش اتومبیل مربوط به خودروساز ژاپنی ـ تویوتا با 23/10 میلیون دستگاه بوده است. پس از آن، نام فولکس واگن آلمانی دیده می‌شود که توانسته 92/9 میلیون دستگاه خودرو بفروشد. جالب این است که پژو ـ سیتروئن فرانسوی در این رتبه‌بندی پنج‌گانه هیچ جایگاهی به خود اختصاص نداده و دومین خودروساز بزرگ فرانسوی ـ رنو ـ در ته جدول و در مقام چهارم است.

در همین حال نگاهی به جدول 12 خودروساز بزرگ جهان درسال 2014 از نظر میزان فروش نشان می‌دهد باز هم پژو ـ سیتروئن در این جدول جایگاهی ندارد و رنو در آخر جدول یعنی مقام دوازدهم است.

جدول فروش خودروسازان بین‌المللی در سال 2014

عماد عزتی

اقتصاد

منابع: الجزیره انگلیسی ـ سی‌ان‌ان ـ وال‌‍استریت ژورنال