بانک ملی نخستین بانک ایرانی

بانک ملی، کار خود را به طور رسمی از روز سه‌شنبه ۲۰ شهریور سال ۱۳۰۷ در تهران آغاز کرد. اولین مدیرعامل بانک ملی ایران دکتر کورت لیندن بلات آلمانی بود که همراه فوگل معاونش و ۷۰ کارشناس امور بانکی از آلمان به ایران آمدند. بانک ملی ایران کار خود را با سرمایه اولیه ۲۰ میلیون ریال و با سه شعبه مرکزی، مستقر در بازار تهران و بندر بوشهر آغاز کرد. اولین شعبه بین‌المللی این بانک در شهر هامبورگ آلمان سال ۱۳۲۷ آغاز به کار کرد.

چاپ اسکناس

در ۲۲ اسفند ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی، حق چاپ اسکناس را به مدت ده سال به بانک ملی ایران واگذار کرد و مقرر شد پس از انقضای آن در صورتی که این حق لغو نشود، به همین ترتیب برای دوره‌های ده‌ساله بعد نیز عمل شود.

سرانجام نخستین اسکناس‌های بانک ملی در اول فروردین سال ۱۳۱۱ انتشار یافت. از آن تاریخ تا سه ماه، اسکناس‌های بانک شاهنشاهی و بانک ملی همزمان رواج داشت و از اوایل تیر همان سال، اسکناس‌های بانک ملی به صورت تنها پول کاغذی ایران درآمد.

بانک ملی ایران تا سال ۱۳۳۹ بنا بر نیازهای اقتصادی کشور به نشر اسکناس اقدام می‌کرد؛ ولی آن سال با تأسیس بانک مرکزی ایران، حق انحصاری نشر اسکناس به این بانک محول شد که تاکنون ادامه دارد.

سرمایه

بانک ملی ایران از همان ابتدای تأسیس، شکل شرکت سهامی داشت و سرمایه اولیه آن یعنی ۲۰ میلیون ریال به 20 هزار سهم هزار ریالی (13هزار و 500 سهم بانام و ۶۵۰۰ سهم بی‌نام) تقسیم شده بود، اما در سال ۱۳۱۷ انتقال سهام بانک به غیردولت ممنوع شد. سرمایه بانک ملی ایران در سال ۱۳۱۴ به ۳۰۰ میلیون ریال و سال ۱۳۳۱ به دومیلیارد ریال افزایش یافت. در سال ۲۰۱۱ مجموع دارایی‌های بانک ملی ایران معادل ۷۲ میلیارد دلار اعلام شد. بانک ملی ایران هم‌اکنون برپایه میزان درآمد سالانه، بزرگ‌ترین بانک در ایران محسوب می‌شود.

بانک ملی با توجه به محدودیت‌های نظام بانکی تا پیش از سال ۱۳۳۵ همه وظایف اقتصادی بانک مرکزی را نیز به عهده داشت، اما پس از تأسیس بانک مرکزی ایران، وظایف مزبور به این بانک واگذار شد.