الفبای تغذیه سالم برای دانش‌آموزان

دکتر آتوسا سعیدپور، متخصص تغذیه با تاکید بر این که صرف صبحانه در کنار اعضای خانواده از مهم‌ترین اصول تغذیه‌ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد، به جام‌جم می‌گوید: باید به کودک در وعده صبحانه اجازه انتخاب داده شود. شاید بسیاری از والدین تمایل به صرف چای شیرین با نان و پنیر داشته باشند، اما باید به کودک این اجازه را داد که از میان اقلام غذایی سالم با توجه به ذائقه خود انتخاب کند. مثلا شیر همراه با غلات، میوه‌های تازه و تخم‌مرغ به اشکال مختلف، گزینه‌های خوبی برای صبحانه هستند.

وی لبنیات، پنیر و مغزهایی با شوری اندک و غلات را از مواد غذایی سالم در یک وعده صبحانه برای دانش‌آموزان دانسته و می‌افزاید: میوه شیرین، کشمش، موز رسیده و غلات با طعم شیرین باید در وعده صبحانه این دسته از کودکان گنجانده شود و در مصرف نان‌ها هم باید به تمایل آنان توجه شود. بنابراین صبحانه کامل برای دانش‌آموزان باید حاوی پروتئین، لبنیات و غلات باشد.

دانش‌آموز را به میان وعده خانگی عادت دهید

میان وعده چه در مدرسه و چه پس از بازگشت به منزل از جایگاه تغذیه‌ای پراهمیتی برای دانش‌آموزان برخوردار است . البته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید می‌کند: باید در تهیه میان‌وعده سالم به شکل ظاهر و تنوع توجه داشت؛ مثلا می‌توان از سبزیجات رنگارنگ استفاده کرد و حتی دستورات غذایی مختلف را به کار برد تا به یک دستور غذایی جدید و سالم رسید.

وی یادآور می‌شود: تا جایی که امکان دارد در میان‌وعده نباید از اسنک‌ها و مواد غذایی آماده استفاده شود و باید سعی شود میان وعده سالمی را در منزل از تکه‌های میوه و سبزیجات تازه، مغزها (به شرط آن که شور نباشند تا ذائقه‌ کودک به سمت شوری تمایل پیدا نکند) و لبنیات تازه تهیه کرد .

این متخصص تغذیه خاطرنشان می‌کند: وعده‌های غذایی نباید به نحوی باشد که سبب دلزدگی کودک شود، بنابراین باید سعی شود معرفی غذاهای جدید بیشتر از دو تا سه بار در هفته نباشد و تا جایی که امکان دارد، طعم غذاها به گونه‌ای دلپذیر تعدیل شود؛ مثلا از ادویه و سس‌های سالم استفاده شود. یکی از راه‌کارهای تشویقی در این زمینه می‌تواند این باشد که از خود کودک در تهیه غذا و حتی خرید مواد غذایی سالم کمک گرفته شود.

روزانه 3 لیوان ماست و شیر

دانش‌آموزان باید روزانه سه واحد (معادل سه لیوان شیر و ماست) مصرف کنند .دکتر سعید پور با اشاره به این مطلب می‌گوید: شیر و ماست طعم‌دار نیز باید با احتیاط مصرف شود؛ زیرا در تهیه این قبیل مواد لبنی از اسانس و شکر استفاده می‌شود و از این‌رو توصیه می‌شود خانواده‌ها در منزل، شیر و ماست طعم‌دار را با استفاده از میوه‌ها و مقدار کمی شکر تهیه کنند. در رابطه با لبنیات نیز بهتر است از لبنیات کم‌چرب استفاده شود. البته ماست و شیر کم‌چرب با حجم‌های کوچک که قابلیت استفاده در مدارس را داشته باشد، به‌سختی در بازار قابل دسترس است، اما از برخی فروشگاه‌ها می‌توانید آنها را تهیه کنید. در غیر این صورت می‌توانید از منبع لبنیات در میان وعده‌های بعد از مدرسه استفاده کنید.این متخصص تغذیه با بیان این‌ که شیر جزو لبنیات و پنیر به علت پروتئین فراوانی که دارد در زیر گروه گوشت‌ها قرار می‌گیرد، می‌افزاید: دانش‌آموزان باید روزانه سه لیوان شیر و ماست و 120 گرم (چهار تکه) گوشت مصرف کنند که می‌توانند یک تکه گوشت را با یک قالب 30 گرمی پنیر جبران کرد. وی با بیان این‌که شیر و ماست می‌تواند جایگزین یکدیگر شود، خاطرنشان کرد: درخصوص مصرف تخم‌مرغ نیز کودکان بالای دو سال باید مانند بزرگسالان در هفته چهار تا پنج عدد تخم‌مرغ مصرف کنند و دانش‌آموزان هم از این امر مستثنی نیستند .

یک لیوان نوشابه یعنی 10 حبه قند

شکی وجود ندارد که آبمیوه‌های صنعتی و نوشابه‌ها نه‌تنها از نظر تغذیه‌ای ارزش چندانی ندارند بلکه با تمام مضراتی که به دلیل بالا بودن میزان قند و کالری‌شان دارند، اعتیادآور نیز محسوب می‌شوند .

این متخصص تغذیه با اشاره به عرضه انواع نوشیدنی‌های شیرین و نوشابه‌ها در برخی مدارس می‌گوید: میزان قند این نوشیدنی‌ها بیش از نیاز روزانه دانش‌آموز است و باید به کودکان این موضوع را متذکر شد که در صورت دریافت این نوشیدنی‌ها که قند فراوان دارند (هر یک لیوان نوشابه حدود ده حبه قند دارد) از مصرف دیگر مواد غذایی شیرین نظیر انواع کیک‌ها و شیرینی‌ها تا پایان روز محروم می‌شوند.

وی هشدار می‌دهد: متاسفانه معمولا در بوفه مدارس اغلب مواد غذایی کم ‌ارزش عرضه می‌شود؛ بنابراین بهتر است با هیات امنای مدرسه در این باره صحبت شود تا میان وعده‌های مناسب و سالم‌تری در اختیار کودکان قرار گیرد.

پونه شیرازی

دانش و سلامت