موسیقی طنز، جدی گرفته نمی‌شود

چطور شد که به آهنگسازی برای برنامه‌های طنز علاقه‌مند شدید؟

شاید به این دلیل که کارم را با برنامه «صبح جمعه با شما» شروع کردم. اواخر دهه 60 آقای محمد عیوضی، تهیه‌کننده باسابقه تلویزیون مرا به رادیو بردند. آن زمان برنامه «صبح جمعه با شما» توسط دو گروه به تهیه‌کنندگی احمد شیشه‌گران و فرهنگ جولایی تولید می‌شد. من کارم را به عنوان آهنگساز با گروه آقای جولایی آغاز کردم. بعد از این‌که برنامه صبح جمعه با شما تبدیل شد به برنامه «صبح روز تعطیل» و آقای شیشه‌گران تهیه‌ آن را به عهده داشت با این برنامه هم همکاری داشتم. از سال 83 با برنامه جمعه ایرانی همکاری کردم و از سال 91 تا 94 هم مسئول موسیقی دفتر طنز رادیو بودم که حالا تبدیل شده به دفتر مسابقات و تفریحات.

طی این سال‌ها با برنامه‌هایی مانند دلخنده، کوی نشاط و عصر جمعه با شما که در دفتر طنز تهیه می‌شده، همکاری کرده‌ام یا همین طور با برنامه‌هایی مانند چل تکه، شکر پنیر و شهد و شکر.

برای همه این برنامه‌ها موسیقی طنز ساخته‌اید؟

بله. به عنوان نمونه در برنامه کوی نشاط، طی چهار سال حتی یک قطعه موسیقی آرشیوی هم استفاده نکردم.

موسیقی برنامه‌های طنز باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

به نظرم در حق موسیقی طنز اجحاف شده و معمولا به نظر می‌رسد موسیقی این دسته از برنامه‌ها مورد غفلت قرار می‌گیرد، اما این طور نیست. من طی این سال‌ها شاید بیشتر از 3000 قطعه ساخته باشم و احتمالا هزار قطعه هم کاور کرده‌ام که بخشی از آن هم به این ترتیب بوده که روی انواع موسیقی کشورمان از جمله موسیقی فولکلور ملودی گذاشته‌ام.

ایجاد حس طنز در موسیقی بر اساس تجربه قابل انجام است. وقتی ترانه‌سرا یا تهیه‌کننده‌ای مانند محمد عیوضی یا عباس محبی یک متن طنز را در اختیارم می‌گذارند بر اساس تجربه تصمیم می‌گیرم کدام موسیقی مناسب آن است و از چه ملودی‌هایی استفاده کنم، در چه دستگاهی یا چه نوع سازبندی برای آن در نظر بگیرم.

چه چیزی در متن به شما کمک می‌کند که موسیقی مناسب آن را پیدا کنید؟

اگرچه بیشتر فعالیتم در رادیو بوده، اما موسیقی فیلم هم کار کرده‌ام و به ساخت موسیقی برای تصویر علاقه دارم. تصویر به من کمک می‌کند که موسیقی مناسب را پیدا کنم؛ مثلا این‌که سراغ کدام دستگاه موسیقی ایرانی بروم یا از چه سازهایی استفاده کنم. همه چیز از طریق تصویر و به تجربه ایجاد می‌شود.

دستگاه‌های موسیقی ما چقدر قابلیت طنز دارند؟

در موسیقی طنز بیشتر در ماهور کار می‌کنم و برای بحر طویل معمولا سراغ دستگاه همایون می‌روم. موسیقی تلفیقی هم بسیار کمک می‌کند. همیشه انواع موسیقی را با هم تلفیق کرده‌ام چون دوست ندارم به شیوه کلیشه‌ای کار کنم و از سمپل‌های آماده استفاده کنم. دوست دارم هر کاری که انجام می‌دهم شناسنامه خودش را داشته باشد. مثلا تیتراژ اول هر برنامه‌ای در رادیو به نوعی هویت آن برنامه است، اما معمولا از موسیقی آرشیوی برای آنها استفاده می‌شود، در حالی که هر وقت تیتراژ برنامه‌ای به من سپرده شده حتما برای آن آهنگ ساخته‌ام.

در حال حاضر با کدام برنامه‌ها همکاری دارید؟

رادیو جمعه به کارگردانی قدوسیان، کوی نشاط، زیر و رو در رادیو ایران، صبامک در رادیو صبا، شکر پنیر و شهد و شکر. شب عید بیش از 140ـ130 قطعه موسیقی برای برنامه‌های رادیو ساختم.

خیلی فعال هستید! ایده این همه قطعه از کجا آمد؟

خدا کمک می‌کند. من با عشق کار کرده‌ام و دوست دارم مردم را شاد کنم. بنابراین هر کاری که از دستم بربیاید برای موسیقی انجام می‌دهم و عاشقانه کار می‌کنم. این روزها خیلی‌ها ادعای آهنگسازی دارند، بخصوص از وقتی موسیقی سمپل آمده همه از این ابزارها استفاده می‌کنند، در حالی که آهنگسازی نیاز به نو‌آوری دارد؛ آهنگساز باید یک نوازنده خوب باشد. هنر تمام‌شدنی نیست و هر قدر آن را بیاموزیم باز هم کم است.

ام‌البنین دیوسالار

جام‌جم