شب قدر از هزار ماه عبادت و جهاد برتر است

به گزارش جام جم آنلاین؛ مردم خداجو و شب زنده‌دار استان‌های مختلف کشور شامگاه جمعه در آیین احیای شب نوزدهم ماه مبارک رمضان با قرائت دعاهای افتتاح و جوشن کبیر و ذکر استغفار از درگاه خداوند متعال، طلب رحمت و آمرزش می کنند و عزت و سربلندی ملت ایران اسلامی را خواستار می شوند.

حضور آگاهانه و عارفانه پیروان مکتب جاودانه تشیع در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان به مساجد و اماکن مذهبی شکوه و عظمت دیگری می دهد و اوج این آیین‌های معنوی هر سال در حرم مطهر امام علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع)، حضرت معصومه(س)، حضرت علی‌بن‌موسی(ع)، حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، امامزاده صالح(ع) و حرم مطهر امام‌خمینی(ره) با حضور پرشور مردم تهران برگزار می شود.

* قدر؛ شبی به وسعت تاریخ

شب قدر ( لیله القدر) شبی است که بنا به اعتقاد مسلمانان در آن شب قرآن نازل شده و از هزار ماه برتر است.

"قدر" در لغت به معنای اندازه و اندازه ‏گیری است. "تقدیر" نیز به معنای اندازه‏ گیری و تعیین است. "قدر" در اصطلاح عبارت از ویژگی هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش آن است. به عبارت دیگر، اندازه و محدوده وجودی هر چیز، «قدر» نام دارد.

بنابر دیدگاه حکمت الهی، در نظام آفرینش، هر چیزی اندازه ‏ای خاص دارد و هیچ چیزی بی ‏حساب و کتاب نیست. جهان حساب و کتاب دارد و بر اساس نظم ریاضی تنظیم شده، گذشته، حال و آینده آن با هم ارتباط دارند.

علامه شهید مرتضی مطهری در تعریف قدر می ‏فرماید: قدر به معنای اندازه و تعیین است. از آن جهت که حدود و اندازه و موقعیت مکانی و زمانی آنها تعیین شده است، مقدور به تقدیر الهی است.

به عبارت دیگر "قدر" به معنای ویژگی ‏های طبیعی و جسمانی چیزهاست که شامل شکل، حدود، طول، عرض و موقعیت‏های مکانی و زمانی آنها می ‏گردد و تمام موجودات مادی و طبیعی را در برمی ‏گیرد.

در روایتی از امام رضا علیه السلام پرسیده شد: معنای قدر چیست؟ امام فرمود: تقدیر الشی‏ء، طوله و عرضه؛ اندازه ‏گیری هر چیز اعم از طول و عرض آن است.

در روایت دیگر، این امام بزرگوار در معنای قدر فرمود: اندازه هر چیز اعم از طول و عرض و بقای آن است.

معنای تقدیر الهی این است که در جهان مادی، آفریده ‏ها از حیث هستی و آثار و ویژگی ‏هایشان محدوده‏ای خاص دارند. این محدوده با اموری خاص مرتبط است؛ اموری که علت‏ها و شرایط آنها هستند و به دلیل اختلاف علل و شرایط، هستی، آثار و ویژگی ‏های موجودات مادی نیز متفاوت است. هر موجود مادی به وسیله قالب‏هایی از داخل و خارج، اندازه‏ گیری و قالب‏گیری می ‏شود.

این قالب، حدود، یعنی طول، عرض، شکل، رنگ، موقعیت مکانی و زمانی و سایر عوارض و ویژگی ‏های مادی آن به شمار می ‏آید. پس معنای تقدیر الهی در موجودات مادی، یعنی هدایت آنها به سوی مسیر هستی ‏شان است که برای آنها مقدر گردیده است و در آن قالب‏گیری شده‏ اند.

"شب قدر" در قرآن با واژه "لیله القدر" ذکر شده است.

از این شب در سوره دخان با صفت مبارکه یاد شده: " انا انزلنه فی لیله مبارکه"
و در سوره قدر بهتر از هزار ماه دانسته شده است: لیله القدر خیر من الف شهر.

سوره مبارکه قدر که به منزله شرح و تفسیر آیات سوره مبارکه «دخان» است، شش ویژگی برای شب قدر می ‏شمارد:

الف. شب نزول قرآن است (إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْر.ِ)
ب. این شب، شبی ناشناخته است و این ناشناختگی به دلیل عظمت آن شب است ( وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْرِ)
ج. شب قدر از هزار ماه بهتر است. (لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ)
د. در این شب مبارک، ملائکه و روح با اجازه پروردگار عالمیان نازل می ‏شوند (تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ) و روایات تصریح دارند که آنها بر قلب امام هر زمان نازل می ‏شوند.
ه. این نزول برای تحقق هر امری است که در سوره «دخان» بدان اشاره رفت (مِنْ کُلِّ أَمْرٍ) و این نزول - که مساوی با رحمت خاصه الهی ‏بر مومنان شب زنده‌دار است - تا طلوع فجر ادامه دارد (سَلامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ).
و شب قدر، شب تقدیر و اندازه گیری است؛ زیرا در این سوره - که تنها پنج آیه دارد - سه بار «لیلة القدر» تکرار شده است و این نشانه اهتمام ویژه قرآن به مسئله اندازه ‏گیری در آن شب خاص است.

مرحوم کلینی در کافی از امام باقر علیه السلام نقل می کند که آن حضرت در جواب معنای آیه «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ» فرمودند: «آری شب قدر، شبی است که همه ساله در ماه رمضان و در دهه آخر آن، تجدید می ‏شود. شبی که قرآن جز در آن شب نازل نشده و آن شبی است که خدای تعالی درباره ‏اش فرموده است: «فیها یفرق کل امر حکیم؛ در آن شب هر، امری با حکمت، متعین و ممتاز می ‏گردد .»آنگاه فرمود: «در شب قدر، هر حادثه‏ ای که باید در طول آن سال واقع گردد، تقدیر می ‏شود؛ خیر و شر، طاعت و معصیت و فرزندی که قرار است متولد شود یا اجلی که قرار است فرارسد یا رزقی که قرار است برسد و ... .»

* کدامین شب

به طور دقیق معلوم نیست شب قدر کدام شب است.

اهل سنت اعتقاد دارند که طبق حدیث نبوی شب قدر در یکی از ده شب آخر ماه رمضان واقع شده است.

اغلب شب بیست و هفتم را شب قدر می‌دانند و در آن شب به دعا و شب‌زنده‌داری می‌پردازند.

مسلمانان سلفی اعتقاد دارند که شب قدر در تمام روزگار همان شبی بود که قرآن در آن نازل گردید و دیگر تکرار نمی‌شود.

برخی نیز اظهار داشته‌اند که تا زمان زندگی حضرت محمد(ص) شب قدر در هر سال تکرار می‌شد اما پس از مرگ ایشان، شب قدر از بین رفته‌است.

برخی نیز معتقد بوده‌اند که شب قدر شبی‌است در تمام سال ولی در هر سال شب نامعلومی‌است، در سال بعثت در ماه رمضان بوده اما در سال‌های دیگر ممکن است در دیگر ماه‌ها باشد.

بر اساس حدیث شیعه که از حماد بن عثمان از حسان بن علی از جعفر صادق نقل شده‌است؛ شب قدر تا قیامت باقی‌است و در ماه رمضان واقع است.

در روایات شیعه آمده‌است که شب قدر یکی از سه شب نوزدهم، بیست و یکم یا بیست و سوم ماه رمضان است که احتمال شب بیست و سوم بیش‌تر است. در اصول کافی نیز آمده‌است که تقدیر در شب نوزدهم و ابرام در شب بیست و یکم و امضا در شب بیست و سوم است.

* فضیلت شب قدر

در قرآن و روایات برای این شب فضیلت های بسیاری ذکر شده است. در این شب - که شب نزول قرآن به شمار می ‏آید - امور خیر و شر مردم و ولادت، مرگ، روزی، حج، طاعت، گناه و خلاصه هر حادثه ‏ای که در طول سال واقع می ‏شود، تقدیر می شود.

عبادت در آن شب، فضیلت فراوان دارد و در نیکویی سرنوشت یک ساله بسیار مؤثر است. در این شب تمام حوادث سال آینده به امام هر زمان ارائه می ‏شود و وی از سرنوشت خود و دیگران با خبر می ‏شود.

امام باقر علیه السلام می ‏فرماید: انه ینزل فی لیلة القدر الی ولی الامر تفسیر الامور سنةً سنةً، یؤمر فی امر نفسه بکذا و کذا و فی امر الناس بکذا و کذا ؛ در شب قدر به‏ ولی امر (امام هر زمان) تفسیر کارها و حوادث نازل می ‏شود و وی درباره خویش و دیگر مردمان مأمور به دستورهایی می ‏شود.

شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تأکید شده است.
در بعضی از تفاسیر آمده است که روزی پیامبر اکرم فرمود:«یکی از بنی اسرائیل لباس جنگ پوشید و هزار ماه (هشتاد سال) از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول یا آماده جهاد فی سبیل الله بود.

یاران پیامبر تعجب کردند و آرزو کردند چنین فضیلت و افتخاری برای آنها نیز میسر شود؛ در این هنگام بود که سوره قدر نازل شد بیان شد که « شب قدر از هزار ماه عبادت و جهاد برتر است.

در شب قدر؛ مهمتر از "بیداری کشیدن"، "بیدار شدن" است... دعا کنید که بیدار شویم. التماس دعا

منبع: خبرگزاری صداوسیما