زلزله در شورای پروانه نمایش

مرجع مهم تصمیم‌گیری سینما

باتوجه به حساسیت سینمایی و برداشت‌های سیاسی که در برخی موارد از محتوا و مضمون فیلم‌ها می‌شود، جایگاه شورای پروانه نمایش هم اهمیتی صد چندان پیدا می‌کند؛ چرا که هر تصمیم و نظر نهایی درباره صدور پروانه نمایش، ارتباط مستقیمی با فضای اکران دارد و کوچک‌ترین اشتباه و خطای عامدانه یا سهوی، می‌تواند به محلی برای مناقشه تبدیل و فضای سینما را بلافاصله ملتهب کند. بنابراین اعضایی که برای حضور در شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی انتخاب می‌شوند، باید صلاحیت کافی داشته باشند. اشراف کامل به خطوط قرمز و تابوها و عرف جامعه ایرانی و اسلامی، باید یکی از مهم‌ترین شروط و ویژگی‌های اعضای این شورا باشد. ضمن این که ترجیح هم این است که همه یا بیشتر این اعضا، تخصص سینمایی و سوابق مدیریتی در سینما داشته باشند.

شوت وزیر به زمین شورا

همان طور که انتظار می‌رفت، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سرانجام تصمیم گرفت برای پایان دادن به حاشیه‌ها و جنجال‌های اخیر و آرام کردن اوضاع، کمی در زمین سینما عقب عقب برود، دورخیز کند و توپ مشکلات را با ضربه‌ای محکم، به زمین شورای پروانه نمایش شوت کند!

پس از حاشیه‌های اکران نشدن فیلم «رستاخیز» احمدرضا درویش، با حاشیه‌های فیلم «50 کیلو آلبالو» و اعتراض برخی مراجع و بزرگان به آن در چند وقت اخیر همه چیز وارد مرحله جدی‌تری شد و وزیر ارشاد هم با ادعای این که اگر این فیلم را دیده بود، اجازه اکران به آن نمی‌داد، از خودش رفع مسئولیت کرد و این اتفاق را ناشی از عملکرد شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی دانست. از اینجا نوک تیز پیکان انتقادات بیش از پیش متوجه این شورا شد. اما تیر خلاص، با اظهارات سیدضیاءالدین دری و محمدحسین لطیفی به شورای پروانه نمایش اصابت کرد. نظراتی درباره اصلاح‌ناپذیر بودن فیلم «ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا» ساخته عبدالرضا کاهانی و اظهارنظری پیرامون حذفیات فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی که البته در خلوت و به صورت شخصی مطرح شده و گویا اصلا قرار نبود رسانه‌ای شود، سرانجام باعث تشدید تنش در شورای پروانه نمایش شد و وزیر ارشاد تصمیم به تغییر برخی اعضا گرفت. هرچند حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی اخیرا در اظهارنظری، اطمینان داد این تغییرات، هیچ ربطی به مسائل تازه به وقوع پیوسته ندارد و تصمیم این جابه‌جایی از زمان جشنواره سال گذشته فیلم فجر گرفته شده است!

شورا و حقوق کلان؟!

سیدضیاءالدین دری، یکی از اعضای شورای پروانه نمایش است که در چند وقت اخیر به دلیل اظهارنظرهایش درباره فیلم کاهانی سروصدایی رسانه‌ای به پا کرد؛ هرچند این یک نظر شخصی بود و قرار نبود، منتشر شود.

این کارگردان شناخته شده و توانای تلویزیون و سینما درباره رفتن از شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی به جام‌جم گفت: راستش را بخواهید اطلاع چندانی از چند و چون این تغییر ندارم. حتی تا هفته اول ماه مبارک رمضان هم به طور مرتب فیلم می‌دیدیم و همانجا در محل بازبینی فیلم‌ها، افطار می‌کردیم. اما همانجا من به دوستان گفتم که بازبینی فیلم‌ها را در ماه رمضان تعطیل کنید، چون دوستان روزه هستند و برایشان سخت است. ولی گفتند چون ترافیک فیلم داریم، باید ادامه دهیم.

او ادامه داد: کمی بعد اعلام کردند فعلا بازدید فیلم‌ها متوقف شود. وقتی در تماس با دبیر شورا چرایی این توقف را جویا شدم، گفت برخی دوستان چند روزی نمی‌توانند بیایند. سرانجام آقای ایل بیگی ـ معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی ـ با من تماس گرفت، خسته نباشید گفت و مطرح کرد که آقای ایوبی از اسفند سال گذشته به دنبال تغییراتی در ترکیب شورا بود تا خون جدیدی به این مجموعه تزریق شود. به هرحال من از این تغییر خوشحالم و باری از دوش من برداشته شد. من با یک تماس تلفنی آمدم و با یک تماس تلفنی هم رفتم. اما به نظرم این اواخر پیچیدگی‌هایی از بیرون خودش را روی شورای پروانه نمایش تحمیل می‌کرد و باعث بروز اتفاقاتی شد. اساسا عده‌ای از بیرون خرابکاری و فضا را ملتهب می‌کنند. ضمن این که آنهایی که فیلمشان به مشکل می‌خورد و براساس نظر کارشناسانه و اکثریت، ممیزی می‌شود و اصلاحیه می‌خورد هم طوری وانمود می‌کنند که انگار فیلمشان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینماست.

این کارگردان افزود: می‌توانم به این مساله اذعان کنم که هم اعضای قبلی شورا و هم اعضای فعلی شورا، منهای من همگی انسان‌های خوب، مطلع و بادانشی بوده و هستند و همه تصمیماتشان کارشناسانه و فارغ از هرگونه گرایش سیاسی است. خدا را شاهد می‌گیرم که هر دو شورای قبلی و فعلی، سربلند هستند. ضمن این که من که در شورا نه کارمند بودم و نه صاحب منصب. باور کنید بچه‌های من در طول این سه سال مدام به من می‌گفتند پدر استعفا کن و بیا بیرون. اما من بدون دریافت هیچ رانت، دریافت ریال و دیناری، فقط به فکر خدمت به این سینما بودم. البته شاید برخی تصور می‌کردند که شورا حقوق و مزایای آنچنانی دارد، به همین سبب با موضعگیری رسانه‌ای و پریدن به اعضای شورا، تلویحا خود را نامزد عضویت در آن و بهره‌مندی از هفته‌ای یک پرس ناهار و حقوق کلان می‌کردند!

این عضو سابق شورای نظارت بیان کرد: غافل از این که با رفتن دری یا لطیفی، دکتر افروغ و آقای صدر عاملی و خانم طائرپور و ... جایگزین خواهند شد. من این انتخاب‌ها را به آقای دکتر ایوبی تبریک می‌گویم. به همکارانی که در حال ساخت فیلم هستند توصیه می‌کنم؛ آنها که حرف اساسی برای گفتن دارند با اطمینان کار کنند و نگران پروانه نمایش نباشند و آنها که در پی سرگرمی محض هستند بهتر است با دقت بیشتر کار کنند که خدای ناخواسته شبهه ولنگاری به کارشان وارد نشود. آقای وزیر نشان داده‌اند می‌توانند شخصا هفته‌ای دو فیلم را تماشا کنند. الخیر فی ماوقع.

یک تغییر قانونی

مجید رضابالا، از جمله افرادی است که با حکم وزیر در مسئولیت خود ابقا شده و همچنان در شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی حضور دارد.

این فیلمنامه‌نویس در گفت‌وگو با جام‌جم، حذف و اضافه برخی اعضای شورای پروانه نمایش را مرتبط با حاشیه‌های اخیر ندانست و افزود: معتقدم انتخاب اعضای شورای پروانه ساخت، به مسائل کوچک ارتباطی ندارد. اصلا مگر می‌شود، بگوییم این تصمیم‌گیری و این تغییر به خاطر حرف و حدیث‌ها باشد؟ رضابالا درباره دوره جدید هم گفت: به طور طبیعی وقتی اعضای جدید بیایند، جلساتی با حضور آنها خواهیم داشت، درباره استراتژی آینده صحبت می‌کنیم و براساس نظرات وزیر و معاون وزیر تصمیم‌گیری خواهد شد. چون قانون و آیین‌نامه که تغییر نمی‌کند.

همه چیز درباره اعضای قدیم و جدید شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی

ارتباط مستقیم اعضا با سینما

علی رستگار

فرهنگ و هنر