چیزی از ابتدای صبح نگذشته که دو خیابان اصلی که محل عبور زائران است به دلیل زنجیره ایجاد شده توسط مأموران سعودی و برخی علل دیگر بسته شده، لذا تمامی حاجیانی که میتوانستند از این دو مسیر حرکت کنند بناچار در یک خیابان قرار میگیرند؛ خیابان 204.
مسیر باریک، جمعیت زیاد، زمان طولانی، حاجیان تشنه و هوا هر لحظه گرمتر میشود، اما انگار هیچ راه فراری برای زائران بیتالله الحرام باقی نمانده است، یکییکی روی یکدیگر افتاده و طولی نمیکشد که تلی از حاجیان روی یکدیگر قرار میگیرند و میشود آنچه نباید!
رفتهرفته فضای مجازی پر میشود از فیلمها و اخباری که از یک فاجعه عظیم خبر میدهد تا اینکه حوالی ظهر اولین اخبار رسمی از این حادثه در رسانه ملی منتشر شد، درحالی که مسئولان سعودی سکوت کرده و تلاش میکنند این موضوع تا آنجا که امکان دارد رسانهای نشود.
رسانههای غربی همسو با جریان وهابیت نیز چون همیشه به کمک آل سعود آمده و سعی در لاپوشانی بیکفایتی آنها در اداره مراسم حج دارند.
تاکتیک رسانههای عربی ـ غربی در فاجعه منا مسئولیتزدایی از آلسعود بود؛ بسیاری از این رسانهها با دروغپردازی بیان میکردند که چنین اتفاقاتی قبلا هم رخ داده و چندان خارج از انتظار هم نبوده است. بی.بی.سی انگلیسی، فرانس24 و برخی رسانههای آمریکایی از جمله این رسانهها بودند، روزنامهای مانند الوطن عربستان نیز در همان زمان بیان کرد که وقوع چنین حادثهای اجتنابناپذیر بوده و از دست حکومت خارج بوده است.
البته وقاحت این رسانهها به اینجا ختم نشد، بلکه روزنامههای عربی ـ غربی سیاست جدید آلسعود در مقصر جلوه دادن شهدای منا و زائران بیتالله الحرام را در پیش گرفتند، به طوری که سی.ان.ان و گاردین از قول وزارت بهداشت عربستان این موضوع را بیان کردند که مقصر حجاج بودهاند و این ادعا چیزی نبود جز فرار کردن از زیر بار مسئولیتی که نتوانسته بودند از عهده آن برآیند.
البته طولی نکشید که با تلاش رسانه ملی در امر اطلاعرسانی بموقع و مخصوصا عملکرد جهادی تیم اعزامی صداوسیما به حج نهتنها بخشی از سیاستهای این رسانهها بلکه تمامی امپراتوری رسانهایشان درهم شکسته شد و درحالی این اتفاق شکل گرفت که تیم با حداقل نفرات اعزام شده بود و در حادثه منا نیز دو شهید را از دست داده بود و با تعدادی مجروح و مفقود در شرایط خاص امنیتی عربستان فعالیت میکرد.
با تمامی این اوصاف بدون شک تولید مستند و تهیه گزارش و اخباری که توسط این گروه که خود در حادثه حضور داشتند و جان دادن دوستان حاجیشان را از نزدیک دیده بودند، توانست حقیقتی را که سعی در پنهان کردنش داشتند، برملا کند.
با تلاش بیوقفه تیم اعزامی صداوسیما تمامی نقشههای رسانههای عربی ـ غربی که از سیاستهای دروغین آلسعود خط میگرفتند، نقش بر آب شد و ایران پرچمدار نهضتی شد که از خون ریخته شده 8000 حاجی مسلمان بخصوص 464 زائر هموطن ایرانی دفاع کرد. پس از ایران بود که برخی از رسانههای دیگر کشورهای اسلامی نیز برآشفته شدند و عکسالعملهایی را از خود نشان دادند.
جالب اینجاست که در روزهای اول که حداقل بیش از 4000 نفر در خیابانی باریک روی هم جان به جان آفرین تسلیم کردهاند، مقامات رسمی عربستان دو روز پس از وقوع حادثه تعداد جانباختگان را 769 نفر اعلام کردند، اما چند روز بعد عربستان رسما بر این موضوع اعتراف کرد که شمار کشته شدگان فاجعه منا به 4173 نفر رسیده است. این درحالی بود که شمار کشتهشدگان چیزی حدود دو برابر این تعداد بود.
بدون شک چنانچه جوامع اسلامی این روز را به فراموشی سپرده و تلاشی برای حضور در مدیریت مراسم حج در پیش نگیرند، نهتنها خون به ناحق ریخته شهدای منا را پایمال کردهاند، بلکه از این پس نیز نباید انتظار داشته باشند که بار دیگر چنین حادثه غمباری رخ ندهد که به اعتراف خود آلسعود ممکن است بار دیگر چنین اتفاقی در مراسم حج رخ دهد؛ زیرا انگار در حکومت آلسعود، جان حجاج بهایی نداشته و چندان دور از ذهن نیست که هر سال در مراسم حج چنین فجایعی را شاهد باشیم.
حسن گروسی - رئیس ستاد حج و زیارت صداوسیما
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد