آینده قاره سبز و چالش ارتش اروپایی

انگلیس مخالف داشتن نیروی دفاعی مستقل اروپایی بود و معتقد بود این نوعی موازی کاری با ناتو خواهد بود. با خروج این کشور بار دیگر این مساله در بین اعضا مطرح شده است. جام‌جم در این باره گفت‌وگویی با لرد دیوید اوون، وزیر خارجه اسبق انگلیس انجام داده که متن آن به شرح زیر است.

این روزها و بخصوص پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت)، مباحث متعددی در مورد آینده اروپا مطرح می‌شود. با این اوصاف، آینده اتحادیه اروپا را چگونه می‌بینید؟

اتحادیه اروپا از این وضعیت نجات پیدا خواهد کرد، اما نه بدون تغییرات در منطقه یورو. شما نمی‌توانید یک واحد پولی موفق داشته باشید بدون این که این واحد تنها برای یک کشور یا گروهی فدرالی کوچک‌تر از چند کشور باشد. شابل، وزیر دارایی آلمان مدت‌هاست به دنبال یک حوزه یورو کوچک است و قرار است این جریان در سال 2018 با یک «اتحادیه مالی» از حداقل کشورهایی همچون آلمان، هلند، بلژیک و اتریش تشکیل شود. حضور فرانسه هنوز مشخص نیست تا این که آلمان رئیس جمهور بعدی این کشور را پس از انتخابات پاییز سال 2017 مورد ارزیابی قرار دهد.

شهروندان انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند، اما همان طور که چند روز پیش و در جریان نشست سران اتحادیه اروپا در براتیسلاوا اسلواکی شاهد بودیم، مقامات این کشور در تصمیمات این اتحادیه دخالت کرده و گاهی اوقات علیه آن هستند. چطور امکان دارد کشوری از یک سو از این اتحادیه خارج شود و از سوی دیگر در تصمیماتی دخالت کند که در آینده این اتحادیه نقش دارد؟

انگلیس در حال خروج از اتحادیه اروپاست و این شامل سرویس اقدام خارجی اروپا (EEAS) می‌شود. این در واقع چهره دیپلماتیک اتحادیه اروپا با سفرا و سفارتخانه‌هایی است که نمایندگی کشور و ملت خود را منعکس می‌سازند و مقدمه‌ای بر توسعه ایالات متحده اروپا به حساب می‌آید. هیچ توجیهی وجود ندارد که انگلیس در شرایطی که در حال خروج از اتحادیه اروپاست، با ایجاد نهادهای نظامی این اتحادیه مخالفت کند. ما عقیده داریم ناتو باید یک مقر دفاعی مجزا ایجاد کند. اتحادیه اروپا نیز هم‌اکنون بی‌جهت و نه به دلایل عملیاتی بلکه به دلایل نمایشی در حال کپی‌برداری در این زمینه است. اما این حق آنها به شمار می‌رود، بنابراین انگلیس بر تلاش‌ها و اقدامات دفاعی خود در ناتو تمرکز خواهد کرد و امیدوار است آمریکا را متقاعد به حفظ نیروهایش در خاک اروپا کند.

یکی از موارد مورد اختلاف بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و انگلیس اختلاف بر سر تشکیل یک ارتش مستقل اروپایی است. لندن با تشکیل چنین نیروی نظامی مخالف است. با توجه به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا تا چه اندازه بر این باور هستید که اتحادیه اروپا موفق به تشکیل چنین ارتشی خواهد شد؟

امکان تشکیل چنین نیروی نظامی عملا امکانپذیر نیست چراکه بیشتر نیرو‌های نظامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، عضو ناتو بوده و نیروهای آنها نیز در شمول نیروهای ناتو قرار می‌گیرد. تشکیل یک قدرت دفاعی برای اروپا توهمی بیش نیست چراکه چنین قدرتی ماهیتی سیاسی خواهد داشت و به همین سبب تحت تاثیر و نفوذ قدرت نظامی آمریکاست. غم‌انگیزتر این که چنین نیروی نظامی دنباله روی وزارت خارجه آمریکا خواهد بود و چاره‌ای جز موافقت با آن ندارد.

وزارت خارجه آمریکا تنها حمایت لفظی و نه حمایت عملی از ضرورت ایالات متحده اروپا انجام داده است؛ حتی در اوایل دهه 50 میلادی و پیش از پیمان رم، از طریق مذاکره با ژان مونه (اقتصاددان سیاسی و دیپلمات فرانسوی) این کار را انجام می‌داد. تا پیش از باراک اوباما، هیچ رئیس جمهوری در آمریکا ایده یا احتمال دفاع اتحادیه اروپا را در سر نپرورانده بود؛ حتی زمانی که پس از فروپاشی شوروی یک هویت و مساله قابل قبول به حساب می‌آمد. با اتحاد آلمان و محدود شدن شوروی و سپس فروپاشی آن در سال 1989، مساله دفاع در اروپا به یک واقعیت تبدیل شد. همچنین روابط نزدیک‌تر میان فرانسه و آلمان بیشتر از آن که موفقیتی برای ناتو باشد، در ساختار اتحادیه اروپا بوده است. مساله‌ای که در حال شکل‌گیری است، مذاکرات و خلع سلاح روسی ـ آمریکایی ـ اروپایی است. این مساله مسلما از طریق بازارهای تجاری و اقتصادی اتفاق خواهد افتاد، اما به احترام متقابل میان سیاستمداران این کشورها نیز نیاز دارد.