«چشم شب روشن»؛ پرسه‌ای شبانه در فرهنگ و هنر

یک برنامه شبانه

امیر قمیشی، تهیه‌کننده در تعریف ضوابط و ساختار چشم شب روشن به جام‌جم توضیح ‌داد: پخش برنامه حدود یک هفته‌ای است که آغاز شده و از یکشنبه 2 آبان هر شب از ساعت 23 به مدت 90 دقیقه به روی آنتن می‌رویم. قمیشی گفت: از آنجایی که این برنامه در گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما تولید می‌شود، لذا بیشترین سهم گفت‌وگوهای ما را هم مباحث فرهنگی و هنری به خود اختصاص داده و این محوریت کلی برنامه است. همچنین هر شب حضور دو مهمان را هم در برنامه داریم که با حضور کارشناسان مباحث را با هم به بوته نقد و صحبت می‌گذارند. در کنار این موضوع، بسته‌های تصویری و دیداری و میان‌برنامه‌هایی را در نظر گرفته‌ایم که به صورت پلی‌بک در لابه‌لای گفت‌وگوها پخش می‌شوند تا برنامه از حالت یکنواختی خارج شده و ساختار شبانگاهی و جذاب خود را هم برای مخاطبان حفظ کند. در واقع چشم شب روشن ساختاری شبیه به یک مجله تصویری و تلویزیونی دارد.

تهیه‌کننده برنامه‌هایی چون «قند پهلو» ادامه داد: مجری اصلی برنامه همان‌طور که می‌دانید آقای صالح‌علا هستند و در کنار ایشان این بار جوانان محصل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند که در مقام مجری ـ کارشناسان برنامه ما در مقابل کارشناسان و صاحبان کرسی‌های دانشگاهی کشور می‌نشینند و با این افراد به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند که این هم باز رویکرد جدیدی است و مشابه این اتفاق را در برنامه‌های دیگر این شبکه نداشته‌ایم. البته اجرای همه این افراد در وهله اول در شبکه بررسی شده و بعد به کمیته مجریان سازمان ارجاع داده شده‌اند و سعی شده سطحی از مهارت اجرای حرفه‌ای را داشته باشند.

ارتقای اطلاعات مخاطبان در شبکه دانایی

شبکه چهار سیما شبکه دانایی است و عموم گروه‌های برنامه‌ساز این شبکه می‌کوشند برنامه‌هایی خاص‌تر نسبت به دیگر تولیدات سازمان را روانه آنتن کنند. لذا تلقی و باور بسیاری بر این است که قشر مخاطبان هدف شبکه چهار را افراد متخصص و با اطلاع از حوزه‌های مورد بحث در برنامه‌های این شبکه تشکیل می‌دهند. با این حال قمیشی درخصوص این قضیه و قشر مخاطبان در نظر گرفته شده برای برنامه تازه‌اش اظهار کرد: موضوعات مطرح شده در این برنامه قطعا موضوعات تخصصی هستند؛‌ با وجود این تلاش می‌کنیم تا همین موضوعات تخصصی را به گونه‌ای طرح کرده و برایش برنامه‌سازی کنیم که مخاطب عام هم بتواند بهره لازم را از برنامه ببرد و به بخشی از دانش خود در حیطه مورد بحث بیفزاید. به هر حال شعار شبکه چهار، دانایی است و لذا هدف کلی ما هم نمی‌تواند از این شعار و مضمون به دور باشد. چشم شب روشن با توجه به ساختار تخصصی و فاخر خود از حضور مهمانان مختلف و برجسته‌ای هم در طول شب‌های پخش بهره می‌جوید.

قمیشی در رابطه با انتخاب این مهمانان توضیح ‌داد: این برنامه یک شورای هماهنگی و محتوایی دارد که در راس آن مدیریت محترم شبکه حضور دارند و همه اتفاقات برنامه، از انتخاب مباحث تا تعیین مهمانان و موارد دیگر در این جلسه به صورت گروهی مورد مشورت و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد. در همین چند شب از شروع پخش برنامه تاکنون چهره‌هایی چون محمدعلی بهمنی، محمود عزیزی، مریم جلالی، رئیس سازمان نظام مهندسی ژاپن و اسرافیل شیرچی در برنامه حاضر شده‌اند و برای شب‌های بعدی هم چهره‌های دیگر را مدنظر داریم.

مردی با واژگانی از جنس شعر

محمد صالح‌علا را با عنوان‌های مختلفی می‌توان تعریف کرد؛ او مجری تلویزیون است، گوینده رادیوست، دستی بر نوشتن دارد و چند کتابی هم منتشر کرده اما فراتر از همه اینها، محمد صالح‌علا یک شاعر است و این خصیصه بارز و همیشگی اوست. در طول این سال‌ها مجریان گوناگونی را شناخته‌ایم که کوشیده‌اند قالب‌های متفاوتی از اجرا را تجربه کنند و هر بار با قرار گرفتن در قالب برنامه‌ای بکوشند شخصیتی تازه از خود ارائه دهند. اما ذات اجرای صالح‌علا این‌گونه نیست و این خود اوست که با جنس واژگان گزیده و حساب شده و حس و حال ویژه‌اش، فضایی خاص به برنامه‌ها می‌بخشد؛ چیزی به مانند یک نوع امضای شخصی و ماهیتی بارز و جداگانه. چند سال پیش بود که برنامه متفاوت و با رویکرد جدید «دو قدم مانده به صبح» با دعوت از مهمانان برجسته و اهالی شناخته شده عرصه‌های مختلف فرهنگی، هنری و حتی علمی کشور بسیار مورد توجه مخاطبان سختگیر و نکته‌سنج شبکه چهار سیما قرار گرفت و دو قدم مانده به صبح را به یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های آن شب‌های سیما بدل کرد؛ محبوبیتی که بخش عمده‌ای از آن هم به اجرای ویژه صالح‌علا برمی‌گشت و تا مدت‌ها جنس ادبیات خاصش حتی به گفت‌وگوهای روزمره مردم کوچه و خیابان هم راه یافته بود؛ تعابیری چون «زلف گره زدن با مخاطبان» و «سرک کشیدن به مَرغ‌زارهای گفت‌وگو» که چنین غنایی در گفتار و ادبیات شفاهی را معمولا از کمتر کسی در این روزها سراغ داریم.

صالح‌علا به واسطه همین حال خوب و سادگی و صداقت رفتارش است که این‌طور در دل‌های مخاطبان جا باز کرده. خودش چند سال پیش در جایی گفته بود: «من خوشبختم و خوشبختی مثل آدامس چسبیده به آستین کتم...» ما و احتمالا همه مخاطبان سیما هم این شب‌ها از بازگشت دوباره او به تلویزیون خوشحالیم و امتداد این خوشبختی را برایش آرزو داریم.

زهرا غفاری

رادیو و تلویزیون