رسانه، دماسنج اجتماعی

عوامل و ابزارهای مختلفی موجب زایش این پویایی و نشاط می­شوند که بدون شک رادیو و تلویزیون با برنامه­هایی از قبیل مناظره­ها، روبه دوربین­ها، پرسش­های کارشناسی، مستندهای نامزدها و بسیاری دیگر از مهمترین عوامل پویایی جامعه است.

آنچه مشاهدات آماری در روزهای منتهی به انتخابات نشان می­دهد، افزایش محسوس مخاطب و اقبال و استقبال از برنامه­ها و اخبار رسانه­ملی است. چرا که مردم به صورت سنتی به رادیو و تلویزیون اعتماد داشته و دارند. اگرچه نمایشگر این اعتماد در مراحل مختلف دچار جزر و مد می­شود اما همیشه و بصورت سنتی بوده و هست. به عنوان مثال، رجوع به رسانه ملی برای کسب اخبار انتخاباتی قریب به 75 درصد رسیده است و با فاصله معنی­داری، شبکه­های فضای مجازی و تحت وب نیز در تکاپوی ارائه اخبار انتخاباتی هستند. اما این کجا و آن کجا !

بی­شک، عامل تأثیرگذار این تفاوت معنی­دار، برنامه­سازان رادیو و تلویزیونی هستند. این افراد به واسطه تخصص حرفه­ای خود و سبقه سالها فعالیت رسانه­ای همانند یک دماسنج اجتماعی کار می­کنند. به عبارت بهتر، برنامه­سازان رسانه ملی با کمک فکری و آماری مرکز پژوهش­های سازمان صدا و سیما به طور دائم و در طول سال، ذائقه رسانه­ای مخاطبان را سنجش و رصد می­کنند و بر اساس نیاز جامعه برنامه­سازی می­کنند. کاری که در بسیاری از سایت­های اینترنتی و شبکه­های اجتماعی بواسطه غیرحرفه­ای بودن پیام­سازان آنها کمتر مشاهده می­شود.

اما عامل مهم دیگری هم وجود دارد که چنانچه از نگاه این دماسنج­های اجتماعی یعنی برنامه­سازان رسانه­ای مغفول بماند، باعث نوسان شدید نمایشگر در جزر و مد تعداد مخاطبان خواهد بود و آن، شاخص ارزیابی مخاطب است. این ارزیابی به کیفیت برنامه­های انتخاباتی رادیو و تلویزیون برمی­گردد و الّا تکیه صرف به کمّیت آماری تولیدات نوعی گریز را برای مخاطب ناگزیر می­کند و بالطبع، این گریز ناگزیر باعث می­شود تا او برای خود حقّی به نام حق انتخاب قائل شود.

بنابراین مخاطب از بین انبوه برنامه­های اینترنتی، ماهواره­ای، موبایلی و رادیو و تلویزیونی، برنامه­ای را انتخاب می­کند که بیشترین نیاز او را در موضوع انتخابات و رقابت­های انتخاباتی پاسخگو باشد.

بدیهی است حفظ مخاطب و اعتماد او، کسب اعتبار برای رسانه ملی است. کارشناسان رسانه معتقدند اعتماد، اعتبارآور است و اعتبار دائمی باعث رشدِ اعتمادی فزآینده می­شود. کوتاه سخن اینکه، کسب اعتماد 75 درصدی مخاطبان در رجوع به اخبار انتخاباتی برای رسانه ملی مهم است اما آنچه بسیار مهمتر و حائز اولویت مشاهده می­شود، نگهداری و حفظ این رقم اعتماد عمومی پس از ایام انتخاباتی است. این مهم تنها با نهضت کیفی­سازی تولیدات رسانه­ای میسور خواهد بود.

محمد زندکریمخانی – کارشناس ارشد رسانه