سبقت پوشالی از پلیس، ملاقات با خطر

این درحالی است که کارشناسان امنیت ارتباطات ادعا می‌کنند افرادی که از این نرم‌افزارها استفاده می‌کنند، خودشان جزو اولین قربانیان هستند، زیرا موقعیت مکانی و جزییات تردد خود را رایگان در اختیار دیگران می‌گذارند.

دیگر مانند گذشته نیست که رانندگان متخلف با نوربالا زدن یا حرکات دست حضور پلیس را به یکدیگر خبر دهند، این روزها متخلفان از فناوری نیز کمک می‌گیرند و رانندگان زیادی را می‌توان پیدا کرد که در تلفن‌های همراهشان برنامه‌هایی مانند «ویز» را نصب کرده‌اند.

اشتباه راننده‌های غریبه

هیچ‌کدام از محلات تهران را بخوبی نمی‌شناسد، شب‌ها را در خودروی مدل پایینش و در کنار یکی از پارک‌ها به صبح می‌رساند، می‌گوید: در جست‌وجوی کار از یکی از شهرهای کوچک غرب کشور شال و کلاه کرده و به پایتخت آمده چون بیکاری امانش را بریده، این حکایت یکی از صدها مسافرکش غیربومی است که این روزها در جست‌وجوی شغل روانه کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، تبریز و بندرعباس می‌شوند.

او به جام‌جم می‌گوید:‌ برای این‌که بتواند راحت‌تر در کلانشهرها مسافرکشی کند، از نرم‌افزارهایی مانند ویز استفاده می‌کند، چراکه این برنامه موقعیت‌های دوربین و خودروهای پلیس را در اختیار او می‌گذارد و به این شکل دست او برای قانون‌شکنی نیز باز است و می‌تواند هنگام عبور از بزرگراه‌ها حداکثر سرعت را نادیده بگیرد.

نرم‌افزاری مانند ویز هرچند فیلتر شده، اما به اعتقاد ‌برخی رانندگان با استفاده از فیلترشکن و این برنامه هنوز می‌توان در داخل و خارج شهر دست پلیس و دوربین‌هایش را رو کرد، اما پلیس در این‌باره نظر دیگری دارد.

پلیس پنهان نمی‌شود

این ماجرا را اگر با محمد ترحمی، رئیس اداره حقوقی پلیس راهور ناجا در میان بگذارید، او آب پاکی را روی دست افرادی که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند، می‌ریزد. آن‌طور که او برای جام‌جم توضیح می‌دهد، پلیس هیچ وقت موقعیت خود را پنهان نمی‌کند یا محل نصب دوربین‌های ثبت تخلفات نیز مشخص است و با تابلوهای هشداردهنده دراین‌باره اطلاع‌رسانی می‌شود، چراکه اولویت پلیس پیشگیری از وقوع تخلف است.‌

رئیس اداره حقوقی پلیس راهور ناجا تاکید می‌کند: افرادی که کنترل خودرویشان را براساس اطلاعات این‌گونه نرم‌افزارها انجام می‌دهند، جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازند‌، چون دوربین‌های پلیس، تخلف قانون شکنان را ثبت می‌کند.

افزون براین باید یادآور شد، دوربین‌های کنترل سرعت پلیس نسبت به گذشته تغییر کرده و دور زدن آنها برای متخلفان، دست‌کم تاکنون به آسانی میسر نیست.

مساله دیگری که باید مورد توجه پلیس راهور قرار گیرد، افزایش گشت‌های نامحسوس در معابر اصلی برون و درون‌شهری است، زیرا بسیاری از شهروندان از این گله دارند که رانندگان متخلف هنگامی که حضور پلیس را احساس نمی‌کنند، به رفتارهای پرخطر مانند لایی کشیدن می‌پردازند به همین دلیل در کنار کنترل مکانیزه معابر، نیاز است که گشت‌های نامحسوس پلیس نیز با متخلفان برخورد کنند.

دوربین‌های نسل جدید پلیس

پلیس به افرادی که تصور می‌کنند با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند ویز می‌توانند قوانین را زیرپا بگذارند، هشدار می‌دهد که فریب تبلیغاتی را که برای این موضوع می‌شود، نخورند.

محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس راه راهور ناجا در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: نسل جدید دوربین‌های کنترل سرعت، میانگین سرعت را می‌سنجد به همین علت رانندگان متخلف نمی‌توانند وقتی به آنها رسیدند، سرعتشان را کم و تصور کنند جریمه سرعت برایشان لحاظ نمی‌شود. آن‌طور که او توضیح می‌دهد: دستکاری و تغییر ارقام پلاک نیز تخلفی است که پلیس و مراجع قضایی بشدت با آن برخورد می‌کنند.‌

این درحالی است که برخی رانندگان نیز‌ تصور می‌کنند با نصب چراغ‌های ال‌ای‌دی کنار پلاک می‌توانند شرایطی ایجاد کنند که دوربین پلیس پلاک آنها را نخواند، اما پلیس تاکید می‌کند این کار نیز مصداق مخدوش کردن پلاک است و براساس قانون برای متخلفان شش تا یک‌ سال حبس در نظر گرفته شده است.‌

رانندگان ناآگاه، اولین قربانیان

کارشناسان امنیت ارتباطات براین باورند که برنامه‌های موقعیت یابی که رایگان در اختیار افراد قرار می‌گیرد، می‌تواند ابزاری برای سرقت اطلاعات نیز باشد.

مجبتی عبداللهی، کارشناس ارشد امنیت ارتباطات در گفت‌وگو با جام‌جم درباره نحوه کار چنین برنامه‌هایی می‌گوید: نرم‌افزار‌های موقعیت‌یاب از فناوری جی‌پی‌اس استفاده می‌کنند و این درحالی است که تا چند سال پیش ‌اطلاعات رانندگان درباره جزئیات مسیر و جاده از طریق اشتراک دانش صورت می‌گرفت و آنها موقعیت پلیس یا دوربین‌ها را به یکدیگر خبر می‌دادند‌.

او درباره این‌که آیا می‌شود به این شکل دوربین‌های پلیس را دور زد نیز تاکید می‌کند: وقتی نسل جدید دوربین‌های پلیس میانگین سرعت را محاسبه می‌کند، دیگر نمی‌توان با نرم‌افزارهایی مانند ویز بدون این‌که جریمه شد، قانون‌شکنی کرد.

آن‌طور که این کارشناس ارشد امنیت ارتباطات توضیح می‌دهد، استفاده از این برنامه‌ها با توجه به اطلاعاتی که از کاربران می‌گیرد مناسب نیست، زیرا افرادی که به رایگان این برنامه‌ها را در اختیار عموم قرار می‌دهند، به دنبال تکمیل کردن پازل اطلاعاتی خود هستند. به گفته او، اطلاعات عمومی اشخاص از طریق شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری می‌شود، اما اطلاعات مربوط به موقعیت مکانی شخص و جزئیات تردد آنها با استفاده از برنامه‌های موقعیت‌یاب گردآوری می‌شود و به این شکل پازل اطلاعاتی سازندگان این برنامه‌ها تکمیل می‌شود و آنها با فروش این اطلاعات به سود هنگفتی دست پیدا می‌کنند.‌ علاقه برخی رانندگان به استفاده از برنامه‌هایی مانند ویز نشان می‌دهد که هنوز بسیاری از رانندگان آن‌طور که باید به قانون احترام نمی‌گذارند و به پلیس نیز اعتماد ندارند، به همین دلیل به نظر می‌رسد برای کاهش تخلفات راهنمایی و رانندگی در کنار افزایش جرایم باید به اجرای برنامه‌های فرهنگی نیز پرداخت و شرایطی ایجاد کرد که رانندگان رعایت قوانین را ارزش بدانند، نه دور زدن آنها را.

مهدی آیینی - گروه جامعه