نخستین ها در ورزش ایران!

به گزارش جام جم آنلاین ، فرانسه، آفریقا و استرالیا نخستین نقاطی در جهان هستند که نشانه های ورزش کردن در آنها به مدت 30 هزار سال قبل یافت شده است. اما درباره ورزش ایران چه می دانیم؟ واژهٔ ورزش که از دیرباز معنای تمرین و ممارست داشت به هنگام تصویب «قانون ورزش اجباری در مدارس» در ۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۶ خورشیدی به‌طور رسمی به معنای امروزی وارد قاموس واژگان دولتی ایران شده‌است. نگاه دقیق تر به تاریخچه ورزش ایران تا حدودی سردرگمی را باعث می شود چرا که به دلیل از بین رفتن اسناد و مدارک در سده های پیشین نمی توان به درستی مبدا خاصی را برای ورزش ایران در نظر گرفت. اما به هر حال ورزش ایران تاریخی بسیار طولانی دارد. این تاریخ پر از نوآوری ها، رکوردها و افتخارات متفاوت است.

نمی دانیم نخستین ورزشی که در ایران به صورت رسمی راه اندازی شد چه بوده است، حتی نمی دانیم نخستین مقام و نخستین رکورد در کدام رشته حاصل شده و اصلا چه کسی نخستین ورزشکار فلان رشته بوده است. چرا؟ چون ورزش ایران تاریخچه ای بسیار طولانی داشته است. با وجود این تاریخچه طولانی هر چند وقت یکبار شاهد اخبار متعددی در سایت ها و خبرگزاری ها هستیم ، خبرهایی مبنی بر اینکه «نخستین ورزشکار در رشته فلان و یا نخستین رکورد در رشته دیگر».

اکنون یکی از ابهامات ورزش ایران همین «نخستین» ها هستند. اما با کمی جستجو و کمی تامل می توان برای همیشه واژه «نخستین» را از فرهنگ دایره لغات ورزش ایران حذف کرد. چرا؟ چون هیچکس نخستین نفر نیست. اما این روزها کسانی که خود را طلایه دار یک رشته خاص معرفی می کنند کم نیستند. در واقع هر کسی از راه می رسد به فراخور مانور رسانه ای بیشتر برای خود اعتبار و سابقه می خرد. چه کسی باور می کند در سال 2017 خانم موتورسوار نخستین بانویی در ورزش ایران باشد که سوار موتور می شود. ادعاها بسیار زیاد است. در تمامی رشته ها و در تمامی رکوردها. انگار ورزش ایران از همین 10 سال پیش راه اندازی شده است.

شما نخستین موتورسوار نیستید

برای بررسی «نخستین» های غیر واقعی ورزش ایران ابتدا به سراغ موتورسواری می رویم، کسی که در سطور بالا اشاره ای به او داشتیم. یک خانم موتورسوار است که خود را نخستین بانوی موتورریس معرفی می کند. شاید این خانم به چیزی که می گوید اطمینان داشته باشد اما واقعیت این است که او نخستین فرد این رشته به شمار نمی رود. حداقل با رجوع به سال های آغازین دهه هشتاد و حتی دهه قبل تر از آن می توان به مواردی اشاره کرد که بانوان و دخترانی روی ترک حجیم ترین موتورها می نشستند. زهرا فیروزیار که یکی از موتورسواران بانوی ایرانی است می گوید: «یادم می آید فعالیت ها در زمینه موتورسواری بانوان از دهه هفتاد آغاز شد اما اینکه چگونه یک نفر می آید خود را به صرف داشتن مدرک از آمریکا و یا حضور رسمی در رقابت ها نخستین فرد این رشته معرفی می کند جای بسی تعجب و شگفتی است.» وی افزود: «ما در دهه هفتاد و هشتاد بانوان زیادی که در موتورسواری فعال بودند داشتیم، یکی از آنها شقایق حمیدی بود، یکی دیگر سولماز شیرزاد. دلم می خواهد خانم (...) را یک روز ببینم و بپرسم نخستین بار چه کسی به او لقب نخستین را داد؟ باید به او بگویم شما نخستین موتورسوار نیستید .»

نخستین والیبالیست ایران؟!

اما اگر ورزش بانوان همین چند مورد خاص را داشته باشد ورزش مردان پر از مواردی است که ادعا دارند یا نخستین فرد هستند یا نخستین رکورددار. والیبالیستی خود را نخستین بازیکن شهرستان (... ) معرفی می کند. این یکی خیلی عجیب است. مگر می شود یک شهر فقط یک والیبالیست داشته باشد. والیبال ورزشی تیمی است و حتی اگر مبدا تاریخی آغاز آن را شهرستان (....) معرفی کنیم باز هم آقای (....) نخستین والیبالیست نیست چون او با هم تیمی هایش به میدان رفته است. عدم اطلاع رسانی درست در شهرستان ها باعث طرح این چنین ادعاهایی می شود.

جمشید حمیدی کارشناس بین المللی والیبال دراین باره به جام جم آنلاین گفت: « کسی که چنین ادعایی دارد باید سند و مدرک رو کند. اینکه والیبال چطور وارد کشور ایران شد همه می دانند. شروع والیبال ایران با حضور سربازان متفقین رقم خورد. رشت، اصفهان و انزلی شهرهایی معرفی می شوند که در آن زمان والیبال به آنها وارد شد. اینکه آن زمان چه کسانی والیبال بازی می کردند واقعا مشخص نیست. در رابطه با تیم ملی والیبال می توان مبدا نخستین را مشخص کرد اما در مورد شخص خیر. تیم ملی والیبال ایران نخستین بار در سال 1958 میلادی تشکیل شد. والیبال ورزشی انفرادی نیست که افراد مدعی نخستین بودن آن بشوند. والیبال یک ورزش تیمی است.»

همه ادعاها

از این ادعاهای عجیب زیاد پیدا می شود. مثل بسکتبالیستی که خود را نخستین چهره بین المللی این رشته پیش از انقلاب معرفی می کند.

وزنه برداری نیز پر از ادعاهای واهی است. در واقع ادعا برای نخستین بودن در زمینه رکوردزنی، افتخارآفرینی وپرداختن به یک ورزش خاص در ایران نزد ورزشکاران مرد بسیار زیاد است. برخی از رسانه ها نیز به این موضوع دامن می زنند. حتی برخی در این میان خود را نخستین چترباز، نخستین ورزشکار سقوط از هواپیما، نخستین شناگر آب های آزاد، نخستین پهلوان فلان شهر، نخستین رکورددار وزنه برداری، نخستین ووشوکار و ...... ورزش ایران پر از انسان های نخستینی است که هر کدام ادعایی دارند. اما این ادعاها نتیجه ای منفی خواهد داشت؛ محدود و کوچک کردن تاریخ ورزش ایران. عوام فریبی برای دست و پا کردن نام و پررنگ شدن در رسانه ها نخستین دلیل برای طرح این ادعاهاست، ادعاهایی که گویی تمامی هم ندارد. فکرش را بکنید ورزش ایران با سابقه چند صد سال فعالیت محدود شود به کسانی که یک شبه از راه رسیده اند و خود را «نخستین» ورزشکار و یا افتخارآفرین یک رشته خاص معرفی می کنند. در عصری که به راحتی می توان پیشینه یک ورزش را به طور تقریبی بررسی کرد طرح ادعاهایی این چنینی بسیار مضحک به نظر می رسد.

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین