می توانیم در صنعت نفت به داخل اتکا کنیم / سرمایه های سرگردان باید به سمت بخش های مولدی همچون نفت سرازیر شوند

احتمال خروج ایران از توافق‌نامه برجام درحالی مطرح شده است که بخشی از کارشناسان صنعت نفت به عنوان یکی از مهمترین صنایع مرتبط با این توافق‌نامه معتقدند در این شرایط هم می‌توان صنعت نفت کشور را در راستای توسعه مدیریت کرد.

این افراد معتقدند سرمایه‌های فنی، تخصص، نیروی کارآمد در کنار سرمایه‌های سرگردان کشورمان این امکان را برای صنعت نفت و گاز ایران مهیا خواهند کرد تا ضمن تعامل با جهان نفت و گاز کشورمان به نفع اقتصاد ملی ایران جریان داشته باشد.

در این زمینه با نرسی قربان، کارشناس ارشد انرژی و دبیر کمیسیون محیط زیست و انرژی اتاق بازرگانی بین المللی (کمیته ایرانی) گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانیم.

طی امضاء توافق‌نامه هسته‌ای آیا واقعا صنعت نفت ایران برای شرکت‌های خارجی جذاب بود؟

براساس توافق‌نامه برجام قرار بود سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در صنعت نفت و گاز ایران انجام شود که جذابیت این صنعت در حضور پرشمار شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در سمینارهای مربوطه کاملا محسوس بود. در این نشست‌ها دیدیم تمامی شرکت‌ها حاضر به حضور در بازار ایران بودند و منافع خود را در این صنعت به خوبی ارزیابی کرده بودند. اما نتوانستیم آنطور که باید از شرایط ایجاد شده و اشتیاق آنها استفاده کنیم.

منظور شما از ناتوانی از استفاده بهینه در صنعت نفت چیست؟

در آن زمان شاید بتوان گفت برنامه دقیقی برای جذب سرمایه‌ها و حضور شرکت‌ها نداشتیم بخصوص درباره قراردادهای نفتی جدید. به این ترتیب که موضوع قراردادهای جدید نفتی آنقدر طولانی مدت شد که تحولات سیاسی در ایالات متحده آمریکا توانست تقریبا انگیزه‌های شرکت‌های خارجی را کاهش دهد. در این دوره شرکت‌های خارجی که ابراز تمایل کرده بودند منتشر تشکیل دولت جدید آمریکا شدند تا سیاست خارجی دولت ترامپ را درباره ایران درک کنند و نسبت به آن سیاست‌های جدید، وارد بازار ایران بشوند که همه نتایج آن را می‌دانیم.

پس شما معتقدید که فرصت سوزی شده است؟

دقیقا؛ اما آنچه گذشته را نباید دوباره برایش وقت بگذاریم بهتر است درباره آینده تصمیم‌گیری منطقی و دقیقی داشته باشیم که بتوانیم به نفع منافع ملی کشورمان استفاده حداکثری داشته باشیم.

اگر در آن دوره برخی شرکت‌ها وارد بازار ایران می‌شدند تغییر در آینده صنعت نفت ایران ایجاد می‌شد؟

ببینید؛ وقتی قراردادی میان شرکت‌ها منعقد می‌شود قطعا از نظر حقوقی بررسی‌هایی در آن صورت می‌گیرد و طی اجرایی شدنش هم امتیازاتی ایجاد خواهد شد. به این ترتیب اگر در آن دوره توانسته بودیم 10 تا 15 شرکت خارجی بین الملی را به بازار ایران جلب کنیم قطعا امروز با توجه به خروج یکطرفه آمریکا از برجام نگرانی کمتری نسبت به آینده داشتیم.

به خروج از برجام اشاره کردید، به نظر شما در این شرایط صنعت نفت ایران چه تاثیری خواهد گرفت؟

در شرایط فعلی که ایران همچنان به قرارداد پایبند است سازمان ملل و اروپا هنوز مقابل ما قرار نگرفته و در این شرایط می‌توانیم با مدیریت اوضاع آنچه منافع ملی کشورمان است را تامین کنیم. اما اگر در تقابل با آنها قرار گیریم صنعت نفت ایران هم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. من معتقدم می‌توانیم با تعامل از این مرحله عبور کنیم و در راستای اهداف خود گام برداریم.

از فضای سیاسی خارج شویم؛ آیا واقعا صنعت نفت ما می‌تواند نیازهای خود را با اتکاء به توانمندی داخلی برطرف کند؟

بدون شک، اجازه دهید برای شما توضیح دهم که امروز سرمایه‌گذاری و دستیابی به فناوری‌های نوین نیاز اصلی صنعت نفت ایران است که در هر دو زمینه امکان تامین نیازها را داریم. پس پاسخ روشن این است که می‌توانیم صنعت نفت را با اتکاء به داخل روبه رشد هدایت کنیم.

با توجه به احتمال افزایش تحریم‌ها دستیابی به فناوری‌های نوین امکان‌پذیر است؟

همانطور که قبلا اشاره کردم، داخل کشور شرکت‌هایی داریم که می‌توانند با سرعت هرچه تمام و همچنین کیفیت بالا خدمات مورد نیاز صنعت نفت ایران را مهیا کنند. اما این شرکت‌ها نیازمند منابع مالی آماده هستند نه اینکه بدون سرمایه‌بخواهند کمکی به صنعت نفت ما بکنند. این سرمایه مالی باید مهیا باشد تا شرکت‌های داخلی به دنبال تامین فناوری‌های مورد نیاز باشند. اصولا فراموش نکنید شرکت‌هایی که فناوری‌های نوین را در اختیار دارند لزوما شرکت‌های بزرگ چند ملیتی نیستند بلکه شرکت‌های کوچکی هستند که می‌توان با ارایه پیشنهادهای قابل توجه آنها را در پروژه‌ها درگیر کرد. اما همانطور که قبلا اشاره کردم باید سرمایه‌ مورد نیاز تامین شده باشد، یعنی نقد آماده باشد.

تحریم‌ها قطعا روند سرمایه‌گذاری را هم مختل خواهد کرد آیا سرمایه موجود داخل ایران کفایت خواهد داشت؟

اجازه دهید توجه شما را به سرمایه‌های سرگردان و نقدینگی موجود بازار ایران جلب کنم. امروز اگر برنامه‌دقیقی برای آرام گرفتن این سرمایه‌ها در بخش‌های مولد تولید بخصوص صنعت نفت ارایه کنیم بدون شک نیازی کمتری به سرمایه‌های خارجی خواهیم داشت. این امری کاملا طبیعی است که وقتی طلا و دلار سود مناسبی برای افراد داشته باشد هرگز این منابع در صنایع با فناوری‌های بالا که معلوم نیست چه بازدهی دارند وارد نخواهد شد.

اشاره شما به دلارهای موجود در خانه‌هاست؟

این بخشی از کلان است. ببینید وقتی بانک‌ها اعلام می‌کنند بجای دلارهای حساب‌های ارزی معادل ریالی ارایه می‌کنند یا هیچ تضمینی برای بازگشت سرمایه‌‌گذاری‌های دلاری به مردم داده نمی‌شود چطور انتظار داریم این دلارها از صندوق‌ها و منازل خارج شود و در اقتصاد کشورمان بکار گرفته شود. باید قوانین و جذابیت مناسبی را همراه با تضامین مورد نیاز به صاحبان سرمایه‌ها چه دلاری و چه ریالی ارایه کنیم تا شاهد سرازیر شدن سرمایه‌های کلانی به صنایع مورد نظرمان بخصوص نفت داشته باشیم. با این رویکرد قطعا صنعت نفت و گاز ایران می‌تواند خودش را اداره کند و فناوری‌های مورد نیازش را هم با شیوه‌هایی تامین کند.

عماد عزتی / جام جم آنلاین