اهمیت توجه به غذا در اسلام

1-آیت الله العظمی بهجت گفته اند: «تعجب است که با این همه پیشرفت های علمی و طبّی هنوز نتوانسته اند سرطان را علاج و یا از آن جلوگیری کنند و یا این که بفهمند از چه حاصل می شود. می گویند: عراق و مناطقی که نخلستان دارد و خرماخیز است، مبتلایان به سرطان خیلی کم و نادر هستند. یکی از اطبّاء مدّعی بود که دارویی کشف کرده است که می تواند سرطان را درمان کند و گفته است که آن را از «قانون» شیخ ابن سینا برگرفته و عمده ی اجزای آن شیره خرماست.»
در بسیاری از اوقات، ممکن است برای غذاهایی که دوست داریم، خواصّی بتراشیم و از ضررهای آن غفلت کنیم؛ مانند غذاهای سرخ کردنی. گاهی هم برخی غذاها را با وجود این که خواص مفیدی دارند، به دلیل این که لذیذ نیستند، رها می کنیم. مرحوم آیت الله العظمی بهجت می گویند: «ما غذاهای لذیذ را خوب و مفید و غذاهای غیر لذیذ را بد می دانیم در حالی که چه بسا غذاهایی که با روغن سرخ شده مضرّ باشند ولی غذای آب پز نظیر آب گوشت مفید باشد.»
ایشان بیان می¬داشتند که؛ از توصیه هایی که از معصومین و بزرگان به ما رسیده است، حفظ نظم در همه کارها و از جمله در خواب و خوراک است. شاید مشغله های روزانه، خیلی از وقت ها باعث بی نظمی در این امور شود. آیت الله العظمی بهجت می فرمایند: «اخلال در نظم خوردن غذا و هضم آن، و نیز اخلال در نظم خواب و دیگر کارها، موجب تأخیر تأثیر در آن ها است؛ لذا درباره رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، آمده است: «کانَ إدامُهُ الْجوعَ» ؛ جوع و گرسنگی، خوراک و غذای ایشان بود. ...آری قرآن و عترت –علیهم السلام- دنیای ما را نیز تأمین کرده اند.» تا گرسنه نشدید نخورید، پیش از سیر شدن، از غذا دست بردارید.آیت الله العظمی بهجت رحمة الله علیه: «یکی از مصری ها نوشته است: یَجِبُ أنْ یَتَجَنّبَ المریضُ الدواءَ، کَما یَتَجَنّبُ مِن السّمّ. در روایات ما آمده است: تا گرسنه نشدید نخورید، و پیش از آن که سیر شوید از غذا دست بردارید. شیخ الرئیس هم کلمه ای دارد که خیلی عجیب است. می گوید: الطّبُّ مجموعٌ فی هذه الکلمة: اجْعَلْ طعامَکَ کلَّ یومٍ مرّةً وَ احْذَرْ طعاما قبلَ هضمِ طعامٍ.در هر روز، یک وعده غذا بخور و پیش از این که غذای اولی هضم شود، از خوردن غذا بپرهیز؛ یعنی: گرسنگی کشیدن بیشتر موجب صحّت است تا پرخوری و سیری.
...گویا معروف است که اگر کسی چهل ساله بشود و دوای صحّت خود را نیابد، [خیری در او نیست].
نقل شده است: وقتی مار چشمش نابینا می شود، از محلّی که زندگی می کرد به محلّی دیگر می رود و بینا می شود.
انسان اگر داء و دوای خود را تشخیص دهد، هیچ ضرری به او نمی رسد، و لا اقلّ من الاحتیاط
آیت الله العظمی بهجت در این باره می فرماید: «همچنین در روایت است که: لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ فَرْحَةٌ عِنْدَ إِفْطَارِهِ وَ فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ (2)؛ روزه دار دو خوشحالی دارد: یکی هنگام افطار و دیگری هنگام دیدار پروردگار. البته این در صورتی است که در فطور و سحری، نخوردنِ در روز را تدارک نکند. دوازده روز از رمضان گذشته بود، روزه داری در مسجد کوفه می گفت: تا به حال گرسنه نشده ام، صوم هم برای او جوع آور نیست! با این که بعضی طالب چلو مرغ و غذاهای لذیذند، [اما] درباره مقدار خوردن در روایات آمده است: «وقتی که گرسنه شدی بخور». اگر انسان گرسنه باشد نان خالی هم برای او لذیذ است، لذت طعام را صائمین می دانند.»
2-علامه حسن زاده در نکاتی درباره ی تغذیه میفرمایند:
1- مصرف روزی یک عدد تخم مرغ سنگین می باشد، اعضا دیر باز می شود.
2- فلفل و ترشی باعث استرس و رعب می شود. ترشی برای حافظه ضرر دارد.
3- گوشت ماهی ضرر به چشم می رساند مگر در ماه یک تا دوبار.
4- خوردن غذای سبک (سوپ و سالاد) باید بعد از غذای سنگین باشد.(ترشح زیاد اسید موجب عدم هضم غذای سنگین می شود) در نتیجه باعث سوء هاضمه می شود.
5- خواب شب سه ساعت بعد از شام و خواب روز نیم ساعت بعد از ناهار.
6- در موقع خواب معده پر نباشد چون بخارات معده راه خروج ندارند با بسته شدن چشم به چشم آسیب می رسانند و لذا بعضی از چشمها زیاد بخار می بندد.
7- نخوردن ترشی (سیب ترش ، گشنیز) در یک هفته اول ازدواج برای مرد و زن.
8- حبوبات به غیر از عدسی سنگین است، دیر هضم اند و قوه خیال را درگیر و مشوش می کنند.
9- میوه را کامل تناول کنید که با نصف شدن آن بی فایده می شود.
10- میوه هر منطقه به درد مردم آن منطقه می خورد.
11- مرغ محلی یک دانه اش از سی مرغ ماشینی در یک ماه بهتر است.
12- در گوشت گوسفند قسمت دست آن را بخورید.
13- آب و چای را بعد و حین غذا نخورید مگر بعد از غذا به فاصله زمانی 30 دقیقه.
14- پیاز پوست شده در وسط برنج بسیار ترکیب مقوی بوجود می آورد.
15- یک نفس خوردن آب موجب ورم کردن کبد می شود.
16- برنج آبکش نشود بهتر است.
ضمنا ایشان بیان می¬دارند که؛ دانستن عقیده بوعلی (خوابیدن با شکم پر باعث ضعف بصر است) باعث شد تا در شب حتی الإمکان امساک کنم. از قضا شبی که تا پاسی هم از شب گذشته بود مقداری غذا خوردم اما از بیم ضعف بینایی تا 12شب خود را وادار کردم که نخوابم و برای هضم غذا صبر کردم و قدم زدم. بعد رویایی شیرین به من دست داد که به حضور حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) مشرّف شدم امام به من فرمودند: ((که ما ضامن چشم توایم)) برایم یقین حاصل شد که ضامن معتبری تا آخرعمر بینا خواهم بود.
1 : بحار الانوار، ج59، ص290؛ طب النبی، ص19
2 : نهج البلاغة/227؛ بحار الانوار، ج14، ص238