ساعت ۹ و ۵۵ دقیقه پنجشنبه ۱۵ آذر، صدای یک انفجار، اهالی خیابان شهید ریگی چابهار را در یک بهت و ترس فروبرد.
مقر فرماندهی نیروی انتظامی شهرستان چابهار هدف حمله گروه تروریستی قرار گرفت، حملهای که 4 نفر شهید و تعدادی مجروح بر جای گذاشت.
سرپرست فرمانداری این شهرستان طی مصاحبهای از تروریستی بودن این ماجرا خبر داد و اعلام کرد: عامل انتحاری برای اجرای عملیات خود با مقابله نیروهای انتظامی مواجه میشود و نمیتواند کار خود را پیش ببرد و در جلوی در مقر انتظامی مواد را منفجر میکند.
مسئولان و مقامات کشورمان با ارسال پیامهایی از بروز این اتفاق ابراز تأسف کردند و هرکدام برای عاملان این حادثه خط و نشانی جداگانه کشیدند.
محمدجواد ظریف در یک پیام توییتری از مجازات عاملان "حمله تروریستی" چابهار خبر داد و نوشت: «چنین جنایتهایی بدون تنبیه نخواهند ماند». سخنگوی سپاه نیز تلویحاً به ارتباط عاملان چنین حملاتی با عربستان اشاره کرد.
او همچنین بهاتفاق مشابهی درگذشته اشارهکرده و نوشته است: ما درگذشته نشان دادهایم که چنین جنایتهایی بدون تنبیه نخواهند ماند: در سال ۲۰۱۰، سرویسهای امنیتی افراطیها را رهگیری کرده و در مسیرشان از امارات متحده عربی دستگیر کردند.
حرف مرا به یاد داشته باشید: ایران تروریستها و اربابان آنها را به پیشگاه عدالت تسلیم خواهد کرد. بعدازاین حادثه، گروهک تروریستی انصار الفرقان با انتشار بیانیهای در کانالهای تلگرامی خود، مسئولیت حمله تروریستی صبح پنجشنبه چابهار را بر عهده گرفت.
هرچند تاکنون مراجع ذیربط و نهادهای امنیتی این بیانیه را تأیید نکردهاند، اما این ماجرا ظاهراً یکروی دیگر هم دارد، بررسی زوایای مختلف این ماجرا خبر از یک هدف ناخوشایند میدهد. هدفی که بهجز جان افراد بیگناه این شهرستان، تلاشهای اقتصادی و رونق بندری که بهتازگی به جرگه مناطق آزاد اقتصادی ایران پیوسته را هم هدف قرار داده است.
بطور کلی ایران چند سالی است که سوژه اصلی برنامه تحریم غرب قرار دارد، و هر بار با یک بهانه از طرف آمریکا و چند کشور متحد آنها تحریم میشود. در این میان برخی کشورهای آسیایی مانند هندوستان، از پسلرزههای تحریم اقتصادی ایران معاف شدهاند و میتوانند آزادانه معامله کنند و به دادوستد بپردازند، نکته قابلتوجه این است که اتفاقا همین هندیها نیز سرمایهگذاری گستردهای در بندر چابهار انجام دادهاند.
برای سرمایهگذاری این کشور و حتی برخی کشورهای حوزه خلیجفارس که قصد دارند از شورای کشورهای عرب خارج شوند و کشورهای همسایه شرقی ایران، نقطه اتصالی مانند چابهار یکی از گزینه مطرح و البته مهم و استراتژیک است که میتواند تحولات گستردهای را در بندرهای کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس ایجاد کند و انتخاب این منطقه بهعنوان منطقه آزاد اقتصادی و تجاری و حلقه متصلکننده ایران و کشورهای شرق آسیا، میتواند منافع خیلی از کشورها و بازارهایشان را تحت الشعاع قرار دهد.
حذف شدن تدریجی دبی از بازار معاملات تجار و سرمایهگذاران اقتصادی، قطعاً بر قدرت سرمایهگذاری برخی کشورهای عرب تأثیر خواهد داشت و این میتواند بهمثابه قدرت گرفتن اقتصاد ایران، آنهم دریکی از نقاط محروم کشور باشد.
بنابراین دور از واقعیت نیست اگر بگوییم ناامن کردن منطقه چابهار و فراری دادن برخی کشورهای متقاضی سرمایهگذاری از این منطقه تجاری و اقتصادی همان روی سکه حمله تروریستی اخیر بوده که بهشدت از سوی برخی دشمنان دنبال میشود.
نقشهای شوم که ممکن است بیاعتمادی کاذب را برای مدتی طولانی در تصور کشورهای همسایه و شرکتهای سرمایهگذاری و تجاری نسبت به منطقه سیستان و بلوچستان بهویژه منطقه آزاد تجاری چابهار ایجاد کند.
عدم رویارویی برخی کشورهای عرب و حتی آمریکا با ایران در حوزه نظامی، باعث شده تا این کشورها اقدام علیه دستاوردهای اقتصادی را در اولویت برنامههای خود قرار دهند، و مانع از این شوند که ایران بدون واسطه، یکی از کریدور های اصلی اقتصادی بین چند کشور بزرگ آسیایی باشد.
این در حالی است که علاقه به سرمایهگذاری در بندر چابهار، برای هندیها از سال ۲۰۰۳ اعلام شد، اما به دلیل تحریم ایران این اتفاق تا سال ۲۰۱۵ به تعویق افتاد، علاوه بر بندر چابهار، هند ۱.۵ میلیارد دلار در پروژه توسعه راهآهن ایران و افغانستان سرمایهگذاری خواهد کرد.
هندوستان در میان کشورهای خریدار نفت ایران، در رده دوم قرار دارد، و همین نیاز این کشور به منابع نفتی ایران باعث شد نام این کشور در میان لیست 8 کشور معاف از ممنوعیت تجاری با ایران که توسط دونالد ترامپ اعلام شد قرار گیرد.
هند و چین درمجموع ۶۰ درصد کالاهای صادراتی ایران را وارد میکنند و از شرکای بزرگ ایران هستند. علاوه بر هند، چین نیز چشم به سرمایهگذاری در ایران دارد و این کشور بخش مهمی از پروژه جاده ابریشم جدید چین است که این کشور را به آفریقا و آسیا وصل میکند.
بندر تجاری چابهار بهجز هند، چین و پاکستان،برای افغانستان هم بیفایده نخواهد بود، این بندر مسیر حیاتی برای دسترسی افغانستان به آبهای آزاد است و بهعلاوه واردات کالا از کشورهایی چون هند باعث میشود وابستگی افغانستان به پاکستان کاهش یابد و نکته اینجاست که بندر یادشده حتی در صورت بروز درگیری نظامی در خلیج همیشه فارس کوچکترین وقفهای در حیات اقتصادی خود تجربه نخواهد کرد چون خارج از تنگه هرمز قرارگرفته است.
بروز اتفاقاتی نظیر آنچه روز پنجشنبه رخ داد، میتواند خیلی از برنامهریزیها را برای تبدیلشدن بندر چابهار به یک منطقه حساس و مهم اقتصادی راکمی با تردید مواجه کند. حالا دادستان زاهدان از دستگیری ۴ متهم در رابطه با حادثه تروریستی چابهار خبر داده است. متهمانی که ممکن است در آینده طی اعترافات خودشان از خیلی مسائل پشت پرده حرف بزنند و نام برخی کشورها و کسانی که امنیت چابهار و مهم بودن این بندر برای منافعشان خطرناک است را بر زبان بیاورند.
آرزو نوروزجم/ جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد