به گزارش جام جم آنلاین ، اما پس از انقلاب این جوانهها فرصت شکوفایی پیدا کردند. جریانهای تازهای در ادبیات ایران به وجود آمد و شاخههای جدیدی به آن اضافه شد همانند آنچه که در رابطه با ادبیات حوزه دفاع مقدس دیدیم.
در رابطه با شعر ایران تاریخچهای طولانی وجود دارد اما آنچه که اینجا اهمیت دارد تحولات شعری پس از انقلاب اسلامی ایران است.
پس از انقلاب آثار متعددی در ادبیات ایران به وجود آمد، بخشی از این آثار از سوی کسانی به رشته تحریر درآمد که پیش از انقلاب نیز از خود آثاری بر جای گذاشتند اما بخش دیگر از سوی شاعران تازه کار اما خلاق بود.
در رابطه با موضوعات مختلف سیاسی، شرایط حاکم بر جامعه فضای بهتری جهت تولید فکر و تولید آثار مکتوب فراهم آورد. در واقع به محض وقوع انقلاب یعنی سالهای پایانی دهه 50 و سپس دهه 60 نویسندگان متعددی ظهور کردند که هر کدام با ادبیات خاصی که برای خودشان وجود داشت اقدام به سرودن اشعار با محوریتهای سیاسی و اجتماعی کردند.
همان طور که ذکر شد چنین شرایطی پیش از انقلاب برای آنها وجود نداشت. آنها حالا با خروج از اختناق فضایی مناسب جهت گستردهتر کردن دایره ادبیات ایران ایجاد شده بود.
سید محمدجواد شرافت شاعر ایرانی در اینباره به جامجم آنلاین گفت: وقتی در مورد شعر صحبت میکنیم در واقع درباره محتوا از یک سو و فرم و شکل از سوی دیگر حرف میزنیم. بعد از انقلاب رویشهایی در هر دو بُعد بوده است. رشد کمی و کیفی خوبی را شاهد بوده ایم.
وی افزود: در حوزه محتوا باید به انقلاب مذهبی، مردمی و دینی توجه کنیم. بعد از انقلاب به این ویژگیها بسیار توجه شد و نمود زیادی در اشعار داشت و نمادهای فراوانی هم پیدا کرد.
این شاعر ایرانی عنوان کرد: موضوعاتی مثل انواع و اقسام شاخههای شعر آیینی نیز مورد توجه قرار گرفت. طبق تعریفی که استاد مجاهدی از شعر آیینی دارند این شعر درخت تنومندی است که شاخههای متعددی دارد؛ مثل شاخه شعر توحیدی، شعر ولایی و اهل بیتی، شعر مقاومت، شعر بیداری و شعر پند و اندرز. همه اینها زیر مجموعه شعر آیینی محسوب میشود.
شرافت در ادامه گفت: در عرصههای مختلف موضوعات مختلفی مثل انقلاب و یا جنگ تحمیلی در حوزه شعر ایثار و مقاومت وارد شدهاند. ما مضامین فراوانی را در این حوزهها شاهد هستیم.
وی بیان داشت: از لحاظ شعر اهل بیتی نیز این چهل سال بعد از انقلاب با قبل از آن قابل مقایسه نیست. در واقع شعر اهل بیتی گستره وسیع تری پیدا کرد و دایره موضوعات بیشتر می شود. نگاه عمیقتری به این قضیه شکل گرفت و شاهد رشد کیفی و کمی بیشتری بودیم.
شاعر آیینی افزود: خیلی از موضوعات قبل از انقلاب انگشت شمار بودند. بعد از انقلاب شعرهایی مانند شعر فاطمی بسیار مورد توجه قرار گرفتند. این انتظاری بود که از تحولات بعد از انقلاب میرفت و نتایج مثبتی را هم در این حوزهها شاهد بودیم.
وی تصریح کرد: در حوزه فرم نیز شاعران انقلاب شعر کلاسیک را جدی گرفتند و سعی کردند در این حوزه همچنان مطلوب و مقبول جامعه بمانند و حرفهای خود را از این طریق بیان کنند. از سویی این شاعران سعی کردند از ظرفیتهای شعر مدرن استفاده کنند. پیشقراولانی مثل گرمارودی و یا طاهره صفارزاده و یا در ادامه شاعرانی مثل قیصر امینپور ، سلمان هراتی و سیدحسن حسینی از ظرفیتهای شعر مدرن برای بیان معارف دینی و مضامین انقلابی استفاده کردند.
این شاعر اذعان داشت: نگاه تازهای به سنت هم وجود دارد. به عنوان مثال قالب رباعی بعد از انقلاب جان تازهای گرفت و در این 40 سال بیش از 40 شاعر مطرح در زمینه رباعیهای موفق داریم. این رباعیها به شکل حرفهای بیان شدهاند.
شرافت افزود: در این 4 دهه شاعران از سنت و نوآوری غافل نبودند و در هر دهه به نوعی این مطلب خودش را نشان میدهد. البته این رویه با فراز و نشیبهایی روبرو بود و میتوان آسیبهای آن را بررسی کرد. برخی از آثار بکر هستند و اینکه میگویند املای نانوشته صحت ندارد، در شعر صدق میکند.
وی با بیان اینکه گاهی اوقات نیز برخی آثار با آزمون و خطا پیش رفته و بالاخره مسیر خودش را پیدا کرده است، گفت: باب شعر انقلاب رویش دارد. در دورههای مختلف شاعرانی هستند که انقلاب را باور دارند و صداقت در دنیای هنر برایشان مهم است. شاعر نباید نقاب به چهره داشته باشد و خلاف عقیده و سلیقه خودش حرف بزند.
این شاعر انقلابی یادآور شد: شاعری که انقلاب را باور دارد با تمام وجودش ریشههای آن را درک میکند، یعنی اینکه آرمانهای آن و خطوط انقلاب را میشناسد و سعی میکند روز به روز، تازه به تازه و نو به نو اندیشه انقلاب را در قالبهای مختلف بیان کند؛ انقلابی که بسیار ریشهای به فرد، خانواده و جهان نگاه میکند و این نگاه گاهی «موضوعش» درباره انقلاب و گاهی «موضعش» درباره انقلاب است.
شرافت خاطرنشان کرد: این نگاه از اندیشهای ژرف ریشه میگیرد و صرفا به این خاطر نیست که کلمهای را وارد شعرش کند. مثلا بخواهد کلماتی مثل خورشید و ظلمت و یا ساواک را وارد شعرش کند تا بگوید شعر من انقلابی است.
وی تاکید کرد: ما در حوزه اجتماعی هم میتوانیم شعر عاشقانه بگوییم که با نجابت همراه است. وارد برخی از مسائل که خلاف شرع و عرف و قانون است، نمی شویم. وقتی شاعر باورش انقلابی باشد در حوزههای مختلف و موضوعات مختلف از جمله شعر ولایی میتواند موفق باشد.
این شاعر اضافه کرد: گاهی اوقات شعر عاشورایی میبینیم اما گاهی نیز نگاه عاشورایی را در شعر درک میکنیم. حالا نگاه لزوما به شعر عاشورایی نیست، میتواند درباره دفاع مقدس و یا مادر یک شهید باشد. اینجا تفاوت فردی که به ظاهر انقلابی است با فردی که واقعا انقلابی به شمار میرود، مشخص میشود.
سیدمحمدجواد شرافت در پایان گفت: از بحث ترانه و سرود انقلابی هم نباید غافل شویم. دهه 60 حمید سبزواری آثار خوبی به جای گذاشت و در ذهن ماند. ترانه و سرود انقلابی بازتاب عمومیتری از خود بر جای میگذارد. در دهههای اخیر این موضوع کمرنگتر شد اما باز هم شاعران تازه نفسی وارد این عرصه شدند که آثار آنها را میخوانیم و لذت میبریم. این شمه شعر انقلابی را همچنان با رویش تازه میتوان دید.
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد