خصوصی‌سازی به معنی فروش اموال نیست

از این رو جام جم آنلاین گفت‌وگویی با حسن فروزان‌فرد رئیس کمیسیون رقابت خصوصی‌سازی و سلامت اداری اتاق ایران داشته که در ادامه می‌خوانیم.

• به عقیده شما روند اجرایی شدن خصوصی سازی در ایران همسو با تجارب بین المللی بوده است؟
با درنظر گرفتن اینکه طی دو سال گذشته روند خصوصی‌سازی در ایران را بطور کامل مورد بررسی قرار داده‌ایم به این نتیجه رسیده‌ایم که هیچ یک از تجارب خارجی در زمینه خصوصی‌سازی ایران بکار گرفته نشده است و در بسیاری از موارد هم فاصله قابل توجهی با اصل موضوع گرفته‌ایم.

• در این زمینه اصلی‌ترین نشانه چیست؟
واقعیت این است که اگر به واکنش‌های سازمان خصوصی‌سازی توجه داشته باشید می‌بینید که دائم درباره درآمدهای حاصل از واگذاری‌ها طی یک دوره سالانه و بودجه حاصل صحبت می‌کند و خبری از برنامه‌ها یا تدابیر مورد نیاز نیست که این خود نشانه بی‌توجهی به واقعیت‌ها و تجارب دیگران است. براین باور هستیم که اصولا دولت‌ها بیشتر به منابع حاصل از واگذاری‌ها تمرکز دارند تا برنامه‌ریزی برای بهینه شدن تولید و بهره‌وری حاصل از ورود بخش خصوصی جهت ایجاد رقابت سالم در اقتصاد کشور در همین راستا اگر بگوییم سازمان خصوصی تنها وظیفه فروش اموال دولتی را داشته دور از واقعیت نگفته‌ایم، درحالی که اصولا موضوع خصوصی‌سازی فروش اموال دولتی نبوده است.

• این مشکل در بحث واگذاری‌ها نیز دیده می‌شود؟
به نکته خوبی اشاره کردید دقیقا این مشکل در موضوع واگذاری‌ها نیز دیده می‌شود. براساس آنچه برآورد شده است اصولا واگذاری‌ها از طریق مزایده یا فروش از طریق بورس بوده درحالی که هیچ نشانی از واگذاری از طریق واگذاری با روش مذاکره با اهل فن دیده نمی‌شود. این اصلی‌ترین معضل در بحث خصوصی‌سازی است که باعث شده برخی از شرکت‌های واگذار شده هرگز به رونق نرسیده و در نهایت از صحنه اقتصاد حذف شده باشند. بد نیست به این آمار توجه داشته باشیم که ۴۰ درصد از واگذاری ها از زمان آغاز واگذاری ها تا پایان سال ۱۳۹۵، از طریق مزایده،۴۶ درصد از طریق بورس،۱۲ درصد در فرابورس و صرفا ۲ هزارم درصد از طریق مذاکره انجام شده است.

• اگر بخواهید نمونه‌‌ای خارجی در این زمینه بیاورید کدام کشور را می‌توانیم الگو قرار دهیم؟
ببینید اصولا نمی‌توانیم نسخه‌ای واحد برای همه کشورها داشته باشیم اما موفق‌ترین نمونه‌ای که می‌توانیم از آن درس‌های مناسبی بیاموزیم کشور آلمان است. این کشور انتقال مالکیت مطرح نبوده بلکه مدیریت را واگذار می‌کردند و در نهایت اگر دستاورد مثبتی ایجاد می‌شد و بهره‌وری یا رونق ایجاد می‌شد موضوع واگذاری مالکیت هم مطرح می‌شد.