کنشها و واکنشهای طرفهای برجام
آمریکا آمریکا در 18 اردیبهشت سال قبل اعلام کرد از برجام خارج شده و با بازگرداندن تحریمها بعد از دورههای 90 و 180 روزه، بالاترین سطح تحریمهای اقتصادی را علیه ایران اعمال میکند. |
ایران حسن روحانی، رئیسجمهور کشورمان در واکنش به خروج آمریکا از برجام گفت ظرف چندهفته آینده با کشورهای اروپایی و دو کشور بزرگ دیگر یعنی روسیه و چین مذاکرات لازم را در این زمینه انجام میدهیم. |
اروپا اتحادیه اروپا در واکنش به خروج آمریکا از برجام تاکید کرد مصمم به حفظ برجام و پایبندی به این توافق است و از سرمایهگذاریهای اقتصادی خود حفاظت خواهد کرد. |
ـــــــــــــــــــــ |
رهبر انقلاب در واکنش به زیادهخواهی اروپا درباره برنامه موشکی به سازمان انرژی هستهای دستور دادند سریعا آمادگی لازم برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو را فعلا در چارچوب برجام فراهم کند و برخی مقدمات دیگر را که رئیسجمهور دستور داده آغاز کند. |
چند هفته بعد از خروج آمریکا از برجام، زیادهخواهیهایی از سوی مقامات اروپایی درباره فعالیت موشکی و منطقهای ایران شنیده میشد و اروپاییها از رویاهایشان برای محدود کردن فعالیتهای هستهای ایران پس از منقضی شدن برجام صحبت میکردند. |
در تیرماه گذشته بود که آمریکا برای اولینبار از به صفر رساندن صادرات نفت ایران صحبت کرد. |
حسن روحانی گفت: آنها معنی این حرف را نمیفهمند، چرا که اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود. |
ـــــــــــــــــــــ |
در مرداد گذشته آمریکا و اروپا طی بیانیهای آزمایش موشک ماهوارهبر ایران را با قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد ناسازگار (مغایر) دانستند. |
مقامات کشورمان بر ماهیت دفاعی برنامه موشکی ایران تاکید کرده و اعلام کردند این برنامهها براساس نیازهای کشور طراحی میشود. |
ـــــــــــــــــــــ |
در آبان گذشته، آمریکا تحریمهای آمریکا را که بهواسطه برجام، برداشته شده بودند بازگرداند. |
روحانی، اظهارات مقامات آمریکا را صرفا نمایشی برای جنگ روانی و بزرگ جلوه دادن تحریمها دانست. |
اروپا از اقدام آمریکا در بازگرداندن تحریمها ابراز تأسف کرد و وعدههایی برای سرعتبخشیدن به ایجاد سازوکار جدید مالی برای تجارت با ایران داد. |
آمریکا در واکنش به ثبت اینستکس اعلام کرد سازمانهایی که وارد فعالیتهای قابلتحریم با ایران شوند خودشان را در معرض پیامدهای جدی قرار میدهند. |
ظریف اقدام اروپا در ثبت اینستکس را گام اول بسیار با تاخیر توصیف کرد و از آمادگی ایران برای ادامه تعامل با اروپا خبر داد. |
در بهمن ماه، اروپا پس از مدتها از ثبت رسمی اینستکس (کانال مالی اروپا با ایران) خبر داد. |
در فروردین، وزارت خزانهداری آمریکا تحریمهای جدیدی علیه برخی افراد ایرانی اعمال کرد. |
ایران این تحریمها را در ادامه اقدامات غیرقانونی آمریکا دانست و محکوم کرد. |
ـــــــــــــــــــــ |
آمریکا در فروردین امسال، سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی قرار داد. |
شورایعالی امنیت ملی ایران هم متقابلا نیروهای آمریکا در غرب آسیا را تروریست اعلام کرد و مجلس شورای اسلامی، قانونی در حمایت از سپاه پاسداران به تصویب رساند. |
اروپاییها اعلام کردند با اقدام آمریکا همراهی نمیکنند. |
آمریکا در اوایل ماه جاری، معافیتهای برخی کشورها از تحریم نفتی ایران را لغو کرد. |
رئیسجمهور کشورمان، تلاش آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران را بیسرانجام دانست و تاکید کرد ایران نفت خود را صادر خواهد کرد. |
اتحادیه اروپا اعلام کرد با تأسف و نگرانی، تصمیم آمریکا مبنی بر تمدید کردن معافیتهای نفتی ایران را مورد بررسی قرار میدهیم. |
چند روز قبل آمریکا اعلام کرد برخی معافیتها در زمینه همکاری هستهای با ایران ازجمله خرید آب سنگین از ایران را تمدید نمیکند. |
رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کرد ایران به غنیسازی و فعالیتهای هستهای خود ادامه خواهد داد و توجهی به تحریمهای جدید آمریکا نخواهد داشت. |
اروپا اعلام کرد تصمیم جدید آمریکا را با نگرانی دنبال میکند. |
راهکارهای احتمالی
با توجه به اینکه بر اساس اخبار منتشر شده، اقداماتی که رئیسجمهور در روز چهارشنبه اعلام میکند در چارچوب برجام خواهد بود و قرار نیست در این مرحله از برجام خارج شویم، جامجم در گفتوگو با کارشناسان دیدگاه آنها را درباره برخی اقدامات احتمالی ایران جویا شده است.
غنیسازی 20 درصد و افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین
سعدا... زارعی، کارشناس مسائل بینالملل- موافق: زارعی، این اقدامات را یکی از راهکارهای مقابله با اقدامات آمریکا میداند و تاکید دارد طرفهای مقابل باید به این اطمینان برسند که ایران صرفا تهدید نمیکند و در صورت نیاز، تهدیدات خود را عملی خواهد کرد.
حسین مظفر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام- موافق: در شرایط کنونی اساسا جای هیچمسامحهای نیست و باید متناسب با باجخواهیهای آمریکا وارد میدان شد و به صورت مرحلهبه مرحله تعهدات خود را در مسیر فعالیت صلحآمیز هستهای کاهش داد؛ از این رو افزایش غنیسازی و افزایش ذخایر اورانیوم و آب سنگین از جمله اقداماتی است که میتواند ازسوی ایران صورت گیرد.
فواد ایزدی، استاد دانشگاه- موافق: به نظر من، باید همه گزینههای اقدام ایران در پاسخ به اقدامات آمریکاییها و بیعملی غربیها روی میز باشد و این مساله میتواند شامل غنیسازی 20 درصد، افزایش ذخایر اورانیوم و آب سنگین باشد. در شرایط کنونی مناسب است که نوع واکنش و رویکرد ایران براساس سود و فایده در حوزه صنعت هستهای و همچنین اقدام طرف مقابل باشد. از این رو به نظر میرسد که بحث بالا بردن سطح غنیسازی و افزایش ذخایر اورانیوم و آب سنگین از اولویت برخوردار است.
عبدا... ناصری، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان-مخالف: این چهره سیاسی معتقد است باید از هر تصمیمی که این تلقی را در دنیا یا طرفهای مقابل ما ایجاد کند که ایران قصد فاصله گرفتن از برجام را دارد فاصله گرفت زیرا حتما خوشایند جریان افراطی حاکم بر آمریکا خواهد بود.
خروج از ان.پی.تی
زارعی-موافق: یکی از برنامهها میتواند خروج از ان.پی.تی یا حتی تهدید به خروج از آن باشد و حتما این تهدید تاثیر خود را خواهد گذاشت.
مظفر-موافق: خروج از ان.پی.تی یکی از گزینههایی است که در صورت ادامه روند فعلی از سوی آمریکا میتواند در دستور کار ایران قرار گیرد.
فواد ایزدی-موافق: باید آمریکاییها را به این جمعبندی برسانیم که جمهوری اسلامی میتواند فعالیتهای ضد ایرانی آنها را با هزینههای زیادی همراه کند و در مراحل بعدی میتوان به گزینههایی از جمله خروج از ان.پی.تی اقدام کرد.
عبدا... ناصری-مخالف: دولت و رئیسجمهور و دستگاه حاکمه ایران در شرایط فعلی نباید هیچ تصمیمی خارج از معاهده برجام بگیرند.
ادامه اقدامات نمادین در مقابل آمریکا
سعدا... زارعی- مخالف: بعید میدانم کسی باشد که بگوید زمانی که طرف مقابل در حال جنگ با ماست باید منتظر باشیم تا او شرایط گفتوگو را تعیین کند. زمانی که دشمن ضربه زد باید متناسب با این اقدام به او ضربه وارد کنیم. زمانی که آمریکا و متحدانش در پی به صفر رساندن صادرات نفت ایران هستند ما هم از امکانات فراوانی برای اثرگذاری بر صادرات نفت منطقه برخورداریم. آمریکا باید بداند سیاستهای ضد ایرانی او بیپاسخ نخواهد ماند چون توانمندی لازم در منطقه برای پاسخدهی به برنامههای او را داریم.
حسین مظفر- مخالف: در شرایط کنونی اساسا جای هیچ مسامحهای نیست و باید متناسب با باجخواهیهای آمریکا وارد میدان شد.
فواد ایزدی- مخالف: اگر اخبار مربوط به اعلام رئیسجمهور برای کاهش تعهدات ایران در برجام درست باشد باید گفت که این اقدام آقای روحانی دیرهنگام صورت گرفت. یکی از دلایلی که از ماههای گذشته ما شاهد تحریمهای چندباره و مرحلهای آمریکا علیه ایران بودیم به خاطر این بود که براساس تحلیل واشنگتن، ایران بهرغم خارج شدن آمریکا از برجام در این توافق خواهد ماند و نسبت به تعهدات آن پایبند است.
عبدا... ناصری- موافق: همچنان باید مذاکره و گفتوگو با طرفهای مقابل ایران را برای جلوگیری از افزایش بحران و درگیری میان ایران و آمریکا و راهکارهایی برای کاهش این تنش در پیش گرفت. در شرایط کنونی بهترین راهکار برای ایران چارهاندیشی برای گفتوگوی بیشتر و کاهش سطح درگیری است. در اوضاع و احوال فعلی، آمریکا درصدد است که قدرت ملی و بینالمللی ایران را رو به تحلیل ببرد و از این رو باید برای تحکیم آن با گفتوگو و میانجیگری کوشید.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد