آیین و رسوم ترکمن‌ها در ماه رمضان؛ از پخت چافاتی تا بافت نمازلیق

به گزارش جام جم آنلاین، یکی از باورهای دیرین ترکمن‌ ها درباره ماه مبارک رمضان، شگون و ثواب رویت ماه در آسمان است.

ترکمن‌ها از زن و مرد تا کوچک و بزرگ در آخرین شب از ماه شعبان به بام‌ها می‌روند تا از ثواب دیدن ماه بهره‌مند شوند.

غبار از مسجدها می‌زدایند

طبق آیین ترکمن، چند روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان، زنان ترکمن سجاده‌های دستباف خود به نام نمازلیق یا همان جانمازی را به مساجد هدیه می‌دهند تا زینب بخش این مکان باشد. آنها با نمازلیق‌های بافت خود به مساجد می‌روند و مراسم غبارروبی را آغاز می‌کنند.

گفته می‌شود زدودن غبار از مسجدها توسط زنان، معنای به استقبال رفتن ماه مبارک را می‌دهد.

نماز تراویح می‌خوانند

یکی از سنت‌های دیگر مردم این دیار اقامه نماز تراویح در سراسر ترکمن صحرا است. آنها در تمام شب‌های ماه مبارک رمضان ۲۰ رکعت نماز به همراه جماعت اقامه می‌کنند.

افطاری نذری آماده می‌کند

در بین ترکمن‌ها رسم است که هر روز چند خانواده برای افطار، نذر و صدقه‌های خود که بیشتر خرما و غذای آبکی مانند آش و سوپ است را به مساجد بیاورند و در کنار هم در مسجد افطار کنند.

سحری‌ خوانی انجام می‌شود

در میان مردم ترکمن هم رسم سحری‌ خوانی وجود دارد. در این منطقه هم مؤذن محله یا بعضی از همسایگان برای بیدار کردن اهالی محله سحری‌خوانی می‌کنند تا همه بتوانند وعده سحری را بخورند و خواب نمانند.

از بیماران عیادت می‌کنند

یکی از سنت‌های زیبا و ارزشمند ترکمن‌ها در ماه مبارم رمضان، عیادت از بیماران است. آنها در این ایام، به دیدار بیماران، بزرگان قوم و ریش سفیدان می‌روند و صله رحم به جا می‌آورند.

در نیمه ماه، مراسم یارمضان می‌گیرند

آیین «یارمضان» در شب چهاردهم ماه مبارک رمضان به شکرانه به نیمه رسیدن ماه و سعادت بهره‌مندی از نعمت‌های بی‌شمار آن، برپا می‌شود. طبق این آیین، در هر محله‌ای بعد از اقامه نماز عشا و تراویح، جمعی از جوانان و نوجوانان همراه با پیش نماز مسجد خود بر در خانه اهالی محله می‌روند و با خواندن اشعاری در ستایش ماه رمضان، از صاحب خانه پول یا شیرینی می‌گیرند و در آخر بین خود تقسیم می‌کنند. پیام کلی «یا رمضان» این است که ماه نیمه شد، برای نیمه دیگر همت کنید.

با خانه‌تکانی به استقبال عید می‌روند

عید فطر یکی از بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان است و مردم ترکمن احترام اهمیت زیادی برای این روز قائلند. ترکمن‌ها دو روز پیش از پایان ماه رمضان، خانه‌تکانی می‌کنند تا خود و خانه را برای فرارسیدن عید فطر آماده کنند. به این روز روز کِر یا همان خانه‌تکانی می‌گویند. در این روز زنان خانواده با کمک دختران و زنان همسایه و دوست و آشنا برای نظافت خانه، اعم از شست و شوی فرش‌ها، ظروف، لباس‌ها و خانه تکانی همت می‌گمارند تا به استقبال عید فطر بروند.

چافاتی می‌پزند

یک روز پیش از رسیدن عید فطر، روز قوقن نام دارد. در این روز، زنان با کمک اعضای خانه، نانی روغنی به نام چافاتی می‌پزند و در بین همسایگان تقسیم می‌کنند.

دیدار و بازدید عید می‌کنند

مردان ترکمن‌ در روز عید فطر به عیدگاه می‌روند و در صفوف فشرده و منظم به سخنان واعظان گوش می‌دهند و نماز عید فطر را اقامه می‌کنند. پس از آن به دید و بازدید اقوام، خویشاوندان و دوستان رفته و عید را تبریک می‌گویند.

دیدار اهل قبور هم از سنت‌های مردم ترکمن در روز عید فطر است. هر یک از خانواده‌های ترکمن سفره‌ای رنگین پهن می‌کنند تا از مهمانان خود پذیرایی کنند.

بسیاری از خانواده‌ها در روز عید مراسم صدقه دارند و نزدیکان و همسایگان را برای صرف ناهار دعوت می‌کنند.