«اسپوتنیک‌ وی» آمد واکسن ایرانی در راه است (+فیلم)

 سه شنبه صبح این پدر و پسرـ وزیربهداشت و فرزندش ـ چراغ اول واکسیناسیون با واکسن اسپوتنیک وی را روشن کردند و این چراغ سپس با تزریق واکسن روسی به متخصص بیهوشی بخش آی‌سی‌یوی بیمارستان امام خمینی، پرستار بخش آی‌سی‌یو، کمک بهیار و سپس پرستار بخش آی سی یوی این بیمارستان روشن نگه داشته‌شد تا نخستین دوزهای واکسنی که هجمه‌های زیادی علیه اش بود سرانجام به پیشقراولان دریافت واکسن تزریق شود.

این واکسن‌ها با اولین محموله‌ای که ۱۶ بهمن از مسکو به تهران پرواز کرده‌بود، وارد کشورمان شد که شش روز بعد از ورود، بعد از دریافت تاییدیه‌های نهایی برای اولین بار به پسری که پدرش می‌گفت خون بچه‌های ما از خون بقیه بچه‌های ایران سرخ‌تر نیست، تزریق شد تا گام بلند مبارزه با کووید ۱۹ در کشور برداشته‌شود.

دیروز دومین محموله از این واکسن نیز با یک پرواز اختصاصی از روسیه به تهران ارسال شد تا پس از این منتظر آمدن محموله سوم در۳۰ اسفند و پس از آن به گفته سفیر کشورمان در روسیه هر دو هفته یک بار چشم انتظار ارسال محموله‌های بعدی باشیم تا دو میلیون دوزی که دو کشور درباره‌اش به توافق رسیده‌اند، درکشورمان جاگیر شود.

این آغاز یک حرکت ملی و یک سنگربندی علیه ویروس کروناست؛ سنگری که با تزریق دوزهای بیشتری از واکسن‌های داخلی و خارجی تقویت خواهدشد تا جایی که علیرضا دلاوری، معاون بهداشتی ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران به یقین رسیده‌است که به خاطر زیرساخت‌های نظام سلامت کشورمان و آغاز همزمان واکسیناسیون در ۶۳۵بیمارستان ریفرال( مخصوص بیماران مبتلا به کرونا) واکسیناسیون کرونا در ایران در مقایسه با سایر کشورها با سرعت بیشتری انجام خواهدشد.

واکسن روسی عارضه داشت؟

واکسن‌ های روسی که به کشورمان وارد شدند تعدادی برای نمونه‌برداری، تاییدنهایی و انطباق اسناد به آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو رفت و چون به گفته کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو همه چیز رو به راه بود پنج روز پیش نخستین دوزهای آن به کادر درمان که مواجهه چهره به چهره با بیماران دارند، تزریق شد.

این واکسیناسیون فعلا روزانه با هزار نفر ادامه می‌یابد و به‌تدریج این رقم به صورت تصاعدی بالا می‌رود تا دو میلیون دوزی که از روسیه خریده‌شده، به جامعه هدف (کادر درمان، افراد بالای ۶۵سال و مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای) تزریق شود. اما آیا واکسن روسی ضد کرونا عوارض جدی داشته‌است؟

این سوال را کسانی که شایعه بدحال و بستری شدن سه پرستار بیمارستان امام ساری که گیرنده واکسن روسی بودند، تا به حال به دفعات از خود و دیگران پرسیده‌اند که پاسخش در مازندران و از زبان مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی این استان چنین بود: طبق بررسی انجام شده تاکنون هیچ گزارشی از مراکز درمانی مبنی بر بستری واکسینه‌شدگان به خاطر بروز عارضه جدی واکسن کرونا نداشته‌ایم.

در تهران نیزمعاون درمان مجتمع‌بیمارستانی امام‌خمینی(ره) با قاطعیت اعلام کرد وضعیت جسمانی همه دریافت‌کنندگان واکسن اسپوتنیک‌ وی مساعد است و به جز برخی عوارض خفیف، تاکنون عارضه جدی در هیچ‌یک از آنها مشاهده نشده‌ است.

این عوارض خفیف را دیروز کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در مصاحبه با ایلنا تشریح کرد و گفت همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد برخی افراد دچار تب یا بی‌اشتهایی خفیف، سردرد، کوفتگی و علائم شبه‌سرماخوردگی با عوارض خفیف شدند و چون این عوارض با عوارض چند هزار نفری که قبلا در روسیه، آرژانتین و مکزیک اسپوتنیک وی را تزریق کرده‌اند مشابه است،‌ کسانی که دوز اول را دریافت کرده‌اند بعد از گذشت ۲۱ روز ، دوز دوم را نیز دریافت خواهند کرد.

رایزنی برای واکسن‌های چینی و هندی

وزارت بهداشت کشورمان اعلام کرده تا پایان امسال که پنج هفته بیشتر به آن نمانده است، یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در ایران واکسن کرونا را دریافت می‌کنند که همه آنها کارکنان بخش آی‌سی‌یو بیمارستان‌ های معین کرونا، سپس بقیه کادر درمان و بعد از آن سالمندان و بیماران خاص و صعب‌العلاج هستند.

این یک میلیون و۳۰۰ هزار نفر هرکدام به دو دوز از واکسن روسی نیاز دارند که در مجموع باید دو میلیون و۶۰۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک وی در دسترس باشد.

این درحالی است که محموله‌های وارداتی از روسیه تنها شامل دو میلیون دوز است که به این ترتیب ۶۰۰ هزار دوز فقط برای گروه‌های یاد شده کم می‌آید؛ این در شرایطی است که همه مردم ایران به واکسینه شدن علیه کرونا نیاز دارند.

آنچه که وزارت بهداشت طراحی کرده، استفاده از سایر واکسن‌های خارجی و همچنین استفاده از واکسن‌های تولید داخل برای گسترش دامنه واکسیناسیون در کشور است به طوری که به گفته سخنگوی سازمان غذا و دارو تا پایان بهار ۱۴۰۰ ـ تا چهار ماه آینده ـ ۱۰ میلیون نفر از گروه‌های در معرض خطر، پرخطر و آسیب‌پذیر که جمعیت‌شان کمتر از ۱۰ میلیون نفر است علیه کرونا واکسینه می‌شوند.

برای رسیدن به این عدد وزارت بهداشت کشورمان علاوه بر واردات واکسن اسپوتنیک وی و تولید مشترک آن در کشور تا پایان امسال، قصد دارد دو واکسن خارجی ضدکرونا را وارد کند؛ واکسن بهارات بیوتک هند و سینوفارم چین است. البته هنوز مجوز استفاده از آنها توسط کمیسیون تشخیص صلاحیت دارو و مواد بیولوژیک سازمان غذا و دارو تایید نشده و مدارک واکسن هندی در دست داوری و واکسن سینوفارم چین درحال تکمیل مدارک در سازمان غذا و داروی کشورمان هستند.

حال خوش واکسن‌های ایرانی

به واکسن‌های ضدکرونای تولید داخل امیدهای زیادی هست. واکسن کوو ایران برکت که هنوز مرحله آزمایش انسانی را می‌گذراند چند مشتری خارجی پیدا کرده و واکسن کوو پارس رازی تا کارآزمایی بالینی راه کوتاهی دارد. آن‌طور که جلیل کوهپایه‌زاده، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران وضعیت این واکسن را تشریح کرده، احتمالا کارآزمایی بالینی مرحله اول با ۱۳۰ داوطلب در چهاربازه زمانی از اوایل اسفند آغاز خواهد شد.

پس از این مرحله که در آن دو دوز تزریقی و استنشاقی ارائه می‌شود، فاز دوم برای دو گروه ۲۵۰ نفره آغاز می‌شود. انجام فاز یک و دو مطالعه بالینی حدود چهار تا پنج ماه زمان لازم دارد و پس از آن فاز سوم مداخله انسانی بر جمعیتی حدود۲۰ هزار نفر یا بیشتر تمرکز می‌کند که احتمالا در اواسط تابستان ۱۴۰۰ خواهد بود.

نحوه تزریق واکسن کوو پارس رازی نیز به‌صورت تزریق در روزهای یک، ۲۱ و ۵۱ است که روزهای یک و ۲۱ تزریق عضلانی صورت می‌گیرد و روز ۵۱ بخش استنشاقی آن در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد. البته قطار تولید واکسن‌های ایرانی کرونا به این نام‌های مشهور خلاصه نمی‌شود و طبق اعلام سخنگوی سازمان غذا و داروی کشورمان از مجموع ۱۷ مؤسسه دانش‌بنیان و شرکت‌های مختلف که کار بر ساخت واکسن علیه کووید ۱۹ را از روزها و هفته‌های ابتدایی آغاز کردند تا امروز ۱۴ شرکت متقاضی صدور پروانه تولید واکسن شده‌اند که تعدادی در مرحله مطالعات پیش بالینی هستند، تعدادی مطالعات پیش‌بالینی‌شان را با موفقیت طی کرده‌اند و در آستانه صدور مجوز ورود به مرحله کارآزمایی بالینی هستند و سه واکسن نیز مجوز کارآزمایی بالینی را دریافت کرده‌اند.

اینها همه نوید آینده‌ای بهتر را می‌دهد که در آن کشورمان مجهز به واکسن‌هایی است که می‌تواند از مردمش علیه کرونا محافظت کند.

خودکفا خواهیم شد

بااین‌که خبر فوت اولین بیمار شناسایی‌شده مبتلابه کرونای انگلیسی در استان البرز پس از تلاش‌های زیاد کادر درمان در شهرهای آبیک و هشتگرد، کام‌مان را دوباره تلخ کرد و چسبید به خبر ۲۵ تایی شدن شهرهای نارنجی کرونایی و خطرناک‌تر شدن اوضاع کشور ولی خبر خوش، مژده وزیر بهداشت به ملت بود که تا دو، سه ماه آینده ایران به یکی از قطب‌های بزرگ تولید واکسن کرونا در منطقه و یکی از صادرکنندگان مهم این واکسن در جهان تبدیل خواهد شد.

این خبر به این لحاظ خوش بود که پایان کرونا را نوید می‌دهد،همان حقیقتی که علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران با این ادبیات توضیحش داد: شکستن زنجیره کرونا در گروی تحقق ایمنی مناسب برای جامعه است که لازمه آن حجم بالای واکسیناسیون است که ضمن کاهش مرگ‌ومیر، قدرت سرایت و شیوع بیماری را نیز کاهش می‌دهد و به‌تدریج کرونا به یک بیماری آندمیک (بومی) تبدیل می‌شود. البته زالی تأکید کرده است برای آندمیک شدن ویروس کرونا، واکسن به نیازی هرساله تبدیل می‌شود. اگر بپذیریم با توسعه واکسیناسیون در ایران و جهان، کرونای خطرناک و کشنده امروز در آینده به یک بیماری عادی بشر تبدیل می‌شود، نیاز به تولید واکسن آن‌هم از نوع بومی‌اش باید در دستور کار همه کشورها ازجمله ایران قرار بگیرد.

مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت که برنامه واکسیناسیون کرونا در کشورمان را تشریح کرده، اعلام کرده بر اساس این برنامه تا یک‌سال آینده با تأمین ۱۲۰میلیون دوز واکسن کرونا حدود ۶۰میلیون نفر معادل حداقل ۷۰درصد ایرانیان واکسینه می‌شوند. طبق اعلام این مرکز اگر قرار باشد عملیات واکسیناسیون در یک سال به اتمام برسد باید هرماه ۱۰میلیون دوز واکسن در اختیار نظام سلامت قرار گیرد که این به معنی واکسینه کردن پنج میلیون نفر در ماه و معادل تقریبی ۲۱۰هزار نفر در روز است. این در حالی است که بر اساس برنامه ملی واکسیناسیون کرونا در کشورمان اگر هر پایگاه واکسیناسیون در دوران فعالیت روزانه به ۱۰۰نفر واکسن تزریق کند به حدود ۲۱۰۰پایگاه واکسیناسیون نیاز خواهد بود که در صورت تأمین واکسن کافی می‌توان تا روزی ۵۰۰هزار نفر را نیز واکسینه کرد.

درواقع برنامه ملی واکسیناسیون کرونا در کشورمان هم به تقویت زیرساخت‌ها و هم به افزایش تولید واکسن متکی است که اگر در هر دو بخش موفق عمل کند شاید تا زمان خداحافظی با کرونا، همه ترس‌ها و هزینه‌ها و قربانی گرفتن‌هایش تا یک‌سال آینده فرابرسد.

ما خوبیم

شنیدن خبر سلامت کسانی که واکسن روسی کرونا را تزریق کرده‌اند از زبان خود آنها توفیر زیادی با شنیدن همین خبر از زبان مسؤولان دارد. وقتی واکسینه شده‌ها خودشان حرف می‌زنند و لابه‌لای جملاتشان خنده رضایت تحویل می‌دهند، دل آدم قرص می‌شود.

امیر‌رضا صالح‌مقدم، مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از گیرندگان واکسن اسپوتنیک وی است که حرف‌های دلگرم‌کننده‌ای به خبرنگار ما می‌زند. او دیروز گفت نه‌تنها هیچ نشانه‌ای از تب و لرز ندارم، بلکه پس از تزریق احساس آرامش و اطمینان از این‌که به کرونا مبتلا نمی‌شوم نیز دارم و حس رضایت شغلی‌ام بالا رفته است.

مرضیه هنرور یکی از پرستاران مشهدی که در بیمارستان دکتر شیخ این شهر واکسن روسی را تزریق کرده نیز به ما گفت حال عمومی‌اش خوب است و احساس آرامش و امیدواری بیشتری دارد و دلش می‌خواهد واکسیناسیون هرچه سریع‌تر عمومی شود.

در ساری نیز یکی از پرستارانی که داوطلب دریافت واکسن ضد‌کرونای ساخت روسیه شده است، گرچه به ما می‌گوید قبل از تزریق نگران بوده ولی اضافه می‌کند اکنون غیر از سوزشی که در محل تزریق احساس می‌کند علائم خاصی ندارد.

یکی از پرستاران بخش آی‌سی‌یوی بیمارستان امام رضا(ع) در تبریز نیز که جزو نفراتی است که در این بیمارستان برای دریافت واکسن داوطلب شده‌اند به ما گفت از مجموع هفت پرستار، دو کمک خدمات و چهار پزشک بخش آی‌سی‌یو که واکسن دریافت کرده‌اند هیچ‌کدام علائم شدید و خاصی ندارند و فقط یکی از پرستاران تب کرد و جای تزریق چند نفر درد داشت و علائمی همچون سرماخوردگی پیدا کردند. حرف‌هایی که دیروز علی‌اکبر جراحی، نایب‌رئیس شورای‌عالی نظام پرستاری کشور نیز به ما گفت با حرف‌های پرستاران تطابق دارد.

او گفت آمار دقیقی از تعداد پرستارانی که واکسینه شدند، ندارد اما استقبال پرستاران برای تزریق واکسن را خوب دیده، ضمن این‌که برخی از آنها عوارض خفیفی شبیه آنفلوآنزا از خود بروز داده‌اند و از سردرد و سرگیجه شکایت داشتند که واکنش‌هایی طبیعی است.

محمد شریفی‌مقدم، رئیس کانون پرستاران کشور نیز در گفت‌و‌گو با جام‌جم عوارض ناشی از تزریق واکسن را طبیعی دانست و با اشاره به خبر بدحال شدن چند پرستار بعد از تزریق واکسن در ساری این خبرها را شایعه خواند.

مریم خباز - جامعه / روزنامه جام جم