جهان در یک سال گذشته فراز و فرودهای زیادی در مبارزه با ویروس کرونا تجربه کرد.کرونا سبک زندگی مردم جهان را تغییر داد، اما در کنار همه تاثیرات منفی که داشت، مسائلی را که پیشتر کمتر به چشم میآمدند یا تصورات خیالگونهای که از برخی کشورها در دنیا وجود داشتند را به طور جدی به چالش کشید.
ناکارآمدی نظام بهداشتی بسیاری از کشورهای قدرتمند و ثروتمند جهان در پی شیوع این ویروس دچار بحرانهای جدی شد. کشورهای متحد پشت هم را خالی کردند و هر کشور برای برطرف کردن منافع شخصی خود تلاش میکرد کشور متحدش را از میدان به در کند.
«صف کشیدن» برای خرید اقلام مختلف از مایحتاج اولیه تا لوازم بهداشتی و کالاهای عجیب مثل اسلحه و ماری جوانا از دیگر رویههای قابل مشاهده در دوران کرونا بود.
صفهای کیلومتری دریافت بستههای کمک غذایی به دنبال بحران اقتصادی ناشی از کرونا و افزایش بیکاری در آمریکا و کشورهای اروپایی مسئلهای بود که کمتر قابلتصور بود اما اتفاق افتاد.
بعد از باز شدن پای کرونا به کشورهای اروپایی و آمریکا هراس و دلهره موجب شد مردم برای ذخیره مواد غذایی و اقلام بهداشتی و محافظتی مثل ماسک به فروشگاهها هجوم بیاورند. در مواردی این هجوم به حدی بود که به سرعت این کشورها را با کمبود مایحتاج مردم روبرو و قیمتها را چند برابر کرد.
سال گذشته در پی اعلام وضعیت فوقالعاده در آمریکا، خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره وضعیت امور نوشته بود فروشگاهی در شهر «آنیون» ایالت نیوجرسی ساعت ۸ صبح فعالیت خود را شروع کرد اما همه موجودی شیر و بطریهای آبش ظرف ۵ دقیقه تمام شد. در شهر «آستین» ایالت تگزاس هم بنزین مخازن پمپهای بنزین خالی شده و گزارش شد هیچ بطری مایع سفیدکننده در فروشگاههای زنجیرهای «هوم دیپو» در شهر «فرفکس» ایالت ویرجینیا پیدا نمیشد.
در کشورهای اروپایی و استرالیا هم وضعیت مشابهی حاکم بود و تصاویر قفسههای خالی فروشگاهها به تیتر اول اخبار کرونایی تبدیل شده بودند.
مقامات این کشورها از مردم میخواستند از خریدهای هیجانی برای تهیه مواد خوراکی و اقلام بهداشتی به خصوص ماسک خودداری کنند.
روزنامه انگلیسی «دیلیمیل» هم گزارش داده بود در پی شیوع ویروس کرونا، مردم وحشتزده انگلیس به سمت فروشگاههای مواد غذایی هجوم بردند و با تشکیل صفهای طولانی در سه هفته اخیر بیش از یک میلیارد پوند مواد غذایی خریداری کردند.
با ادامه این روند، دولت انگلیس از شهروندان این کشور درخواست کرد که از خالی کردن قفسههای فروشگاهها بپرهیزند و بیشتر به فکر قشر آسیبپذیر جامعه باشند.
در روزهای بعد این خریدها، جنبه دیگری به خود گرفت و از تهیه مایحتاج به سمت اقلام عجیبی مانند سلاح و مواد مخدر سوق پیدا کرد.
شبکه «اسکای نیوز» در گزارشی از هجوم مردم آمریکا برای خرید اسلحه خبر داد. اسکاینیوز گزارش داد مردم آمریکا به صفهای طولانی خرید سلاح پیوستهاند و میگویند که برای زمانی آماده میشوند که احتمالاً نظم عمومی در پی تشدید شیوع ویروس کرونا به هم بریزد.
یکی از سایتهای فروش آنلاین سلاح به آدرس ammo.com، افزایش ناگهانی فروش اسلحه از زمان آغاز شیوع کووید-۱۹ در آمریکا را گزارش داد و نوشت که از زمان افزایش شیوع ویروس کرونا، ۶۸ درصد به فروش اسلحه این فروشگاه از طریق خرید آنلاین افزوده شده است.
در کشور اروپایی هلند، با اعلام شرایط اضطراری و تعطیلی برخی مراکز، صفهای طولانی خرید «ماریجوانا» شکل گرفت! پایگاه خبری «نیوزویک» در گزارشی نوشت با شیوع کرونا در هلند، مقامات دولتی این کشور دستور به تعطیلی مراکز خرید، رستورانها و کافیشاپها را صادر کردند؛ این اقدام باعث ایجاد صفهای طولانی برای خرید ماریجوانا جلوی کافیشاپها شده بود.
با گستردهتر شدن بحران کرونا در آمریکا و در پی آن بیکار شدن حدود ۳۰ میلیون نفر، جنبههای منفی این بحران بر اقتصاد اول دنیا، خود را در قالب صفهای طولانی مردم برای دریافت بستههای کمک غذایی نشان داد. در گزارشهای بسیاری صف بستن مردم به صورت پیاده و سواره در مقابل خیریهها در ایالتها و شهرهای مختلف دیده میشد.
رادیو ملی آمریکا (انپیآر) تصاویر هوایی را از «سن آنتونیو»، دومین شهر بزرگ ایالت تگزاس آمریکا که خودروها برای دریافت کمک غذایی صف کشیده بودند، منتشر کرد. تصویر هوایی این خودروها در شبکههای اجتماعی دست به دست میشد.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی از مراجعه زیاد افراد به موسسات غذایی خیریه در نیویورک خبر داده و افزوده بود اینها افرادی هستند که به دلیل توقف شبهکامل فعالیتها در پایتخت اقتصادی آمریکا یعنی نیویورک، درآمدهای خود را از دست دادهاند.
به نوشته «نیویورک تایمز»، بانکهای غذا در سطح آمریکا در مواجهه با افزایش تقاضای فعلی، با وجود کمکهای اهدایی ابر ثروتمندان، با کمبود بودجه مواجه شدهاند. در پی آن، «فیدینگ آمریکا» بزرگترین شبکه بانکهای غذای این کشور با بیش از ۲۰۰ شعبه، کمبودی یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری را تنها طی شش ماه آینده پیشبینی کرد.
در سوییس، یکی از ثروتمندترین کشورهای اروپایی و از قطبهای اقتصادی جهان، فشار کرونا مردم را راهی صفهای غذای رایگان کرد. به گزارش رویترز، صف نیازمندان بسته غذایی رایگان در شهر ژنو با رعایت اصول بهداشتی و محدودیتهای اجتماعی بیش از یک کیلومتر درازا داشت. بیشتر آنها که در صف حضور داشتند، کارگران و مهاجران ثبتنشده بودند که برای تامین غذا در این روزها و هفتهها به مشکل خوردهاند.
توزیع واکسن، وجه دیگری از این سناریو بود که شکاف غنی و فقیر را نشان میداد. چند هفته پیش نتایج یک تحقیق نشان داده بود ایالتهای آمریکا بیخانمانها را از فهرست اولویتهای مربوط به دریافت واکسن کرونا کنار گذاشته است.
این واکنشهای نامعقول اما تنها مختص به مردم عادی نبود و با تشدید بحران کرونا و در پی آن کمبود تجهیزات، حتی دولتهای متحد غربی هم به جان هم افتادند و از یکدیگر سرقت مدرن میکردند! در همین دوران متحدان آمریکا در قارههای مختلف از تاکتیکهای «غرب وحشی» این کشور در تصاحب محمولههای اقلام پزشکی که پیشتر قرارداد آنها با کشورهای دیگر بسته شده بودند، گلایه کردند.
خبرگزاری «رویترز» چند ماه پیش گزارش داده بود مقامات آلمان و فرانسه میگویند آمریکا با پرداخت مبالغی بالاتر از قیمت بازار به شرکتهای چینی تولید کننده اقلام پزشکی، حتی محمولههایی را که قرارداد آنها با کشور دیگری بسته شده است، تصاحب میکند. یکی از مقامات ارشد دولت آلمان در این باره گفت: «بحث پول مطرح نیست. آنها حاضرند هر بهایی بپردازند چون درمانده شدهاند».
«جاستین ترودو» نخستوزیر کانادا در واکنش به این اقدام آمریکا گفت جلوگیری از ارسال تجهیزات در سرتاسر مرزها «اشتباهی» است که واکنش متقابل را به همراه خواهد داشت.
در موردی دیگر، «اندریاس گیسل» سناتور امور داخلی برلین گفت محمولهای شامل ۲۰۰ هزار ماسک که قرار بود از یکی از کارخانههای شرکت ۳M در چین به آلمان ارسال شود در بانکوک مصادره شده است. او این این اقدام را «دزدی دریایی به سبک مدرن» نامید. گیسل با محکوم کردن این اقدام آمریکا، خطاب به واشنگتن گفت: «حتی در برهه بحران جهانی نباید از روشهای غرب وحشی استفاده کنید».
یکی از مقامات امنیت داخلی آمریکا به رویترز گفته بود این سیاست واشنگتن تا جایی ادامه مییابد که انبوهی از این اقلام وارد کشور شوند و جستجو برای تصاحب لوازم محافظتی میتواند تا اوت (مرداد) ادامه پیدا کند.
«لوییز هنریکه ماندتا» وزیر بهداشت برزیل نیز در همین خصوص گفت: این هفته چینیها برخی سفارشات ما را تعلیق کردند و این کار درست زمانی انجام شد که ۲۰ هواپیمای باری آمریکایی به چین پرواز کردند تا محصولات مشابهی را خریداری کنند.
در فرانسه نیز «جین راتنر» یکی از مقامات محلی فرانسه گفت: با شیوع ویروس کرونا در منطقه «گرند اِست» همواره برای اطمینان از رسیدن محمولههای ماسک سفارش داده شده نزاع داشتهایم. آمریکاییها پای هواپیما پول نقدشان را بیرون میآورند و سه یا چهار برابر آنچه ما پیشنهاد دادهایم میپردازند.
استاندار بزرگترین استان کانادا هم از اقدام آمریکا در ممانعت از تحویل ۳ میلیون ماسک پزشکی که قرار بوده برای مبارزه با ویروس کرونا تحویل این استان شود، خبر داد. «داگ فولد»، استاندار «انتاریو» در مصاحبه با «گلوبالنیوز» این اقدام را «کاملاً غیرقابلقبول» توصیف کرد.
پیش از آن هم «محمد المسلینی» وزیر تجارت تونس در یک برنامه تلویزیونی گفت که به علت شیوع ویروس کرونا، تمامی کشورهای اروپایی در ترس و دلهره به سر میبرند و به سرقت از یکدیگر روی آوردهاند. به نوشته وبگاه القدس العربی، او در یک مصاحبه تلویزیونی خبر داد که ایتالیاییها یک کشتی حامل مواد الکلی و ضدعفونیکننده را در دریای مدیترانه، به غارت بردهاند.
المسلینی در این باره توضیح داد: «اتفاقی که برای این کشتی رخ داد همانند سرقت محموله ماسکهای اهدایی چین به ایتالیا در کشور چک است. این کشورهایی که از یکدیگر دزدی میکنند اتحادیه اروپا هستند. البته اتحادیه اروپایی دیگر باقی نمانده است.»
افسر یگانی که موساد (سازمان جاسوسی اسرائیل) برای همکاری در مقابله با کرونا تأسیس کرده نیز اذعان کرده بود نیروهای این یگان برای دستیابی به وسایل بهداشتی و پزشکی در کشورهای دیگر به شیوههای مختلف از جمله سرقت روی آوردهاند.
منبع: فارس
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد