نمی توان هر واژه ای را در شعر آئینی به کار برد / جوایز جشنواره شعر فجر را کسانی بردند که به انقلاب توهین کردند!

ولادت با سعادت امام رضا (ع) بهانه ای شد تا در جام جم آنلاین با محمد رسولی، یکی از شاعران آیینی کشورمان درباره شعر آیینی و استفاده کاربردی از این اشعار در حوزه ادبیات به گفت و گو بپردازیم.

آقای رسولی، تعریف شما از شعر آیینی چیست؟
شعر آیینی معنایی وسیع و عام تر از چیزی است که امروزه به عنوان شعر مذهبی شناخته می شود. در واقع هر شعری که به آیین های مذهبی و ملی می پردازد، شعر آیینی است به عنوان مثال «شاهنامه» فردوسی هم به نوعی شعر آیینی به حساب می آید.
 
بنابراین صِرف دینی بودن یک موضوع، نمی توان گفت که این شعر آیینی است؟
چرا، اشعار مذهبی شاخه مهم و وسیعی از شعر آیینی هستند. بگونه ای که امروزه وقتی در محافل و رسانه ها از شعر آیینی صحبت می شود منظور همان شعر مذهبی است.
 
چرا تمام اشعار شما رنگ و بوی اهل بیت (ع) را دارند؟
به قول معروف؛ «اینهمه آوازه ها از شه بود / گرچه از حلقوم عبدالله بود». ما که کاره ای نیستیم، خود معصومین (ع) عنایت می کنند و به هر کسی به نوعی لطف می کنند. به بنده هم لطف شان را با طبع شعر ابراز کردند و امیدوارم توفیق این را داشته باشم که عنایت شان را به درستی حفظ کنم.
 
خط قرمز اشعار شما چیست؟
به طور کلی شعرا به دلیل فراغ خاطرشان ذهن سیالی دارند که به هر سمت می رود و حالا باید پر و بال این مرغ خیال را بعضی جاها بست که هر آنچه به ذهنش می رسد را بر زبان جاری نکند. بنده هم علاوه بر شعر مذهبی، شعر آزاد و عاشقانه می گویم، اما به لطف خداوند من را بیشتر به عنوان شاعر مذهبی می شناسند. قطعا بستن پر و بال خیال در حوزه شعر مذهبی سخت تر از شعر عاشقانه می شود. چون به خصوص زمانیکه درباره اهل بیت پیامبر (ع) صحبت می کنیم باید دقت کنیم که در چه ساحت قدسی وارد شده ایم. کسانیکه خداوند هم از آنان با احترام یاد می کند. بنابراین نمی توان هر واژه ای را در چنین اشعاری به کار برد یا هر مضمونی را خلق کرد. در واقع در اشعار مذهبی باید حواسمان باشد که مخاطبمان با مخاطب شعر مثلا عاشقانه فرق می کند.
 
آفت های شعر آیینی را در چه چیزهایی می دانید؟
این مقوله نیاز به واکاوی وسیع و دقیقی دارد، اما به طور کلی می توان گفت اشعار مذهبی و آیینی اگر مراقبت نشوند مانند هر مسئله دیگری دچار آفت می شوند. آفت ها یا در حوزه مضامین است یا در حوزه واژگان و زبان. از سوی دیگر شاعران آیینی هم باید دقت نظر کامل را داشته باشند که در چه ساحتی ورود کردند و البته به قدری دانش و آگاهی شان را بالا ببرند که در مجامع ادبی به قول معروف سرشان بالا باشد. چون معمولا در فضاهای آزاد و روشنفکری، حوزه شعر آیینی را جدی نمی گیرند که بخشی از آن به نوع نگاه بعضی از روشنفکران به این حوزه برمی گردد (که البته ما قبول نداریم) و بخش دیگر تقصیر خود ماست که سطح شعرمان را به لحاظ ادبی آنطور که باید و شاید ارتقا ندادیم که بتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
 
فکر می کنید در حال حاضر آنطور که باید به شاعران و چهره های فرهنگی-ادبی توجه می شود و توقع شما از مسوولان چیست؟
حوزه فرهنگ همیشه مظلوم و غریب بوده و غربت اش از تخصیص بودجه ای که سالانه به آن تعلق می گیرد مشخص است. جزئی از حوزه فرهنگ، شعر و ادبیات است و جزئی از شعر و ادبیات، شعر مذهبی. مسوولان فرهنگی مادامیکه خودشان فرهنگی نباشند کمبودهای حوزه فرهنگ را درک نمی کنند. امیدوارم که با تغییر دولت نگاه فرهنگی در کشور نسبت به گذشته پررنگ تر باشد. چرا که در این سالها حوزه فرهنگ نه تنها مغفول بوده بلکه به بیراهه هم کشیده شده. تا جایی که در جشنواره شعر فجر که در سالگرد انقلاب اسلامی برگزار می شود شاهد این بودیم که جوایز به کسانی تعلق گرفته که در اشعارشان هجمه ها و توهین های بیشتری به مکتب انقلاب اسلامی وارد کردند!