مراغه؛ بهشت آلوچه خشکباری ایران

در باغات شهر مراغه که در جنوب استان آذربایجان شرقی قرار دارد، انواع مختلفی از آلو و آلوچه کشت می‌شود که با استفاده از آفتاب و گوگرد فرآوری شده و به خشکباری خوشمزه تبدیل می‌شود.

این آلو و آلوچه‌های خشکباری خوش طعم با توجه به کیفیت بالا و نوع خاص فرآوری، با اقبال زیادی در داخل کشور مواجه است و اگر توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری روی آن انجام شود، می‌تواند زمینه صادرات این محصول را فراهم کند تا سهم کالاهای کشاورزی در کسب درآمد ارزی افزایش چشمگیری داشته باشد حتی می‌توان با یک سرمایه‌گذاری مناسب از ظرفیت این محصول و باغات آن به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری کشاورزی در شهر مراغه استفاده کرد.

سطح زیر کشت آلو و آلوچه در مراغه 1500هکتار است و حدود 2800باغدار در حوزه تولید آلو و آلوچه در سطح شهرستان مراغه فعالیت دارند که بیشتر آنها محصولات خود را به‌صورت سنتی فرآوری و خشکباری کرده و به بازارهای محلی و واحدهای بسته‌بندی عرضه می‌کنند.

آلوچه رقم شلیل مراغه درصد بیشتری از سطح زیر کشت این محصول در شهرستان را به خود اختصاص داده و از ارزش خشکباری بالایی نیز برخوردار است.

رئیس جهاد کشاورزی مراغه به جام‌جم می‌گوید: میزان تولید آلو و آلوچه در سال1400 با تخمین عملکرد هفت تن در هکتار که متوسط باردهی سال‌های گذشته بوده است، حدود 10هزار و500 تن برآورد می‌شود. درواقع امسال به دلیل خسارت سرمای دیررس بهاره 35درصد کاهش عملکرد در باغات آلو و آلوچه شهرستان اتفاق افتاده است.

اسماعیل کریمی با اظهار تأسف از این‌که در زمینه آلو و آلوچه خشک در دو سال اخیر صادراتی از شهرستان مراغه صورت نگرفته است، می‌افزاید: سه واحد بسته بندی و فرآوری خشکبار آلو و آلوچه در مراغه فعال است که سالانه ظرفیت فرآوری حدود 2000تن محصول را دارند و برای 32نفر اشتغال ایجاد کرده‌اند. هر واحد فرآوری و بسته بندی با 55میلیارد ریال سرمایه‌گذاری راه‌اندازی شده است.

ظرفیت گردشگری آلوچه

گردشگری کشاورزی یکی از بخش‌های مهم صنعت گردشگری در دنیای امروز است که کشور ما باوجود ظرفیت بزرگ باغات و مزارع وسیع و پرمحصول و متنوع، سهم ناچیزی از آن دارد.یکی از زیرمجموعه‌های گردشگری کشاورزی نحوه فرآوری محصولات باغی است که در برخی نقاط کشور ما از جمله مراغه به صورت جذابی صورت می‌گیرد و با تصاویر زیبا و چشم نوازی همراه است و می‌تواند برای گردشگران به‌ویژه گردشگران خارجی تماشایش لذتبخش باشد.

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مراغه بر همین اساس به معروفیت آلوچه‌های مراغه در منطقه و کشور و مهارت بالای باغداران در فرآوری این محصول اشاره کرده و به جام‌جم می‌گوید: می‌توان از باغات آلو و آلوچه و فصل شکوفه دهی آنها و همچنین فرآیند فرآوری و نگهداری آن به عنوان یک ظرفیت گردشگری استفاده کرد.

یعقوب طالبی در توضیح بیشتر ظرفیت گردشگری فرآوری آلوچه می‌گوید: پروسه خشک کردن و فرآوری آلو و آلوچه ترتیب خاصی دارد. این یک مهارت ویژه است که به همراه نحوه دود دادن و نگهداری آن مختص مراغه است. قطعا این آلوچه با این ظرفیت گسترده و متنوع قابلیت گردشگری غذایی و کشاورزی دارد،گرچه نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است تا هم بتوان از محصول کشاورزی آن استفاده کرد و هم با جذب گردشگر از حاشیه سود حوزه گردشگری‌اش بهره برد.

فرآوری آلوچه مراغه، ثبت ملی می‌شود

طالبی البته این را هم می‌گوید که تا امروز در شهرستان مراغه سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری آلوچه انجام نشده اما در حوزه‌های محصول گندم و سیب تقاضاهایی برای سرمایه‌گذاری گردشگری وجود دارد که کارهای اولیه آن در حال انجام است و امیدواریم به‌زودی این پروژه به مرحله بهره‌برداری نزدیک شده و منطقه‌ای به‌عنوان گردشگری کشاورزی یا باغ نمونه سیب را به گردشگران معرفی کنیم. در خصوص محصول آلو و آلوچه هم گرچه تقاضایی برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد ولی اقدامات اولیه در خصوص ثبت مهارت فرآوری آلوچه مراغه به‌عنوان یکی از آثار ناملموس ملی انجام شده و به‌زودی این مهارت به نام شهر مراغه به ثبت ملی خواهد رسید.

مرکز فروش مناسبی نداریم

نایب‌رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مراغه، این شهر را مرکز تولید آلو و آلوچه در شمال‌غرب کشور دانسته و می‌گوید متاسفانه این شهر به‌عنوان یکی از مراکز فروش و عرضه بهترین خشکبار آلوچه کشور به مردم معرفی نشده است: «مراغه قطب تولید آلو و آلوچه خشکباری است اما متاسفانه مرکزی برای عرضه مناسب این محصول وجود ندارد و تجارت این محصول در مرکزی صورت می‌گیرد که 200 سال پیش ساخته شده است و ارزش تاریخی دارد. به همین دلیل نمی‌توان آن را بازسازی کرد و مرمت آن نیز تا امروز انجام نشده است و محل مناسبی برای یک مرکز فروش خشکبار نیست. اتحادیه آجیل و خشکبار مراغه درصدد ساخت یک مرکز فروش خشکبار در مراغه است که در خصوص خرید زمینی که وقفی است توافق‌های اولیه با اداره اوقاف صورت گرفته است، اما شهرداری همکاری لازم را در این خصوص ندارد.»

از بازار جهانی عقب هستیم

هادی صابونی‌فامیان با اشاره به این‌که به‌تازگی آلوچه زرد خشکباری به روسیه صادر شده است، می‌گوید: در مجموع در سالیان اخیر در زمینه صادرات این محصول کار قابل‌توجهی انجام نشده است. نبود امکانات مناسب در زمینه بسته‌بندی و فرآوری آلوچه یکی از مهم‌ترین دلایل ناکامی در امر صادرات است درحالی‌که کیفیت بسته‌بندی و فرآوری آلوچه باید بسیار بالا باشد تا بتوانیم در بازار جهانی محصول قابل‌ رقابتی عرضه کنیم که این نیازمند سرمایه‌گذاری مناسب است.

ناتوان در صادرات

یکی از تولیدکنندگان آلوچه خشکباری مراغه که واحد تولیدی وی سالانه بیش از 900 تن آلوچه خشکباری تولید می‌کند، با تایید صحبت‌های نایب‌رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مراغه می‌گوید: «همه محصول ما در داخل کشور توزیع می‌شود و تا امروز قادر به صادرات محصول خود نبوده‌ایم. نمونه محصول را برای مشتریانی در عراق و باکو ارسال کردیم اما تا امروز سفارشی در این خصوص نگرفته‌ایم. شاید مهم‌ترین مشکل ما همین ناتوانی در صادرات محصول‌مان به کشورهای دیگر باشد. اگر دولت به ما کمک کند تا بتوانیم به نحو مطلوبی در نمایشگاه‌های بین‌المللی حاضر شویم، شاید بتوانیم آلو و آلوچه خشکباری مراغه را به دیگر کشورهای منطقه هم صادر کنیم. اگر از ما به‌عنوان تولیدکننده بخش کشاورزی حمایت شود، می‌توانیم علاوه‌بر ایجاد اشتغال، برای کشور ارزآوری هم داشته باشیم.»

مشقت‌ های باغدار بودن

سالار عهدنو، باغدار مراغه‌ای که در باغ‌های خود بیش از 20 نوع میوه تولید می‌کند، در خصوص آلو و آلوچه مراغه به جام‌جم می‌گوید: «از باغ‌های مراغه انواع مختلفی از آلو و آلوچه برداشت می‌شود که ازجمله می‌توان به انواع آلو و آلوچه‌های قطره‌طلا، آلوچه فنری، آلوچه زرد سیدی، آلو سیاه درشت مراغه، قرمز شابلون و سانتریزه اشاره کرد. هرکدام از انواع آلوچه‌ به تناسب ویژگی‌هایی که دارند، با روش‌های آفتابی و دودی، تبدیل به خشکبار می‌شوند که البته برخی از آنها با هر دو روش فرآوری شده و به محصول خشکباری باکیفیتی تبدیل می‌گردند.»

وی در خصوص مشکلات باغداران مراغه‌ای هم می‌گوید: «متاسفانه قیمت کود و سموم کشاورزی به صورت سرسام‌آوری افزایش یافته و این در حالی است که از کیفیت آنها نیز نسبت به گذشته کاسته شده. قبلا برای مبارزه با آفت‌ها دو بار سمپاشی کافی بود اما با سموم جدید باید چند بار سمپاشی کنیم تا آفت‌ها از بین بروند. قیمت کارگر هم افزایش زیادی پیدا کرده است درصورتی‌که که اکثر کارگرها مهارت پایینی دارند. یکی دیگر از مشکلات ما افزایش قیمت تجهیزات و ادوات کشاورزی است. در برخی سال‌ها تگرگ به محصولات ما آسیب می‌زد که جهادکشاورزی برای پیشگیری از این مساله قول داد علاوه‌بر وام 40میلیون تومانی، یارانه بلاعوضی به کشاورزان پرداخت کند تا بتوانند این دستگاه ضدتگرگ را تهیه نمایند. من این دستگاه را خریداری و نصب کردم اما جهادکشاورزی یارانه‌ای را که قول داده بود پرداخت نکرد. امیدوارم به کشاورزان که بخش تولیدکننده جامعه هستند توجه ویژه‌ای شود تا با مشکلات این‌چنینی مواجه نشوند.»

امین بیلساز - جام‌جم