سلامت روان، قربانی بحران کرونا

این بحران با همه بحران‌های قبلی از نظر استراتژی‌های مقابله‌ای تفاوت داشت، چون نسخه‌هایی همچون ماندن در خانه و فاصله‌ گذاری اجتماعی برای مصون ماندن از خطرات را تجویز می‌کرد.

بحران کرونا با این که در ظاهر یک بحران بهداشتی بود اما همه بخش‌های جامعه از اقتصاد تا فرهنگ و سیاست را نیز تحت تاثیر قرار داد،‌ ضمن این‌که اجتماع را از چند منظر متحول کرد و یک سبک زندگی جدید به وجود آورد.

در حوزه اجتماعی،‌ تاخت و تاز کرونا باعث شد گروه‌های سنی مختلف بدون قید و شرط به گوشی‌های هوشمند و فضای مجازی دسترسی پیدا کنند بدون این‌که کنترلی روی افراد باشد.

بحران کرونا در واقع کاری کرد تا اتفاقاتی که باید در ۱۰سال آینده تجربه‌شان کنیم بسیار زودتر وارد زندگی‌مان شوند، در حالی که نه محیط‌های اداری و آموزشی و نه مردم هیچ‌کدام برای ورود به این مرحله آماده نبودند.

کرونا همچنین نشان داد جامعه ما در برخی حوزه‌ها از جمله تاب‌آوری و مهارت‌های حل مساله ضعف دارد و توانمندی با هم بودن و در کنار هم زیستن را کسب نکرده است.

این موضوع را اخبار رسمی که افزایش تنش‌ های اجتماعی به‌ویژه تنش‌های خانوادگی را روایت می‌کند،‌ تایید می‌کند.

بحران کرونا در عین حال اقتصاد خانواده‌ها را متزلزل کرد و تعطیلی کسب و کارها به‌خصوص در ماه‌های ابتدایی همه‌گیری، زندگی بسیاری از اقشار را تحت تاثیر قرار داد که در این میان آنها که بنیه اقتصادی ضعیف‌تری داشتند، وضعیت بدتری پیدا کردند و از تبعات ناشی از بحران کرونا رنج بیشتری بردند.

در دو سال اخیر با وجود همه این اتفاقات، افزایش هزینه‌های زندگی و بالا رفتن هزینه‌های مربوط به درمان و توانبخشی نیز مزید بر علت شد و بخش‌های مختلف جامعه را تحت‌تاثیر قرار داد.

در این دو سال حتی بخش‌های خصوصی اجتماع مثل خیریه‌ها،‌ مراکز نگهداری سالمندان، کلینیک‌ها و مراکز توانبخشی که متکی به کمک‌های نیکوکارانه بودند، زمینگیر شدند البته در شروع بحران کرونا در کشورمان همبستگی‌های اجتماعی و خانوادگی برای حمایت از افراد آسیب‌دیده به طرز قابل تحسینی شکل گرفت که متاسفانه با طولانی شدن این بحران، این همبستگی‌ها و دستگیری‌ها نیز کمرنگ‌تر شد و اقشاری که پیشتر از این حمایت‌ها بهره‌مند می‌شدند دوباره زیر فشار قرار گرفتند.

این شمایی کلی از اتفاقاتی است که در سالگرد دو ساله شدن بحران کرونا در کشورمان باید درباره‌شان حرف زد؛ مجموعه‌ای از مشکلات و نابهنجاری‌ها که آثار منفی زیادی بر جامعه‌مان گذاشته است.

افزایش آسیب‌های روانی در جامعه، حاصل شرایطی است که از سر گذرانده‌ایم و به مخاطره افتادن سلامت روان جامعه، تلخ‌ترین دستاوردی است که حاصل شده است.

البته پیش‌بینی می‌شود این وضعیت ادامه پیدا کند و عوارض علاج نشده ناشی از بحران کرونا تا سال‌های آینده نیز در جامعه‌مان ملموس باشد و حتی خودش را در قالب آسیب‌های اجتماعی بروز دهد،‌ مگر این‌که تدبیری اندیشیده شود و برای سلامت روان جامعه نسخه‌های علاج بخش طراحی شود.

دکتر حسن موسوی چلک - رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران / روزنامه جام جم