بهانه‌های تکراری برای تاخیر‌های‌سریالی

تاخیر در پرواز‌های هوایی به بخشی از سفر‌های مسافران داخلی تبدیل شده و به‌دلیل ضعف قوانین و نبود فضای رقابتی، شرکت‌های هواپیمایی تمایلی نسبت به برطرف کردن این مشکل ندارند. قوانین مجدد نیز کفه ترازو را به سمت ایرلاین‌ها سنگین کرده است به‌طوری‌که با تاخیر سه الی چهار ساعته مطابق قانون شرکت‌های هواپیمایی باید از مسافران پذیرایی داشته باشند؛ این پذیرایی در حد یک آبمیوه و کیک است. در صورت تاخیر بیشتر، یک پرس غذا به‌صورت کترینگ به مسافران داده می‌شود، اما باید از سازمان هواپیمایی کشور به‌عنوان متولی این موضوع سؤال کرد که آیا چهار ساعت زمان گرفتن از مسافران، تناسبی با ارائه یک بسته آبمیوه دارد؟

بر‌اساس گزارش منتشر شده توسط مرکز اطلاعات و آمار شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، متوسط زمان تاخیر پرواز‌های تاخیردار در تیرماه ۹۸ دقیقه بود و این رقم در مردادماه به ۹۷ دقیقه رسیده است. این ارقام درحالی اعلام می‌شود که در روز‌های گذشته مسافران نجف تاخیر ۲۴ ساعته را نیز تجربه کردند. یکی از مسافران این پرواز در گفتگو با جام‌جم با ابراز نارضایتی نسبت به تاخیر در این پرواز می‌گوید: «بیش از ۲۴ ساعت در فرودگاه معطل پرواز بودیم، اما متاسفانه با وجود وعده‌های فراوان و اعلام این‌که مشکل برطرف شده و هواپیما در راه است، مسافران را فریب دادند. نحوه اطلاع‌رسانی به‌قدری ضعیف بود که موجب بحث و جدل میان مسافران ایرانی و عراقی شد و حتی شاهد برخورد زشت کارکنان فرودگاه نجف با زائران ایرانی بودیم.»
وی ادامه می‌دهد‌: «برخی مسافران در صحبت با نماینده ایرلاین خاطی اعلام کردند که قصد دارند بابت تاخیر در پرواز از این شرکت شکایت کنند، اما در کمال ناباوری، نماینده این شرکت عنوان کرده که شکایت شما راه به‌جایی نخواهد برد و وقت ما را نگیرید!» این نحوه پاسخگویی در سایه حمایت‌های همه‌جانبه سازمان هواپیمایی تشدید شده و شاهد نقض آشکار حقوق مسافران هستیم. در حالی‌که در سراسر نقاط جهان شرکت‌های هواپیمایی با سازمان‌های گردشگری و توریستی ارتباط نزدیکی دارند و این شکل خدمات‌دهی ایرلاین‌های داخلی می‌تواند جریان جذب مسافر و گردشگر خارجی را نیز با اختلال مواجه کند و حتی بسیاری از مسافران را نسبت به تغییر مسیر خود وادار کند.

علیرضا منظری، کارشناس هوانوردی در گفتگو با جام‌جم با اشاره به میزان تاخیر در ایرلاین‌ها می‌گوید: «میزان تاخیر در پرواز بسته به عوامل مختلف مانند تعداد تقاضا نسبت به تعداد صندلی و تحریم‌های بین‌المللی که می‌تواند شرایط را برای تعمیر و نگهداری هواپیما سخت کند، متفاوت است و اصولا نمی‌توان بدون توجه به این عوامل دست به مقایسه زد. ایرلاین‌های بزرگ به‌دلیل داشتن تعداد بالای هواپیما، انبار عظیم قطعات و کم بودن مسافر نسبت به ظرفیت، معمولا با تاخیر ۱۰تا۱۵دقیقه‌ای مسافران را جابه‌جا می‌کنند.»

وی ادامه می‌دهد: «به‌دلیل فضای رقابتی میان ایرلاین‌ها، تلاش فراوانی برای کاهش زمان تاخیر صورت می‌گیرد، اما در کشور‌های جهان سوم به‌علت وابستگی برای تامین قطعات و تقاضای بیشتر نسبت به ظرفیت موجود، این تاخیر به بیش از یک ساعت می‌رسد.»

منظری با بیان این‌که کشور به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی، امکان خرید آنلاین قطعه را ندارد، عنوان می‌کند: «کمبود سرمایه‌گذاری برای توسعه خطوط هوایی در کنار محدودیت‌های موجود برای تامین قطعات و بالا بودن تقاضا نسبت به ظرفیت موجود باعث شده که ایرلاین‌های داخلی در ارائه خدمات، کیفیت بالایی نداشته باشند و در کنار این موارد قیمت‌گذاری دستوری برای بلیت پرواز، شرکت‌های هواپیمایی را با مشکلات عدیده‌ای برای تامین مالی طرح‌های نگهداری ناوگان هوایی مواجه کرده است.»

این کارشناس حوزه هوانوردی با بیان این‌که میزان مسافر در کشور نسبت به ظرفیت موجود بسیار بالاتر است، عنوان می‌کند: «به‌دلیل حجم بالای تقاضا، رقابتی میان ایرلاین‌ها صورت نمی‌گیرد و این رقابت به سمت مسافر سرایت کرده و با این تقاضا شاهد بازار سیاه و افزایش قیمت بلیت هستیم.»

به گفته وی، معمولا پرواز‌هایی که صبح زود انجام می‌شود به‌دلیل انجام اقداماتی که برای آماده‌سازی آن در شب صورت گرفته تاخیر کمتری دارد، اما به‌تدریج با رسیدن به نیمه‌های روز فرآیند آماده‌سازی باعث تاخیر در پرواز می‌شود.

منظری با بیان این‌که نظام پرداخت در کشور به‌دلیل قیمت تکلیفی مدافع حقوق مسافر نیست و معمولا مسافر به حق و حقوق خود نمی‌رسد، می‌گوید: «تاخیر در پرواز تا سه ساعت در کشور معمول است و جریمه‌ای برای آن در‌نظر گرفته نشده و شرکت‌های هواپیمایی تنها به ارائه سرویس کترینگ به مسافر اکتفا می‌کنند، اما با تاخیر زیاد در صورت تقاضای مسافر، هزینه بلیت به آن‌ها بازگردانده می‌شود یا این‌که مسافرت آن‌ها را به زمان دیگری موکول می‌کنند. با افزایش ظرفیت ناوگان هوایی و پیشی گرفتن عرضه نسبت به تقاضا می‌توان به بهبود خدمات امیدوار بود، اما با این شرایط تلاشی برای بهبود خدمات صورت نخواهد گرفت.»

مشکل فنی است

اکبر رضوی، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در گفتگو با جام‌جم در خصوص تاخیر پرواز‌های داخلی می‌گوید: «تاخیر در پرواز‌های داخلی عمدتا به دلیل مشکلات فنی است. وظیفه اصلی ایرلاین‌ها رساندن مسافر با امنیت کامل به مقصد است به همین منظور زمانی که در بررسی‌های اولیه تیم پرواز، مشکل فنی در هواپیما مشاهده شود تا برطرف شدن آن یا جایگزینی هواپیما، پرواز به تاخیر خواهد افتاد.»

وی با بیان این‌که ایرلاین‌ها بر اساس قوانین موجود باید خسارت تاخیر را به مسافران پرداخت کنند، تصریح می‌کند: «برای تعیین نحوه خسارت، جدول زمان‌بندی مشخص شده که بر اساس آن از پذیرایی معمول مانند ارائه نوشیدنی تا پرداخت هزینه کامل بلیت یا صدور بلیت جدید برای مسافران در نظر گرفته شده است.»

روزنامه جام جم