«تمام‌رخ» تروریسم اقتصادی

بدون تردید همه ما علاقه‌مند به تماشای چنین آثاری هستیم، به ویژه این که از یک سال و اندی پیش تا به امروز تولید چنین آثاری با تمرکز بیشتر در خط تولید قرار گرفته تا مخاطبان با تماشای آنها هم سرگرم شوند و هم این که آگاهی پیدا کنند. تمام‌رخ، تازه‌ترین سریال مرکز سیمافیلم است که موضوعات متفاوت را دستمایه تولید قرار داده است. این سریال به کارگردانی محمود معظمی و تهیه‌کنندگی ابوالفضل‌صفری تولید شده است. این تهیه‌کننده که کارنامه درخشانی در حوزه ساخت سریال‌های امنیتی دارد تا به امروز توانسته با آثارش مخاطبان بسیاری را جذب کند. با ابوالفضل صفری درباره جزئیات این برنامه به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ذیل می‌خوانید.

ابوالفضل صفری، تهیه‌کننده سریال تلویزیونی تمام‌رخ در پاسخ به این سوال که با توجه به این که این مجموعه به موضوع تحریم و تروریسم اقتصادی می‌پردازد، چطور شد چنین موضوعی را دستمایه قرار دادید و قرار است از چه زاویه‌ای به این ماجرا نگاه کنید که برای مخاطبان هم جذابیت داشته باشد و هم به اطلاعات‌شان اضافه شود به جام‌جم می‌گوید: سریال تمام‌رخ بخش دوم یک سه‌گانه است که بخش اولش «سرجوخه» بود که ساخته و پخش شد. بخش دومش تمام‌رخ است و بخش سومش هم «مارماهی» است. این سه‌گانه به مسائل ساده یا مواجهه شهروندان عادی با مسائل پیچیده امنیتی می‌پردازد.

وی ادامه می‌دهد: وقتی این سه‌گانه طراحی شد با دور جدید تحریم‌ها مصادف بود؛ یعنی در شرایطی بودیم که تحریم‌ها هر روز به شهروندان فشار وارد می‌کرد و در این شرایط تحریمی، دشمن به دنبال تنگ‌کردن حلقه تحریم‌ها بود. حلقه تحریم با فرآیند تحریم‌های هوشمند و به‌کارگیری لایه‌هایی از جامعه که شاید خیلی مساله‌شان مساله امنیتی، تحریم و مسائل این‌چنینی نباشد تنگ می‌شود؛ به همین دلیل سرویس‌های اطلاعاتی مقابل، سرمایه‌گذاری‌شان را روی مسائل عادی بردند و این سه‌گانه -که تمام‌رخ بخش دومش است- محصول سرمایه‌گذاری و طراحی سرویس‌های اطلاعاتی برای شهروندان عادی است که آنها را درگیر ماجرای امنیتی کند.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان گفت تمام‌رخ یک سریال پلیسی- امنیتی است، عنوان می‌کند: درست‌تر این است که بگوییم یک سریال خانوادگی -امنیتی است؛ یعنی در بحث امنیت کشور، مبحث امنیت کلان را داریم که به معنای امنیت نرم است و امنیت نرم از آن جنس مسائل امنیتی است که خیلی ظهور و بروز ندارد؛ یعنی وقتی می‌گوییم تروریسم، تروریسم را می‌فهمید و معنایش می‌شود شاهچراغ، حسینیه شیراز، مجلس و هر اتفاق ریز دیگری که به یاد می‌آورید.وی می‌افزاید: امنیت نرم، حوزه‌ای است که به حوزه ضد جاسوسی می‌پردازد و بدون این که چندان متوجه شوید خطرات و عوارضش بعضا می‌تواند بزرگ‌تر از مسائل تروریستی و امنیت سخت باشد؛ یعنی در آنجا با یک تروریسم معلوم و با جلیقه و کلاشینکف طرف حساب هستید، ولی در امنیت نرم با یک فرآیند پیچیده جاسوسی طرف خواهید بود که اثرش می‌شود این که مثلا مردم یک کشور در فشار بیشتری قرار بگیرند؛ یعنی عملا مفهوم تروریسم اقتصادی با جنایت اقتصادی معادل و مساوی است؛ یعنی در غایت به این می‌پردازد که علیه یک کشور جنایت اقتصادی کرده و در هر مساله‌ای که بتوانند این قضیه را وارد می‌کنند. همه ذیل یک قصه تعریف شده تا مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند و بداند که آدم‌های شبیه خودش می‌توانند به همین راحتی درگیر چه فضاهایی شوند.

شخصیت‌ها معادل خود مردم هستند

صفری درباره این که آثار قبلی‌تان هم امنیتی بوده و خیلی مورد توجه مخاطب قرار گرفته است، پیش‌بینی‌تان درباره این سریال چیست و فکر می‌کنید تا چه میزان مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد با توجه به این که این بار از زاویه جدید به موضوع امنیت نگاه کردید، بیان می‌کند: جنس نگاه به مسائل امنیت که همان امنیت نرم باشد شبیه «سارق‌روح» است؛ یعنی مسائل ساده خانوادگی به یک عارضه یا بحران تبدیل می‌شود. جنس رو‌به‌روشدن‌مان، جنسی است که در سارق روح با آن مواجه بودیم. این که مخاطب چطور با آن ارتباط برقرار کند. درباره پیش‌بینی‌ام هم باید بگویم که به نظرم برای توده مردم جذاب است چون شخصیت‌ها معادل خود مردم‌ هستند. وی تاکید می‌کند: در خانه امن بخش زیادی از شخصیت‌های قصه، تروریست و نیروهای امنیتی -اطلاعاتی هستند ولی در اینجا بیشتر با توده مردم و معادلات‌شان مواجه هستیم و به نظرم می‌تواند برای مردم جذاب‌تر باشد. البته باید ببینیم بازخورد هر کاری چیست. یعنی خانه امن غوغایی به پا کرد و یک اقبال بی‌نظیر و بی‌سابقه داشت و سرجوخه به شکل دیگری توده‌های دیگر را درگیر کرد و یک قصه کاملا بدیع و ساختارشکن بود. سریال تمام‌رخ هم از منظر دیگری به ماجرا نگاه می‌کند. تصورم این است که برای مخاطب تلویزیون و مردم جذاب خواهد بود.

«مارماهی»؛ ادامه سه‌گانه

این تهیه‌کننده درباره این که آیا سریال «مارماهی» هم در حال تولید بوده و قرار است بعد از سریال تمام‌رخ روی آنتن برود یا نه، می‌گوید: نه، فعلا درگیر تولید نیستیم و در همان مرحله که سازمان صدا و سیما باید تصمیم بگیرد مانده است. فیلمنامه‌اش تولید شده ولی تلویزیون است که باید تصمیم بگیرد تولید کند. سریال تمام‌رخ در ۳۰ قسمت به سفارش سیمافیلم تولید شده و از شبکه سه پخش می‌شود. سرجوخه، سارق روح و ترور خاموش را احمد معظمی ‌ساخته است.

صفری در پاسخ به این سوال که بخش اول سه‌گانه‌تان را با نام سرجوخه، احمد معظمی ‌کارگردانی کرد و فصل دوم آن را به برادرش محمود معظمی سپردید. برای کارگردانی این اثر چه ملاک‌هایی را مدنظر داشتید و چطور شد به ایشان رسیدید، توضیح می‌دهد: آثار پلیسی -امنیتی، مشخصات و مولفه‌هایی دارد که بحث کارگردانی در اولویت یک نیست ، بلکه اولین اولویت هر اثری، طراحی متن است و بعد از آن مساله تولیدش است. تولید چنین آثاری با ملودرام‌ها متفاوت است؛ چون حتما بخش زیادی از اثر در خارج از کشور باید اتفاق بیفتد و صحنه‌ها بایستی صحنه‌های باورپذیری باشد.

وی ادامه می‌دهد: در ملودرام و جلوتر از ملودرام در کمدی می‌شود از خیلی از مسائل گذشت اما در گونه امنیتی نمی‌توان از مسائل و جزئیات گذشت و همه چیز باید اجرا شود و وقتی جزئیات زیاد می‌شود اجرا سخت می‌شود. در این گونه کار، اول بحث طراحی قصه است و سپس بحث تولید و پروداکشن است و مساله سوم کارگردان است. شاید مهم‌ترین مساله این گونه و ژانر با زیرگونه‌ها و مشتقاتش همین مسائلی است که گفتم و هر فردی می‌خواهد کار کند باید به اینها توجه کند، چون جنس‌شان کاملا متفاوت بوده و در اینجا صحبت از سکانسی است که چندین ساعت وقت می‌برد، حتی گاهی برای یک سکانس ممکن است شاید سه روز هم زمان بگذاریم. پس از این ماجرا چند پیشنهاد مطرح بود و تلویزیون هم پیشنهادهایی داشت و با تلویزیون به جمع‌بندی رسیدیم که آقای محمود معظمی‌کارگردان باشد.

این تهیه‌کننده درباره این که چطور شد نام سریال را «تمام‌رخ» گذاشتید، توضیح می‌دهد: واژه تمام‌رخ، زیرمفهومی از کل ماجرای تروریسم اقتصادی است و اتفاقی است که در مجموعه می‌افتد. این که تمام‌رخ چیست و چگونه است باید سریال را ببینید تا متوجه صحبت‌هایم شوید.

آدم‌های معمولی

صفری با اشاره به نقش بازیگران توضیح می‌دهد: خیلی نمی‌توانم درباره این موضوع توضیح بدهم، زیرا نمی‌خواهم بینندگان با ذهنیت کار را دنبال کنند. باید خودشان به تماشای اثر بنشینند و نقش‌ها را ببینند. مخاطبان در این سریال تماشاگر زندگی آدم‌های معمولی هستند که هر کدام به سهم و به شکلی در ماجرا درگیر شدند. در مجموع باید با ماجرای قصه همراه شد. ضمن این که چنین سریالی برای این ساخته شده تا ببینیم هر شهروندی از هر جنس، موقعیت اجتماعی، اقتصادی و طبقه اجتماعی‌اش می‌تواند درگیر این مسائل شود. این تهیه‌کننده درباره این که دو مأمور قصه که آصفی و نورایی هستند، قبلا تجربه چنین نقش‌هایی داشتند؛ به این دلیل آنها را انتخاب کردید یا عوامل دیگری مدنظرتان بود، توضیح می‌دهد: چون آقای آصفی در سرجوخه بازی کرده و به خوبی هم از عهده نقشش برآمده بود،ترکیب خوبی روی آنتن می‌شد و به این قصه منتقل شد و آقای نورایی هم به فراخور قصه جدید، ایفاگر شخصیت جدیدی است که اضافه شده و مکمل آرش آصفی است.

وی در مورد انتخاب بازیگران این سریال و این که آیا کسانی که مدنظر داشتید را توانستید برای این پروژه جذب کنید، می‌گوید: نه مشکلی نداشتیم و به فراخور انتخاب کارگردان گزینه‌هایی بودند و مطرح شدند. بخش زیادی از مساله کار این است که بازیگر خارجی زیاد دارد و کار را تولید کردیم. همچنین سریال حدود ۱۰ بازیگر خارجی دارد که از کشورهای مختلف هستند؛ مثل روسی، آمریکایی، اوکراینی، آسیایی و آفریقایی.
این تهیه‌کننده درباره این که غیر از ایران در کدام‌یک از کشورها برای تصویربرداری رفتید، می‌گوید: در دو کشور فیلمبرداری شد.

وی در پاسخ به این سوال که سریال تمام‌رخ تا چه میزان از پرونده‌های واقعی الهام گرفته است، بیان می‌کند: نیمی ‌از این قصه واقعی است و حقیقتش به مسائل زندگی اشاره دارد.

حضور متفاوت فریبا و ناهید در قصه

«مار توی آستین بودی ناهید! پدر ساده من را خوب گول زدی و همه ثروتش را بالا کشیدی!» این‌ دیالوگ شخصیت‌های تازه‌ترین سریال تلویزیون به نام «تمام‌رخ» است که پخش دومین تیزر آن از چند روز پیش آغاز شده است. اکنون کنجکاو هستید که این دیالوگ‌ها قرار است میان کدام‌یک از هنرمندان رد و بدل شود. باید گفت که نقش فریبا را نگین صدق‌گویا بازی می‌کند که خطاب به ناهید می‌گوید که ویدا جوان این نقش را بازی می‌کند. می‌توان گفت که این دو هنرمند، دو نقش شاخص و پررنگ خانم‌های قصه را بازی می‌کنند. آخرین حضور صدق‌گویا در تلویزیون در فصل چهارم سریال از سرنوشت است که محمدرضا خردمندان کارگردانی آن را به عهده داشت. این سریال از شبکه دو پخش شده بود. ویدا جوان در سال‌های اخیر بیشتر در تلویزیون بازی کرده که از آخرین کارهای او می‌توان به سریال‌های مسافران شهر، روزهای آبی، سرگذشت و ... اشاره کرد. اکنون باید دید که این دو هنرمند قرار است چطور نقش‌های فریبا و ناهید را به تصویر بکشند تا بتوانند مخاطبان را غافلگیر کنند.

نورایی و آصفی؛ ۲ مامور امنیتی به دنبال حقایق

برای مخاطبان این سوال پیش آمده که نقش ماموران امنیتی سریال تمام‌رخ را کدام یک از هنرمندان به عهده دارند. باید گفت که علیرام نورایی و آرش آصفی دو مأمور امنیتی هستند. نورایی نقش خلیل را بازی می‌کند و آصفی نقش ابراهیم را. البته وقتی صحبت از علیرام‌نورایی هنرمند تئاتر، سینما و تلویزیون می‌شود، ناخودآگاه ذهن مخاطبان به سمت کارهای اکشن او می‌رود که معمولا در آثار پلیسی و امنیتی نقش‌های متفاوتی را به عهده داشته است. او یا لباس مامور را پوشیده یا لباس خلافکاران را، ولی آنچه این هنرمند را میان مخاطبان متمایز کرده، این است که او همیشه نقش‌هایش را به خوبی ایفا می‌کند. بنابراین انتظار می‌رود در سریال تمام‌رخ هم نقشش را ویژه بازی کند. همچنین آرش آصفی به گفته تهیه‌کننده در سرجوخه هم حضور داشت و چون کارکرد نقش معادل همان است این هنرمند از آن قصه به اینجا منتقل شد. این هنرمند هم تا امروز نقش‌های متفاوتی را بازی کرده و با سریال «خانه امن» به شهرت بیشتری نزد مخاطبان رسید. اکنون باید به انتظار نشست که قرار است در سریال تمام‌رخ چطور نقش یک مامور امنیتی را جلو ببرد.

نقش‌آفرینی بازیگر اوکراینی در «تمام‌رخ»

اگر نگاهی به سریال های تلویزیون داشته باشیم، حتما متوجه خواهیم شد که بنا به قصه ای که فیلمنامه نویسان نوشته اند، گاهی پیش آمده است که تهیه کنندگان برای ضبط بخش هایی از قصه سراغ بازیگران از کشورهای مختلف رفته اند. البته گاهی از میان چهره های حرفه ای در دنیای بازیگری دعوت کردند و برخی مواقع هم پیش آمده سراغ هنرمندانی رفته اند که کمتر چهره شناخته شده ای داشته باشند.

در مجموع اگر بخواهیم نگاهی به عقبه سریال های تلویزیونی داشته باشیم متوجه می شویم این اتفاق برای برخی کارگردانان و تهیه کنندگان رخ داده است که در این باره می توان به سریال های شکرانه، سرجوخه، مدار صفر درجه، نجلا، کیمیا، پایتخت، فصل دوم مزد ترس و... اشاره کرد. اکنون این اتفاق در سریال تلویزیونی تمام رخ هم اتفاق افتاده است و سازندگان این سریال هم از بازیگران چند کشور استفاده کردند.

صفری در بخشی از صحبت‌هایش درباره این که آیا بازیگرانی که از دیگر کشورها انتخاب شدند، حرفه‌ای یا نابازیگر هستند،می‌افزاید: سه تا چهار نفر از آنها بازیگر بودند و به فراخور نقش‌شان انتخاب شدند. یکی از بازیگران شاخص خارجی سوتلانا سوپیلنیاک است که در سرجوخه هم بازی کرده بود و در این سریال هم حضور دارد.

روزنامه جام جم