ارتباطات؛ هنر مهجور

در کنار تلاش‌های فردی برای کسب آگاهی، ساختارهای اطلاع‌رسانی در جوامع انسانی برای پاسخ به این نیاز انسان شکل گرفته است. این ساختارها در هر جامعه‌ای بر اساس مختصات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... آن جامعه طراحی و پیاده می‌شود تا کارایی لازم را داشته باشد. این ساختارها بر اساس دایره‌ نفوذ و تأثیرشان می‌تواند محلی، ملی یا فراملی باشد.
دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی‌فایده کردند: یکی آن که اندوخت و نخورد، و دیگر آن که آموخت و عمل نکرد «در دنیایی که سواد معنای جدیدی به غیر از خواندن و نوشتن دارد و افرادی در هزاره جدید باسواد نامیده می‌شوند که بتوانند از خوانده‌ها و دانسته‌های خود، تغییری در زندگی خود ایجاد کنند.» این جدیدترین تعریف یونسکو از سواد است. هر چند آخرین تعریف خود از سواد را به تعاریف قبلی اضافه و آنها را حذف نکرده است. اهمیت و ضرورت سواد رسانه‌ای ناشی از تأثیراتی است که ارتباطات در زندگی امروزه افراد دارد، امروزه ارتباط مخاطبان با رسانه‌ها پیچیده‌تر شده و به همان میزان و شاید هم بیشتر، روش‌های تأثیرگذاری رسانه‌ها روی مخاطبان ظریف‌تر و غیرقابل فهم‌تر و پوشیده‌تر شده است. با ظهور ابزارهای رسانه‌ای جدید و پیچیده ‌شدن روابط اجتماعی در انبوه‌شدگی مراکز اسکان بشر و به‌وجود آمدن سازمان‌های متنوع با وظایف مختلف به ویژه با خلق دنیای وب و رونق پرسرعت آن در جوامع مختلف بشری، تأثیرپذیری از رسانه و ایفای نقش آن در جایگاه یک عامل مؤثر در تربیت و بینش‌دهنده و رفتارساز انکارپذیر نیست که خود موجب شکل‌گیری نیازی جدید به نام سواد رسانه‌ای شده است.
رابطه انسان‌ها با فرصت‌ها تنها درک‌کردن فرصت‌ها نیست، بلکه آفریدن فرصت‌ها نیز هست .سواد رسانه‌ای رویکرد نوینی به آموزش محسوب می‌شود و فعالیت فعالان حوزه ارتباطات را در روزگار معاصر سخت‌تر از قبل می‌کند. هر چند در بازه‌های تاریخی بسیاری از فعالان حوزه ارتباطات با امکانات در اختیار خود خالصانه و خاضعانه کوشیده‌اند تا در حوزه ارتباطات نقش‌آفرینی کنند و هرگز توسعه ارتباطات و تجهیزات و ایجاد بسترهای گوناگون حوزه ارتباطات مانعی از نتیجه‌بخش‌بودن فعالیت‌های آنان نبوده است اما نام‌های پرآوازه‌ای در تاریخ این سرزمین و بر تمام مرزهای عشق پادشاهی کرده و خواهند کرد . دومین ماه از بهار هر سال، درست در بیست و هفتمین روز از اردیبهشت بهار هر سال در وعده‌گاه معلوم از پیش بهانه‌ای برای به یاد آوردن روزی مهم و اساتیدی بنام و تلاشگر در تاریخ، فرهنگ، هنر و رسانه می‌درخشد. بهارانه‌ای به وسعت تمام مردان و زنان پویا و فعال در حوزه ارتباطات و خلاقانی که در چندضلعی فرهنگ، هنر و رسانه توانسته‌اند هنر ارتباطات را به عنوان علمی نوین با پیوندزدن در بین رشته‌های مختلف علمی برای نسل‌ها ماندگار کنند. فعالان حوزه روابط عمومی که با بهره‌جستن از هنر نویسندگان و روزنامه‌نگاران، هنرمندان و مدیران و پیشکسوتانی فعال و خلاق تلاش کرده‌اند تا نام ایران اسلامی در جهان معاصر ماندگار شود.
هرچند همزمان با ظهور ابزارهای ارتباطی، اطلاع‌رسانی و انفجار تکنولوژیک این عصر، مفهوم «ارتباطات» این سؤال در ذهن‌ها نقش بسته باشد که ارتباطات چه جایگاهی در اذهان عمومی اعم از مردم، نخبگان، اندیشمندان و سیاستگذاران فرهنگی و مدیران دستگاه‌های دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی دارد؟ آیا روابط عمومی‌ها همچنان به عنوان پایگاه‌‌های اثرگذار فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای در تصمیم‌گیری‌های کلان لحاظ می‌شوند یا به چشم فرزندی کم‌توان در مواجهه با توفان الکترونیکی مدرن یا قرابت نسبی فرهنگ عمومی با آن مماشات می‌شود؟ چرا بعد از دستاوردهای درخشان حوزه ارتباطات در حوزه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که پس از مستقل‌شدن از فضای ارتباطات کاغذی و غیرپیشرفته صورت پذیرفته، بدنه نخبگان نواندیش و اندیشمندان دور از قدرت و نمایندگان ادوار مختلف مدیریت‌های متنوع فرهنگی، همچنان حاضر به پذیرفتن قدرت بی‌صدای این بخش مظلوم و مهجور نشده‌اند؟ مدیران بخش ارتباطات و حوزه روابط عمومی در چنین شرایطی باید چه بار خطیر و مسئولیتی را بر دوش بکشند تا بتوانند دیوار حائل میان طیف نخبه، اندیشمند و قانونگذار را با مخاطبان مردمی خود از میان بردارند و زمینه‌ساز ارتباط دوسویه میان مردم و حاکمیت شوند؟
هژمونی بلامنازع «تصویر» در زندگی اجتماعی و فردی مردم این روزها بر هیچ ناظری پوشیده نیست. محوریت تصویر در پلتفرم‌هایی همانند اینستاگرام و حتی کارکرد و تأثیر غیرقابل انکار آن در پیام‌رسان‎ها گواهی بر اهمیت مفهوم «تصویر» در زیست شهروندان (چه سنتی و چه متجدد) است. از سوی دیگر سهولت دسترسی و استفاده از ابزارهای تصویری نیز این امکان را به تمام اقشار جامعه داده تا بتوانند زاویه دید و توجهات‌شان را در این قالب به یکدیگر ارائه و به تعبیری بیان کنند.آنها نیاز به یک «انقلاب استراتژیک و تاکتیکی» به اضافه یک «تغییر زاویه دید» دارند.
مفهوم «نوستالژی» و پدیده مرور گذشته در جامعه‌شناسی فرهنگی و حتی اقتصادی دو دهه اخیر جایگاه قابل مطالعه و کلیدی را رقم زده است. استفاده از این گذشته‌گرایی و دعوت اندیشمندان، نخبگان و حتی در سطوح پایین‌تر، والدین کودکان و نوجوانان امروز به مرور خاطرات و تأثیرات این اماکن در زندگی‌شان می‌تواند شیوه تبلیغاتی کارآمدی باشد. بهره‌برداری رایگان و هدفمندی که می‌تواند در نهایت به نفع ذهنیت افکار عمومی در حوزه ارتباطات باشد. امروزه، اهمیت جایگاه روابط عمومی در عصر ارتباطات و در دورانی که اطلاع‌رسانی در عرصه‌های گوناگون پیشتاز است، دوچندان شده؛ به گونه‌ای که موفقیت سازمان‌ها، ادارات و شرکت‌ها و دوام‌شان در عرصه‌ها و فعالیت‌های تخصصی به عملکرد روابط عمومی‌های آنها وابسته است. رسانه‌ها با انتخاب و به کاربردن قالب‌های متنوع رسانه‌ای، تفکرات خود را در الگوی بازاریابی اجتماعی عرضه می‌کنند.لذا ضرورت درک بیشتر از تاثیر رسانه و بالابردن سطح سواد رسانه برای بیان هنرمندانه و عالمانه با تمسک به ساحت هنر از ضروریات عصر حاضر دنیای ارتباطات به حساب می‌آ‌‌ید. ۲۷ اردیبهشت روز جهانی روابط عمومی و ارتباطات، بهترین بهانه برای نکوداشت و تجلیل از حضور فعالان، نخبگان و خلاقان و تلاشگران ارزشمند حوزه ارتباطات و روابط عمومی است و فرصت مبارکی برای یادآوری تلاش‌های صادقانه متخصصان، معلمان و مجاهدان هنر، علم و صنعت ارزشمند روابط عمومی است که با توزیع عادلانه اطلاعات و تنویر افکار عمومی در جهت تحقق اهداف توسعه و تحول ایران اسلامی گام برمی‌دارند. روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی، فرصت مغتنم و مبارکی است تا تلاش جمعی تمام فعالان حوزه ارتباطات در توسعه همه‌جانبه و به‌طور خاص در حوزه ارتباطات اجتماعی، فرهنگی و غنای معنوی و ارزشی این حرفه ارزشمند تلاش وافر نموده و جایگاه این حرفه را در جامعه آرمان‌خواه و اسلامی تثبیت کرده‌اند، قدردانی کرد.