دیوار بلند تسهیلات مسکن

براساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، از ابتدای اجرای قانون جهش تولید مسکن تاکنون، بانک مسکن ۹۹هزار میلیارد تومان، بانک سپه ۱۶هزارمیلیارد تومان، بانک ملت ۱۳هزارمیلیارد تومان، بانک تجارت ۸۰۰۰ میلیارد تومان، بانک ملی ۷۰۰۰ میلیارد تومان، بانک صادرات ۷۰۰۰ میلیاردتومان، بانک رفاه ۲۰۰۰ میلیارد تومان و سایر بانک‌ها ۶۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای ساخت مسکن پرداخت کرده‌اند. سال گذشته نیز بانک‌ها به تعهدات خود عمل نکردند و مشمول جریمه مالیاتی شدند. امسال نیز تعهدات به صورت کامل اجرا نشده که در این‌باره گزارشی تهیه کرده‌ایم که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید. 
حدود دو سال از اجرای قانون جهش تولید مسکن و آغاز ساخت پروژه‌های نهضت ملی مسکن در کشور می‌گذرد. طبق آخرین آمار اعلام‌شده از سوی وزارت راه و شهرسازی تاکنون برای حدود ۱.۸میلیون واحد مسکن طرح مذکور، زمین تامین شده و ساخت بیش از ۱.۵میلیون واحد در دست اجراست. آمارها نشان می‌دهد در سال اول اجرای قانون جهش تولید مسکن، یعنی از شهریور ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱ بانک‌ها باید ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن پرداخت می‌کردند که این اتفاق  نیفتاد. در سال دوم اجرای قانون جهش تولید مسکن یعنی از شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲ هم بانک‌ها باید ۴۵۸ هزار میلیارد تومان از تسهیلات خود را به بخش مسکن اختصاص می‌دادند. وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده تا پایان مرداد امسال، بانک‌ها در مجموع کمتر از ۲۰درصد از تعهدات خود درخصوص پرداخت تسهیلات به طرح نهضت ملی مسکن عمل کرده‌اند. در قانون جهش تولید مسکن برای بانک‌هایی که به تکالیف خود درخصوص اعطای تسهیلات به طرح نهضت ملی مسکن عمل نکنند، جریمه مالیاتی درنظر گرفته شده است. چندی پیش ابوالفضل نوروزی، سرپرست دفتر اقتصاد و مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده بود بانک‌هایی که سال گذشته به تعهدات خود در این زمینه عمل نکرده بودند، ۵۹ هزار میلیارد تومان جریمه شدند اما ظاهرا این جریمه‌ها بازدارندگی کامل نداشته است. در فاصله حدود ۱۰روز مانده تا پایان سال دوم قانون مذکور، سیستم بانکی ۱۵۸هزار میلیارد تومان معادل حدود ۱۹درصد به تکلیف قانونی خود در بخش مسکن عمل کرده‌ است.

با وعده دولت فاصله داریم

خرداد امسال، رئیس سابق کانون سراسری انبوه‌سازان با بیان این‌که بانک‌ها عامل عقب‌ماندگی نهضت ملی مسکن هستند، گفته بود:‌ با وعده ساخت چهار میلیون مسکن فاصله زیادی داریم؛ با آن‌که حدود دو سال از وعده داده‌شده برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی می‌گذرد اما با اهداف اعلام‌شده برای پروژه بزرگ نهضت ملی مسکن فاصله داریم. 
سیدمحمد مرتضوی عدم همراهی بانک‌ها را یکی از عوامل عقب‌ماندگی طرح نهضت ملی مسکن اعلام کرد و با بیان این‌که فقط بانک مسکن تمام ظرفیت‌های خود را به پروژه مذکور وارد کرده است، افزود: در طرح مسکن مهر بخش قابل‌توجهی از واحدها توسط انبوه‌سازان ساخته شد. در این طرح تسهیلات پرداختی حدود ۷۰ درصد هزینه‌ها را پوشش می‌داد و ۳۰ درصد مابقی نیز از آورده متقاضیان تامین می‌شد. در نهضت ملی مسکن نیز گرچه سقف تسهیلات به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یافته اما باید کاهش نرخ سود آن مورد توجه قرار گیرد.

تناقض در سیاست‌گذاری و اجرا

دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان با انتقاد از عملکرد بانک‌ها در طرح نهضت ملی مسکن گفت: سیستم بانکی از سیاست‌های کلان کشور برای ساخت مسکن تبعیت نمی‌کند.
فرشید پورحاجت اظهار کرد: سال‌ها می‌گفتیم بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات به سازندگان رسوب حساب و گردش حساب را مدنظر قرار داده و این دو مورد شرط پرداخت وام است. این درحالی است که در قانون جهش تولید مسکن (نهضت ملی مسکن)‌ نیز بابت متمم قرارداد افزایش سقف تسهیلات پروژه‌های مسکن بانک‌ها اعلام کرده‌اند سازنده باید گردش حساب داشته باشد، در غیر این‌صورت تسهیلات متمم را پرداخت نمی‌کنند.

میزان تسهیلات هر بانک برای بخش مسکن

بانک مسکن     ۹۹ هزار میلیارد تومان
بانک سپه        ۱۶ هزار میلیارد تومان
بانک ملت        ۱۳ هزار میلیارد تومان
بانک تجارت     ۸ هزار میلیارد تومان
بانک ملی        ۷ هزار میلیارد تومان
بانک صادرات   ۷هزار میلیارد تومان
بانک رفاه       ۲هزار میلیارد تومان