اخیرا شبکه «منوتو» که ریشههای بهایی و گرایشهای سلطنتطلبانه مدیران و کارکنان آن زبانزد است، مستندی درباره پرویز ثابتی به روایت این شکنجهگر ساواک تولید و پخش کرده است که در آن تلاش شده تا تصویر متفاوتی از او ارائه دهد و بهنوعی پهلوی را تطهیر کند. به همین بهانه با خسرو معتضد مورخ، پژوهشگر و کارشناسارشد تاریخ معاصر گفتوگو کردهایم که در ادامه از نگاهتان میگذرد.
معتضد در گفتوگو با جامجم اظهار داشت: پرویز ثابتی همانطور که خودش هم اعتراف کرده مربوط به یک فرقه است که در ایران محبوب نیستند. ثابتی در یک خانواده بهایی بزرگ شده و در تهران در منزل همسر خواهرش زندگی میکرد، یعنی یک زندگی محقر داشت و تحت تکفل خواهر و همسر خواهرش قرار داشت. او ابتدا در وزارت آموزشوپرورش استخدام میشود، البته سعی داشت به وزارت دادگستری برود که او را استخدام نکردند. تا اینکه وقتی ساواک تاسیس شد بیشتر وظایف سیاسی برعهده آنها بود و ثابتی هم در ابتدای کار از روی استیصال در آنجا استخدام شد.
این کارشناس تاریخ معاصر با اشاره به مستند اخیر شبکه منوتو ادامه داد: آنها نمیتوانند موضوع شکنجههای ساواک را رد کنند. در زمان ساواک چیزی به نام آپولو وجود داشت که روی سر زندانیان قرار میدادند و هرچه زیر آن فریاد میکشیدند صدایشان به جایی نمیرسید. یکی از زندانیان چریک فدایی خلق میگفت آنقدر با کابل مرا زده بودند که همه پایم زخمی بود. ساواک کارهای وحشتناک دیگری هم انجام میداد، بهطوریکه فقط مجله آمریکایی نیوزویک سال ۱۳۵۷ حدود هفت صفحه به شکنجههای ساواک اختصاص داد.
وی با بیان اینکه من با کمونیستها مخالفم اما معتقدم وقتی کسی در زندان زندگی میکند و تحت مجازات قرار دارد نباید او را بهصورت پنهانی از زندان خارج کرد و کشت، گفت: ساواک این کار را انجام داد و یکی از اقدامات بد این دستگاه کشتن ۹ نفر از افراد چریکهای فدایی خلق بود که آنها را در بیشههای بالای اوین با گلوله کشت، درحالیکه یکی از آنها بیژن جزنی و صرفا روزنامهنگار بود.
معتضد تاکید کرد: کار اداره سوم ساواک شکنجهکردن بود درحالیکه اگر فردی تنها کتابهای شریعتی را میخواند او را شلاق میزدند. من خاطرم هست دانشجوها پیش من میآمدند درحالیکه پاهای آنها بهدلیل شکنجه ورم کرده بود.
«ساواک در خرمآباد زنی را دستگیر کرد درحالیکه عضو سازمانهای چریکی و باردار بود، او را آویزان کردند آنهم درحالیکه حامله بود و این باعث شد جنین خود را بیندازد. کسی اینها را نمیگوید. این موضوع را هم شخصی به نام مددی در کتاب «این وقایع» آن را نوشت.»
این کارشناس تاریخ معاصر افزود: شاه فرد تنهایی بود. به قول آقای سناتور دشتی در کتاب «عوامل سقوط شاه» هیچکس را نداشت و فقط مادرش دلش به حال او میسوخت؛ چطور میشود انسان، فردی مثل نصیری را رئیس ساواک کند درحالیکه باهوشترین فرد آمریکا رئیس سیآیای و افبیآی است یا انگلیس باهوشترین فرد خود را رئیس امآی سیکس گذاشته است.
وی با یادآوری این نکته که شما وقتی نگاه میکنید در این دستگاه شاه فقط فساد میبینید، تصریح کرد: نمیشود یک فردی مانند شاه ۳۷ سال راس کار باشد اما سهمیلیون هم طرفدار نداشته باشد. بنابراین کسانی که از برنامه اخیر منوتو تعریف میکنند به این خاطر است که زمان شاه را ندیدهاند. درحالیکه همان زمان هم مردم به شاه فحش میدادند و بنده آن زمان در ماموریتی به لندن رفتم و دیدم در اکثر زیرزمینهای این شهر شعار علیه شاه نوشته بودند و عکس اعدامها و شکنجههای ساواک را نصب میکردند.