۲- رسانه مهمترین بستر تهدیدات نرم دشمن در سالهای پس از انقلاب اسلامی بوده است. در طول۴۵ سال گذشته همواره جبهه رسانهای علیه ایران گسترش پیدا کردهاست. رسانههایی که با پول نفت کشورهای منطقه، تأمین مالی شده و با همافزایی سازمانهای جاسوسی، تغذیه اطلاعاتی و توسط برخی عوامل در داخل تأمین خبری میشوند. نقطه کانونی تلاشهای دشمن در سالهای گذشته همزمان با برخی جریانهای داخلی برای اجتماعیسازی «بحران دستاورد» در جمهوری اسلامی بوده است و تاحدودی توانسته این انگاره دروغ را در افکار عمومی نیزتثبیت کند.
۳- بعد ازگسترش شبکههای اجتماعی، پیامرسانها و تبدیل هر فرد به رسانه، هجمههای رسانهای دشمن نیز بیشتر و پیچیدهتر شدهاست. شاید اولین آزمایش حمله آفندی رسانهای در شبکههای اجتماعی و پیامرسانها همزمان با فوت مرتضی پاشایی در سال ۹۳ کلید خورد. آن زمان در بستر پیامرسان اسرائیلی «وایبر» فراخوانها زده شد و سیل عظیم جمعیت را روبهروی بیمارستان محل فوت وی و پس از آن تشییع وی کشاندند. آخرین مورد این عملیات آفندی رسانهای نیز در پروژه فوت مرحومه مهسا امینی کلید خورد که شاهد جنگ جهانی رسانهای علیه کیان جمهوری اسلامی بودیم.
۴- درجنگ روایتها کسی پیروز است که بتواند روایت خود را ازیک ماجرا در اذهان عمومی جا بیندازد. در سالهای گذشته یکی از تهدیدهای جدی دشمن در عرصه رسانه و خبر، حمله پیشدستانه و آفندی آنان بوده است تا جاییکه رسانههای ما بیشتر در برابر این هجمهها مجبور به دفاع بودند آخرین نمونههای این حملات آفندی برمیگردد به حوادث پاییز ۱۴۰۱ که همانطور که پیشتر گفته شد یک جنگ جهانی رسانهای علیه مردم ایران شروع شده بود و مردم و به تبع آن نظام درگیر جنگ شناختی تمامعیار بودند. بعدها در یک پیمایش مشخص شد بیش از ۳۸ هزار دروغ توسط پنج رسانه ضدایرانی در ۴۶ روز منتشر شده بود، دروغهایی که هرکدام بر بخشی از افکارعمومی تاثیر میگذاشت یا مثلا در ماجرای قصاص فردی به نام نوید افکاری در سالهای قبل، هرچه را خواستند روایت کردند و قصاص یک قاتل که به درخواست خانواده مقتول و براساس شرع و قانون صورت گرفته را بهعنوان اعدام یک فرد بیگناه که صرفا مخالف نظام بوده جا زدند و از وی یک قدیس و قهرمان راه آزادی ساختند. در تمام مواردی که شاید ذکر آنها در این نوشته نگنجد جمهوری اسلامی همیشه ظالم و ضدحقوقبشر معرفی شده و عملا جای شهید و جلاد عوض شدهاست.
۵- چه باید کرد؟ رسانههای ما اعم از رسمی وغیررسمی و مجازی،سه مورد را باید مدنظر قرار دهند .اول برنامهریزی برای گسترش دایره مخاطب و دوم حرکت در عمق و محتوا با ایدههای جدید و سوم که شاید از همه مهمتر باشد حرکات آفندی است؛ یعنی برنامهریزی برای زدن نقطه ضعف دشمن. رسانههای جمهوری اسلامی نباید ازفرصتهای بهدست آمده برای هجمه به دشمن بهراحتی گذر کنند. با گسترش فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در کنار سایر رسانههای رسمی باید آرایش رسانهای جمهوری اسلامی در برابر دشمن از حالت پدافندی به حالت آفندی تغییر کند. اگر ما هجمه نکنیم قطعا به ما حمله خواهد شد کما اینکه در سالهای گذشته بارها این اتفاق رخ داده است.
۶- وظیفه حاکمیت چیست؟اینکه هررسانهای درهرسطحی خودش احساس تکلیف کند ودرحوزه فعالیتش آرایش آفندی بگیرد درجای خود امر مهمی است ولی در این تغییر آرایش جنگی درحوزه رسانه،مهمترین وظیفه برعهده دولتها و بخشهای مختلف حاکمیت است. خارج کردن رسانهها ازدعواهای حزبی و سیاسی وجلوگیری ازتبدیلشدن رسانههای مختلف به بنگاههای پروژهبگیر سیاسی ــ اقتصادی یکی از مهمترین اقداماتی است که باید صورت بگیرد. همچنین نداشتن نگاه روابط عمومی به رسانه از سوی دولتها در این چارچوب ارزیابی میشود. جدی گرفتن دیپلماسی رسانهای در این آرایش آفندی نقش مهمی دارد، اکنون دوران نگاه سنتی به رسانه کاملا سپری شدهاست، مقابله با تهاجم تبلیغاتی و رسانهای بیگانگان، تصحیح اطلاعرسانی غلط یا ناقص یا مغرضانه و ترسیم چهرهای مثبت از کشور از جمله موضوعات مرتبط با دیپلماسی رسانهای است. کمک به گسترش رسانههای خصوصی در حوزههای گوناگون با نگاه به آرایش آفندی و بدون دخالت دولتها در محتوای رسانه و فقط ترسیم خطوط کلی از دیگر وظایف مهم دولتهای مختلف است. قطعا میتوان موارد دیگری به وظایف حاکمیت اضافه کرد که در این مقال نمیگنجد. رهبر انقلاب در سال۱۴۰۰ فرمودند: «ما نیز باید در زمینههای مختلف از جمله رسانهای، امنیتی و اقتصادی تهاجم ترکیبی کنیم».
فرجام سخن اینکه فرمان تهاجم رسانهای و خروج از انفعال و تغییر آرایش رسانهای مدتهاست صادر شدهاست. از رسانهها انتظار میرود بهجای مچگیری و تضعیف جبهه خودی، به ویژه رسانه ملی در خط مقدم رسانه های جبهه انقلاب، توان خود را در جنگ روایت با رسانههای جبهه استکبار به کار گیرند و منافع ملی را تحت الشعاع منافع جناحی قرار ندهند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد