در این میان اما برخی جریانها هستند که با نگاههای غلیظ سیاسی و با نگاه صرف به قدرت و بدون درنظرگرفتن افق دیدگاههای پیروز انتخابات میکوشند تا سهمی از قدرت را به خود اختصاص داده و مطالبات خاص خود را دنبال نمایند.
در این میان اما نگاهی به شیوه و منش رئیسجمهور منتخب چه در ایام انتخابات وچه پس ازآن نشان میدهد که ایشان ضمن تاکید بر اجماع و وحدت نیروهای سیاسی، اصولی همچون وفاداری به اسناد بالادستی جمهوری اسلامی و تلاش برای کاهش تنشها و متمرکزشدن بر کاهش مرارتهای مردم درگیر مشکلات، رضایتمندی مردم و افزایش سرمایه اجتماعی نظام را دنبال میکنند. که اگر جز این بود از همان ابتدای کار آب پاکی را بر دستان جریانها و گروههای سهمخواه نریخته و توجه به شاخصهای قدرتساز مبتنی بر خدمت را برجسته نمیساختند. شاید همین استقامت بر اصول باشدکه سهمخواهان را بیش ازپیش در برابر افکارعمومی نمایان ساخته و پرده از مطالباتی در تضاد با خواست رئیسجمهور منتخب و خواستههای مردم بردارد. این فشارها و سهمخواهیها اما به گونهای بوده که برخی ازنیروهای باسابقه سیاسی نیزبه میدان آمده و در تقبیح سهمخواهیها و کمک به مسعود پزشکیان انذار وهشدار میدهند که باید برای رئیسجمهور منتخب استقلال درنظرگرفت ووی را در مسیر خدمت یاری رساند.
از دیگرسو اما ماجرای سهمخواهی از یک طرف وجنس برداشتها از گفتوگوی محمدجواد ظریف بهعنوان رئیس شورای راهبردی تشکیل دولت چهاردهم درخصوص چینش کابینه موجب شده که حاشیهسازان فعال شده و مطالبی را طرح و بیان کنند. مطالبی که نشان میدهد هم دغدغههایی وجود دارد و هم حاشیههایی که قطع یقین مدیریت به دور از هیجان میتواند کمکرسان دولتی باشد که در آستانه تشکیل است. بررسیها نشان میدهد که حدس و گمانها پیرامون کابینه مسعود پزشکیان طی روزهای گذشته با حضور محمدجواد ظریف در رسانهملی و اظهاراتش درخصوص انتخاب وزرا به اوج خود رسید و وی نیز تلویحا به سهمخواهی و فشار به رئیسجمهور خبر داد.گرچه در این میان برخی منتقدان تاکید دارند که بهتر بود رئیسجمهور منتخب خود برای بیان روند تشکیل کارگروهها با مردم سخن گفته و رودررو با آنان به اطلاعرسانی بپردازد اما هستند طیفهای دیگری که تصریح دارند اصولا شکلدهی به این شورای راهبردی درگیرساختن تمامی ظرفیتها برای شناسایی مدیران جدید است.
کانونهای قدرت به دنبال فشار
طبق قانون، مسئولیت تمام تصمیمهای قوه مجریه برعهده رئیسجمهور منتخب است که بهزودی مشروعیت دولتش را با تنفیذ رهبری کسب کرده و در پیشگاه ملت قسم میخورد، بنابراین شخصا باید عهدهدار امر پاسخگویی به ملت باشد؛ موضوعی که پزشکیان در مناظرههای انتخاباتی و سخنان بعد از پیروزی در انتخابات بر آن تاکید داشته و مکررا عنوان کردند «نه به اطرافیانم مقام میدهم و نه به کسی باج»؛ درست است که قضاوت در اینخصوص هنوز زود است و باید منتظر تحقق شعارهای انتخاباتی رئیسجمهور منتخب و اثبات وعدهها باشیم اما شواهد حکایت از این دارد که لابیهای قدرتمند حزبی و جناحی فشارهای خود را برای سهمخواهی افزایش دادهاند و این بیم زمانی افزایش مییابد که منتخب ملت در چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری هنوز نشست خبری با نمایندگان رسانهها و افکارعمومی نگذاشته و اخبار مرتبط با تشکیل کابینه و انتخاب وزرا از سوی دیگران به اطلاع مردم میرسد، درحالیکه این حق مردم و رسانههاست که از طریق خود رئیسجمهور در جریان نحوه انتخاب وزرا قرار گیرند و اداره امور در خصوص تشکیل کابینه را که عیار مناسبی برای تعهد رئیسجمهور منتخب به وعدههای انتخاباتیاش است، شخصا عهدهدار شود، زیرا نشاندهنده این مسأله حائزاهمیت است که رئیسجمهور تا چه حد بر ظرفیتها و نیازهای موجود در هر حوزه اشراف دارند و با انتخاب گزینه اصلح میتوانند به حل مشکلات آن بخش کمک کنند.کمااینکه حضور محمدجواد ظریف در جایگاه رئیس شورای راهبری دوره انتقال در قاب تلویزیون بر ابهامات موجود افزود و بهجای تسهیل مسیر پیشروی دولت چهاردهم بر مشکلات این بخش افزود و بازار گمانهزنیها را که خود زمینهساز بروز شایعه و اخبار غیرواقعی است داغ کرد و این فضا را در اختیار سهمخواهان قرار داد که تحت هر شرایطی خود را به کانونهای قدرت نزدیک کرده و بهواسطه رفاقت و حمایت، خواستار پست وزارت باشند.
لزوم هوشیاری در برابر سهمخواهان
این نحوه اجماع برای انتخاب وزرا درحالیاست که به نظر میرسد مسئولیت همه اقدامات و تصمیمات متوجه رئیسجمهور منتخب است و هیچکدام از فعالان و گروههای سهمخواه طرف مردم نیستند که بخواهند پاسخگوی علل انتخاب یک وزیر ناکارآمد باشند، بهویژه که پزشکیان در دوران رقابتهای انتخاباتی و بعد ازپیروزی تاکید داشته که آمده تا برای سربلندی ایران کار کند پس باید از مراحل ابتدایی این وظیفه خطیردرمیدان بوده و خود رامشغول امور دیگرکه مطمئنا ازلحاظ اهمیت درسطح پایینتری از معرفی کابینه است نکند. بدون تردید رویه معمول سیاستورزی این است که دولتها میآیند و میروند و آنچه در ذهن مردم ماندگار است مجموعه کنشها و عملکردهایی است که از سوی بالاترین مقام اجرایی کشور برای حل مشکلات مردم و ارتقای زندگی آنها اتخاذ میشود، بهویژه که پزشکیان بهواسطه فعالیت مستمر خوددرعرصه وزارت وخانه ملت از عواقب غیرقابل انکار تصمیمات نابجا و اولویتدادن مصالح حزبی به منافع ملی آگاه است و باید هوشیارانه اقدام کند تا مردم مجددا هزینه بیعملی برخی از آقایان را که روزی دولتمرد بودند و هیچ قدمی در جهت افزایش کیفیت زندگی مردم برنداشتند و در ستاد ایشان نیز فعال بودند، ندهند، بهویژه که حالا دیگر موعد انتخابات و مانورهای تبلیغی به پایان رسیده و رئیسجمهور منتخب و دستیاران ایشان فرصتی برای آزمون و خطا ندارند و تمام سخنان و رفتارهای آنها از سوی مردم و رسانهها رصد میشود تا به مرحله اجرا برسد، مضاف بر اینکه افکارعمومی در شرایط کنونی که دولت وعده بهبود داده، بههیچوجه تحتتاثیر رفتارهای پوپولیستی قرار نمیگیرند و خواهان اجراییشدن وعدهها و شعارهای انتخاباتی هستند و نمیپذیرند که این فرصت مغتنم بهدلیل جاهطلبی و سهمخواهی تشنگان قدرت و شیفتگان وزارت هدر رود.
تداوم فرآیند مردمسالارانه در انتخاب اعضای کابینه
پرواضح است که تشکیل دولت کارآمد و قوی بدون استفاده ازنخبگان وشایستگان کشور امکانپذیر نیست اما سازوکار رسیدن به افراد کارآمد نیز محل بحث است وبرای رسیدن به آن بایدبه اصول متقن و مؤلفههای قدرتساز توجه کرد. بنابر قانوناساسی کشور، رئیسجمهور برآمده از یک فرآیند مردمسالارانه و دموکراتیک است و همه از تشکیل یک کابینه مردمسالارانه دفاع میکنند و خواهان نظردهی صاحبنظران در این خصوص هستند تا انتخاب وزراوتشکیل کابینه در یک فضای تبادلنظر شیشهای و شفاف و با مشارکت و اظهارنظر نخبگان صورت بگیرد تا مردمسالاری به عینیت برسد، نه اینکه اعضای کابینه در اتاقهای بسته روی خوشی به نخبگان رقیب نشان نداده و این صندوق اسرار تا معرفی افراد به مجلس درهالهای از ابهام باشد، بنابراین همه دلسوزان با این رویه که یک تیم به بررسی افراد کارآمد بپردازد موافقند اما افتادن در دام سهمخواهی که توسط السابقون رادیکالها مطرح شده است یکی از مخاطرات جدی در این خصوص است که فقط با نظارت رئیسجمهور علاج میشود تا همانطور که در تبلیغات انتخاباتی مطرح میکردند بهطور مستقل و فراجناحی به فرآیند تشکیل کابینه توجه کرده و افراد اصلح را برای تداوم خدمت به مردم انتخاب کنند، کمااینکه اجتناب رئیسجمهور از حضور در این پروسه این شائبه را ایجاد میکند که رئیسجمهور منتخب برای انتخاب وزرای اصلح تحت فشار است که این دلایل زیبنده رئیس قوهمجریه کشور نیست و منطق حکم میکند رئیسجمهور براساس نگاه، آرا، برنامهها و تفکرات خود افراد کارآمد، هماهنگ، همفکر و همجهت که قابلیتهای آنها برای خود رئیسجمهور محرز شده است و صلاحیت آن افراد را برای حضور درحوزههای مدیریتی تایید میکند بهعنوان اعضای کابینه انتخاب کند تا در مواقع لازم قابلیت به چالشکشیدن آنها را نیز داشته باشد.شکی نیست که تحقق وعدههای رئیسجمهورمنتخب درگرو تشکیل یک کابینه منسجم و مقتدر است، از همینرو حساسیتها روی اعضای دولت چهاردهم تا حدی قابلقبول و نشانه نگرانی مردم است، زیرا آنگونه که از اخبار غیررسمی شنیده میشود، گروههای سیاسی رادیکال سخت مشغول رایزنی هستند تا سهمشان را از کیک قدرت قوهمجریه بردارند و این سکوت از سوی منتخب ملت علاوهبر خدشهدارشدن اعتماد ملت به شخص رئیسجمهور شرایط سختی را نیز برای ایشان در اداره کشور رقم میزند، پس باید هشدارها را جدی و عنان دولت را در اختیار بگیرد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد