کارتوشه؛ زنجیره اتصال سمپادی‌ها به دانش‌بنیان‌ها

در واقع افرادی که می‌خواستند در حوزه‌های تخصصی فعالیت خود را آغاز کنند باید ابتدا در آن رشته تحصیل می‌کردند، اما آموزش‌های دانشگاهی و تئوری تا چه حد ‌فرد را برای شروع فعالیت کاری آماده می‌کنند؟ واقعیت این است که با توجه به فضای کسب‌وکار‌های جدید با سرعت بسیار بالایی متناسب با پیشرفت‌ فناوری‌های روز و تغییر نیاز بازار متحول می‌شود و در بیشتر مواقع نظام آموزشی از این سرعت بالا جا می‌ماند‌‌؛ نتیجه این شده که درسال‌های اخیر شاهد ایجاد شکافی میان دروس دانشگاهی و واقعیت‌های کسب‌وکار‌ هستیم. از طرف دیگر زمانی که دانش‌آموزان پس از پایان تحصیلات‌شان برای ورود به دانشگاه و انتخاب آینده تحصیلی و شغلی‌شان به انتخاب رشته اقدام می‌کنند، در بسیاری موارد ذهنیت شفاف و درستی از آنچه در مسیر کسب‌وکار‌ درانتظارشان است وبازار کاررشته تحصیلی انتخابی‌شان ندارند‌‌؛به همین خاطراین روزها بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در مشاغل غیرمرتبط با رشته تحصیلی‌شان مشغول به کار هستند. در همین راستا معاونت علمی‌، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری برنامه‌ جدیدی را با عنوان «کارتوشه» راه‌اندازی کرده است.طرح کارتوشه قرار است این آشنایی را با توجه به سیر تحولات کسب‌وکار‌ها و البته توانمندی‌ها و تمایلات نسل جدید به قبل از ورود به دوره تحصیلات دانشگاهی منتقل کند تا دانش‌آموزان مدارس استعدادهای درخشان با ورود به شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب دوره‌های کوتاه‌مدت پیش از ورود به دانشگاه با فضای کاری آشنا شوند و به شکل هدفمندتری دوره‌های تحصیلات دانشگاهی را دنبال کنند. 
   
فارغ‌التحصیلان آماده ورود به محیط کار نیستند
شاید تصور کنید شکاف میان نیازهای بازار کار و آموزش‌های دانشگاهی و آماده نبودن فارغ‌التحصیلان برای ورود به کار فقط مختص کشور ما و به‌روزرسانی نشدن واحدهای دانشگاهی متناسب با تغییرات دنیای کسب‌وکار باشد، اما جالب است بدانید نتایج نظرسنجی‌ پایگاه intelligent.com که به‌تازگی برگزار شده ومدیران ارشد۹۶۶ شرکت ازسراسر دنیا در آن شرکت داشته‌اند، نشان می‌دهد درصد بالایی از آنها از استخدام جدید‌ فارغ‌التحصیلان ناراضی هستند. در این نظرسنجی مدیران استخدام معتقد بودند فارغ‌التحصیلان اخیر دانشگاه برای ورود به فضای کار آماده نیستند‌‌؛ نمی‌توانند حجم کار را تحمل کنند و غیرحرفه‌ای هستند. ۷۵درصد شرکت‌ها اعلام کرده‌اند که از برخی یا همه فارغ‌التحصیلان اخیر دانشگاهی که در سال‌جاری استخدام کرده‌اند رضایت نداشته‌اند و برای سال بعد در استخدام از این گروه تردید دارند.واقعیت این است برای ورود به بازار کار در کنار تخصص و دانش ‌فرد، مهارت‌های فردی و جمعی دیگری نیز مورد نیاز است که جایی در دروس دانشگاهی و فضای آکادمیک ندارند. در نسل‌های پیش‌تر بسیاری از افراد از سنین نوجوانی تجربه‌های جسته و گریخته‌ای از اشتغال در تابستان یا پس از پایان ساعات مدارس را داشتند‌‌؛ این موضوع اما با تغییر فرهنگ و سبک زندگی در دهه‌های اخیر بسیار کمرنگ شده و به همین دلیل بیشتر جوانان نسل زِد یا به عبارت خودمانی‌تر دهه هشتادی‌ها فرصتی برای آشنا شدن با فضای کاری را تا پیش از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه ندارند؛ در نتیجه انرژی بیشتری برای آماده‌ شدن‌شان برای فضای کاری مورد نیاز است. اجرای طرح کارتوشه می‌تواند فرصت مناسبی برای تطبیق دانش‌آموزان با فضای کاری آینده‌شان نیز فراهم کند. گرچه این طرح در مرحله اول به صورت محدود و فقط برای دانش‌آموزان سمپادی در نظر گرفته شده، اما در ادامه می‌تواند فرصت مناسبی برای آمادگی جوانان و انتخاب مسیر دلخواه شغلی‌ و تحصیلی فراهم کند. 
   
کارآموزی کلید ورود به کسب‌وکارهای فناورانه
دردنیای در حال تحول امروز، مدارک تحصیلی به‌تنهایی برای تضمین فرصت شغلی و آینده موفق کافی نیست‌‌؛ ‌فرد دانش‌آموخته باید بتواند به شکل مؤثری الزامات و نیازهای محیط کار را فارغ از دانش تخصصی لازم برای کار فرا بگیرد‌‌؛ همین موضوع باعث شده دوره‌های کارآموزی بیش از پیش در سراسر دنیا مورد توجه قرار گیرد. در واقع دوره کارآموزی فرصتی برد ــ برد برای کارفرما و دانش‌آموختگان مستعد است.بسیاری از شرکت‌های بزرگ در سطح جهانی برنامه‌های مشخص و دقیقی برای برگزاری دوره‌های کارآموزی یا اینترنتی اجرا می‌کنند. همچنین، شاهد فعالیت پلتفرم‌های آنلاینی مانند IntenMatch هستیم که به‌صورت بین‌المللی در این زمینه مشغولند و بهترین نامزدهای کارآموز و کارفرمایان را به هم متصل می‌کند.  
   
زنجیره اتصال استعدادهای برتر به دانش‌بنیان‌ها
طرح کارتوشه ترکیبی از تجربه و دانش است‌؛ دانش‌آموزان سمپادی از نخستین روز ورود به دانشگاه می‌توانند در شرکت‌های دانش‌بنیان تجربه صنعتی به‌دست‌آورند. این طرح با هدف ورود فارغ‌التحصیلان مستعد و نخبه سمپاد به شرکت‌های دانش‌بنیان به‌صورت داوطلبانه در بازه زمانی سه تا شش‌ماه طراحی شده است. کارتوشه بستری را فراهم می‌کند تا دانش‌آموزان با بهره‌گیری از استعداد و توانایی‌های خود، وارد فضای کاری واقعی شوند و توانمندی‌ها و مهارت‌های فنی و نرم خود را برای آماده‌سازی بهتر جهت ورود به بازار کار تقویت کنند. ازطرف دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان نیز از ورودی بسیار باکیفیت و نیروی انسانی جوان و خالق بهره‌مند خواهند شد.این طرح جدید ازپایان سال تحصیلی ۱۴۰۳ آغاز خواهد شد و به‌صورت سالانه تداوم خواهد داشت. ثبت‌نام دانش‌آموزان برای اولین‌ دوره از ابتدای ترم دوم تحصیلی ۱۴۰۳ امکان‌پذیر خواهد بود. همچنین دوره‌های کارآموزی از تیر ۱۴۰۴، پس از پایان امتحانات نهایی مدارس آغاز می‌شود. 
   
کارتوشه در مسیر اجرا
ثبت‌نام داوطلبانه، انتخاب و هدایت به شرکت‌ها، دوره کارآموزی و درنهایت ارزیابی و نظارت، چهار مرحله اجرایی این برنامه است. فارغ‌التحصیلان سمپاد می‌توانند به‌صورت داوطلبانه از مسیر پلتفرم آنلاین ثبت‌نام کنند و اطلاعاتی شامل رشته‌تحصیلی، مهارت‌ها وعلایق حرفه‌ای رادرفرآیندثبت‌نام ارائه دهند.درادامه براساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده، فارغ‌التحصیلان به شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط معرفی می‌شوندوشرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانندازمیان داوطلبان براساس نیازهای خود، کارآموزان را انتخاب کنند.دوره کارآموزی برای سه تا شش ماه طراحی شده است و دانش‌آموزان در پروژه‌های عملی شرکت‌ها مشارکت کرده و تجربیات ارزشمندی به‌دست‌می‌آورند. شرکت‌های دانش‌بنیان هم با استفاده از این نیروهای جوان، می‌توانند به توسعه محصولات و خدمات خود سرعت ببخشند.در مرحله ارزیابی و نظارت نیز ارزیابی مداوم عملکرد کارآموزان با کمک تیم‌های نظارتی معاونت علمی و شرکت‌های میزبان انجام خواهد شد. کارآموزان در پایان دوره بازخوردی از عملکرد خود دریافت می‌کنند و فرصت‌های رشد و جذب در شرکت‌ها برای آنها بررسی خواهد شد.