پرده کودک راوی نمایش‌های جذاب و شنیدنی

پرده کودک از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۰۷:۰۰ صبح روی موج رادیو نمایش پخش می‌شود و ساعت ۱۴:۳۰ و ۲۰:۳۰ تکرار آن است. این‌که این بخش از شبکه پرطرفدار رادیویی نمایش با چه هدفی بنیان گذاشته شده و قرار است مخاطبان کودک را با چه فضای جدیدی همراه رادیو کند، پرسش‌هایی است که ازمحسن سوهانی مدیر شبکه رادیویی نمایش، فریدون محرابی طراح و سردبیر و کار‌گردان پرده کودک و مجتبی کاظمی هنرمند پیشکسوت این عرصه مطرح کردیم که شرح آن در ادامه آمده است. 
 
آموزش مهارت‌های پایه و فرهنگ‌سازی
سوهانی،مدیرکل هنر‌های نمایشی و رادیو نمایش پیشتر درمراسم رونمایی از پرده کودک گفته بود، یکی از مهم‌ترین کارکردهای نمایش، آموزش و فرهنگ‌سازی برای کودکان است و بزرگ‌ترین آسیب‌های اجتماعی ما به این برمی‌گردد که آن‌طور که باید در این زمینه کار نشده است. با طرح این موضوع از او در‌خصوص دلیل شکل‌‌گیری بخش کودک در رادیو نمایش می‌پرسیم که چنین به جام‌جم پاسخ می‌دهد: راه‌اندازی بخش کودک در رادیو نمایش از دغدغه فرهنگی شکل گرفت. یکی از کارکردها، وظایف و رسالت‌های اصلی رسانه ملی، فرهنگسازی است. کلید واژه فرهنگ چه در زبان پارسی که به معنای قصد و آهنگ کردن به سمت آرمان‌های بزرگ است‌‌؛ چه در زبان انگلیسی کلمه Culture که از ریشه کشت و زرع می‌آید، مفهوم پرورش دادن دارد.پس به‌عبارت ساده فرهنگ، هنجار‌ها و راه و رسمی برای رسیدن به آرمان‌های هویت ملی است و در این مسیر حساس‌ترین و مهم‌ترین قسمت، نقطه آغاز آن یعنی دوران کودکی است. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی که در سطوح بالای جامعه شاهد آن هستیم ریشه در کودکی افراد دارد. پژوهش‌های علمی که در علوم انسانی به‌خصوص روان‌شناسی انجام شده بر این نکته گواهی می‌دهد.  وی افزود: امروزه در دنیا، کشور‌هایی که توانسته‌اند با برنامه‌ریزی، مهارت‌های پایه را از دوران کودکی به افراد آموزش دهند، قطعا سرمایه‌گذاری درستی انجام داده‌اند چرا که در آینده یک جامعه شکوفا و انسان‌های خودآگاهی را شاهد خواهند بود.  مدیر رادیو نمایش خاطر‌نشان کرد‌: متولدان دهه‌های قبلی مثال دهه‌های ۴۰ و ۵۰ تا حتی ۶۰ و ۷۰ این شانس را داشتند که شاهد آثار خوبی مخصوص کودکان در رادیو و تلویزیون باشند اما نسل جدیدی که با فضای مجازی و رسانه‌های وب‌محور گره خورده که نسل z هم نامیده می‌شوند یکی از آفت‌هایشان این است که آن‌‌گونه که باید محصولات رسانه‌ای متناسب با آرمان‌های هویت و فرهنگ ملی‌مان برایشان تولید نشده و این دغدغه باعث شد تا ما از حضور هنرمندان بسیار توانمندی که از گذشته‌های دور به‌طور تخصصی در حیطه ساخت برنامه‌های کودک فعالیت داشته‌اند، بهره ببریم.  سوهانی ادامه داد: فریدون محرابی که از کارگردانان و بازیگران درجه یک و کار‌بلد رادیو نمایش است یک عموی قصه‌گو را به ما معرفی کرد و قرار بر این شد یک بخش خاص کنداکتور را به کودکان اختصاص دهیم.  این مدیر رادیویی تأکید کرد‌: این آغار راه است؛ دور‌نمایی که دیدیم، رشد و ارتقای کیفی این بخش است که کار‌های خوبی تولید شود تا بتوانیم به سهم خود برای فرهنگ‌سازی نونهالان‌مان که آیندگان سرزمین ایران هستند گامی برداریم و تصمیم داریم از گنجینه فاخر ادبیات ایرانی به‌خصوص ادبیات کهن برای تولیدات خلاق استفاده کنیم. سوهانی در آخر ضمن اشاره به اهمیت استودیو هشت رادیو که یکی از قدیمی‌ترین استودیوهای رادیو و تلویزیون است، گفت: می‌توانیم از ظرفیت مهمان‌پذیری این استودیو بهره ببریم تا در ماه‌های آتی با برنامه‌ریزی بتوانیم پذیرای حضور کودکان باشیم. 

دهه پنجاهی‎‌ها؛ نسل نوار قصه
فریدون محرابی، بازیگر و کارگردان شناخته شده تئاتر، رادیو و تلویزیون کار طراحی، سردبیری و کار‌گردانی پرده کودک را بر‌عهده داشته است. او در گفت‌وگو با جام‌جم درباره دغدغه خود برای تولید برنامه کودک در رادیو نمایش ضمن اشاره به این‌که نسل دهه ۵۰ نسل قصه‌های مادر‌بزرگ و پدر‌بزرگ‌ها و نوار قصه و تتاتر‌های کودک است، ادامه داد: من کار تئاتر را در نوجوانی از کانون سلمان شروع کردم و در آنجا علاوه بر تئاتر برای بزرگسالان، تتاتر کودک و نوجوان هم کار می‌کردیم. 
وی با اشاره به این موضوع که سال ۶۷ بازیگر اول جشنواره سراسری کانون‌ها بوده است، گفت‌: در آن سال‌ها کانون‌ها بسیار فعال بودند و من قبل از ورود به دانشگاه به همراه علی فروتن نمایش کودک اجرا می‌کردیم و بعد‌ها پس از ورود به دانشگاه به‌طور تخصصی جشنواره‌های کودک را دنبال کردم، مخصوصا کار‌هایی که در کانون پرورش فکری کودکان اتفاق می‌افتاد، تا این‌که طی گپ‌و‌گفتی با محسن سوهانی، مدیر‌کل هنر‌های نمایشی و رادیو نمایش به ایشان گفتم جای خالی برنامه کودک در رادیو نمایش حس می‌شود و ایشان بسیار استقبال کردند. 
محرابی افزود‌: من زمانی که خواستم برنامه کودک را در رادیو نمایش تولید کنم به دو بخش نمایش فکر کردم از مجتبی کاظمی ــ که با ایشان سال‌ها پیش در کانون به همراه هنرمندانی چون امیرعلی کاری، سیامک صفری،حسن خلیلی‌فر،حمید مرادی، علی باباخانی و زنده‌یاد حسن فغانی و محمد‌علی طاهری که همه هنرمندان آن نسل هستند، آشنا شدم و ایشان بیش از ۳۰ سال است در مهد‌کودک‌ها با عنوان عمو قصه، قصه می‌گوید ــ به رادیو نمایش دعوت کنم تا عمو قصه رادیو بشود.کارگردان پرده کودک افزود: شرایطی ایجاد کردیم برای مقطع سنی زیر هفت سال تا عمو قصه برای بچه‌ها با همان سادگی و سلامت خاصی که در مواجهه با کودکان باید رعایت شود، قصه بگوید و مجتبی کاظمی سرشار از این تبحر است و یک بخش دیگر رااختصاص دادیم برای بچه‌هایی که دردوره سنی هشت تا۱۲سال هستند.این نمایش‌های شنیداری دارای بخش‌های آموزشی، فرهنگی و سرگرم‌کننده است.محرابی در پایان به دوستانی که در ساخت و تولید این باکس کمک می‌کنند، اشاره کرد و گفت: هنرمندانی که در ساخت این مهم دست دارند عبارتند از: محسن سوهانی، معصومه نورزاد، امین رهبر، فرشاد آذرنیا، مجید حمزه، شیما جان‌قربان، امیر‌ارسلان فروردین، مجید آیینه، رضا عظیمی، سعید طاهری و گل سرسبدمان مجتبی کاظمی. 

قصه‌هایی از نقل‌های مادربزرگ
مجتبی کاظمی، هنرمند پیشکسوت نمایش و قصه‌گویی، عموقصه این برنامه است. وی در گفت‌وگو با جام‌جم ضمن تشکر از مدیر رادیو نمایش برای اهمیت دادن به ایجاد فضای کودک در این شبکه رادیویی و فریدون محرابی به‌دلیل مدیریت و کارگردانی این برنامه گفت: من ا‌ز سال ۶۰  این کار را شروع کردم و نزدیک به ۴۳ سال است که عمو قصه هستم. اوایل با دو نفر از دوستان که آنها هم مثل خودم علاقه فراوان به این کار داشتند، شروع کردیم و برای بچه‌ها نمایش‌هایی در رابطه با مهارت‌های زندگی اجرا می‌کردیم. پس از مدتی دوستانم به‌دلایل مختلف مثل سفر از من جدا شدند و اینجا بود که به‌خاطر علاقه‌ای که به کار در حیطه کودک دارم مجبور شدم به تنهایی آن را ادامه دهم. این هنرمند پس از تشکر از کمک‌های بی‌دریغ همسرش برای دوختن لباس و پرده عروسک‌ها در این مسیر، درباره نحوه اجرای نمایش‌هایش توضیح داد: کار من به‌صورت خیمه‌شب‌بازی‌های قدیم است. ما یک پاراوان داریم که عروسک‌ها از پشت آن بالا می‌آیند و نمایش را اجرا می‌کنند و شخصی که جلوی آن می‌نشیند عموقصه‌گو است. بخش قابل ملاحظه‌ای از قصه‌هایی را که در مهد‌کودک تعریف می‌کنم، توانستم با بهره‌‌گیری از تجربیاتی که از خواسته‌های کودکان به‌دست ‌آوردم، تدوین کنم.وی ادامه داد: بخش دیگری از قصه‌ها نیز از نقل‌قول‌ها و قصه‌های مادر و مادربزرگم که او را ننه‌آقا صدا می‌زدیم در خاطرم به یادگار مانده و بخش دیگری هم از کتاب‌های کتابخانه کودکان است و در کل این مجموعه شامل ۳۰ قصه شده است که در این سال‌ها برای کودکان تعریف می‌کنم. گاهی حتی خود بچه‌ها را هم در اجرای نمایش دخالت می‌دهم، عروسک‌ها را سبک‌تر درست می‌کنم تا بچه‌ها بتوانند دست بگیرند و در نمایش با ما بازی کنند که این کار برای آنها بسیار جالب است. 

از پست کردن نامه تا نحوه پخت نان
مجتبی کاظمی بیان کرد: پس از آن‌که با آقای محرابی در رابطه با این کار صحبت کردیم قرار شد ۳۰ قصه را برای برنامه پرده کودک اجرا کنم و حتی قصه‌های بیشتری هم تهیه و اجرا کنیم که برای کودکان این نسل کار‌آمد باشد مثلا یکی از قصه‌هایی که قبلا اجرا می‌شد درباره موضوع پست بود که امروزه با وجود فضاهای مجازی دیگر نامه پست کردن از مد افتاده یا قصه دیگری دارم درباره نان و نحوه پختش که من قصه را به این شکل تغییر دادم که یک آدم فضایی به زمین آمده و می‌خواهد نحوه پخت نان را یاد بگیرد. عموقصه رادیو نمایش تأکید کرد: پیدایش این داستان‌ها و قصه‌ها هرکدام سرگذشتی دارند که من گاهی این سرگذشت‌ها را به قصه تبدیل کرده و برای بچه‌ها تعریف می‌کنم.