آنها در حال تبدیلشدن به شرکا و نهادهای اجتماعی ما هستند که مرزهای میان انسان و ماشین را محو میکنند. این انتقال اما خالی از اشکال نیست؛ چنین تحولی چهارچوبهای قانونی و اخلاقی موجود را به چالش میکشد و نگرانیهای مبرمی را در مورد حریم خصوصی، امنیت و مقررات ایجاد میکند.کتاب «راهنمای کمبریج قانون، سیاست و مقررات» که بهتازگی منتشر شده است، به مسأله تعامل انسان و ربات میپردازد. این کتاب تلاش کرده است تا یک نقشهراه برای پیمایش این پدیده بهسرعت در حال تحول ارائه دهد. این کتاب که توسط وودرو بارفیلد، یوهسوان ونگ و اوگو پاگالو نگاشته شده، نظریههایی از علوم اجتماعی، علوم کامپیوتر و مهندسی جمعآوری کرده است. کتاب مذکور بهعنوان نخستین کتابچه راهنما که بر جنبههای قانونی، سیاستی و نظارتی تعامل انسان و ربات تمرکز دارد شناخته میشود.
دکتر ونگ، دانشیار دانشگاه کیوشو و دانشگاه توهوکو گفت: «علوم انسانی برای توسعه هوشمصنوعی بسیار مهم است. متخصصان فناوری میتوانند سیستمهای پیشرفتهای ایجاد کنند، اما بدون داشتن ورودی از دیدگاه حقوقی و علوم انسانی، این سیستمها ممکن است برای همزیستی با انسانها مشکلساز شوند. امیدواریم این کتاب بهعنوان یک قطبنما برای توسعهدهندگان باشد تا سیستمهای هوشمصنوعی را به نفع جامعه بشری تضمین کنند.»
مسائل اصلی تعامل انسان و ربات
۴۶ فصل این کتاب راهنما در چهار بخش سازماندهی شده است که هر بخش به بعد مهمی از تعامل انسان و ربات میپردازد:
۱- چالشهای حقوقی و اخلاقی: این بخش مسائل اساسی مانند اعتماد به رباتها و آنتروپومرفیسم را معرفی میکند. آنتروپومرفیسم به معنای تصور شخصیت انسانی برای چیزی است که در آن احساسات یا نیات انسانی به موجودات غیرانسانی نسبت داده میشود.
۲- تاثیرات اجتماعی: این بخش به بررسی این موضوع میپردازد که آیا نهادهای هوشمصنوعی باید دارای شخصیت حقوقی باشند و سازگاریهای اجتماعی مورد نیاز برای ادغام بیشتر انسان و ربات چگونه اتفاق میافتد؟
۳- ارزشهای اخلاقی وفرهنگی: دربخش سوم تنظیم وهمسویی ارزشها میان سیستمهای هوشمصنوعیوجوامع انسانی موردبررسی قرارمیگیردوبه تفاوتهای فرهنگی واخلاقی درمناطق مختلف جهان میپردازد؛ موضوعاتی مانندحضوررباتها بهعنوان کمکرسان در طولانیمدت و همچنین همسو شدنشان با قوانین مذهبی.
۴- تکامل حقوقی:بخش پایانی به چگونگی تطبیق قوانین مصرفکننده،قوانین کیفری و قانون اساسی با سیستمهای هوشمند میپردازد.
پرداختن به مشکل سرعت هوش مصنوعی
پروفسور ونگ خاطرنشان کرد: «مسأله اصلی که در این کتاب به آن پرداختم، مشکل سرعت هوش مصنوعی است. این مفهوم شکاف بین پیشرفتهای سریع هوش مصنوعی و پاسخهای آهستهتر قانونی را برجسته میکند. درحالیکه تلاشها برای تنظیم هوش مصنوعی در سطح جهانی در حال انجام است، قوانین جامع اغلب از پیشرفت فناوری عقبتر هستند.»
پروفسور ونگ راهحلهایی ماننداستانداردهای اخلاقی جهانی هوش مصنوعی راپیشنهاد میکند که توسط IEEE(بزرگترین سازمان فنی ــ حرفهای جهان که به پیشرفت فناوری به نفع بشریت اختصاص دارد) ایجاد شده است؛ جایی که او یک کارگروه را رهبری میکند. این ابتکارباهدف مدولار کردن مسائل اصلی ونگرانیهای خاص منطقهای، به توسعهدهندگان کمک میکند تا دستورالعملهای اخلاقی را بهطور موثر اعمال کنند.
حریم خصوصی، انسانیسازی و مرزها
این کتابچه راهنما به موضوعات کلیدی مانند انسانیسازی، حضور رباتها در مراقبتهای بهداشتی وحفاظت ازحریم خصوصی میپردازد که با ادغام رباتها درجامعه انسانی بهطور فزایندهای مرتبط میشوند.انسانیسازی که در آن رباتها برای نشاندادن رفتارها یا احساسات انسانمانند طراحی شدهاند، میتواند تعامل بین انسانها و رباتها را تقویت کند اماهمچنین نگرانیهای اخلاقی را در مورد اعتماد و دستکاری احتمالی ایجاد میکند.در مراقبتهای بهداشتی، رباتها بهعنوان مراقب، بهویژه برای افراد مسنتر، نقشهای حیاتی ایفا میکنند و به مواردی چون تحرک و یادآوری دارو کمک میکنند.بااینحال، این تعاملات میتواند به پیچیدگیهای عاطفی منجر شود؛ زیرا افراد ممکن است مراقبان رباتیک خودرابهعنوان همراهان واقعی درنظربگیرند که این میتواند به وابستگی یاسردرگمی بینجامد.حفاظت ازحریم خصوصی بهعنوان یکی دیگرازنگرانیهای مهم درنظرگرفته میشود،زیرارباتها مقادیر زیادی ازدادههای شخصی رابرای ارائه خدمات باکیفیت بالا جمعآوری میکنند.بدون پادمانهای مناسب، این دادههامیتوانندمورد سوءاستفاده قرارگیرند که این مسأله وجود راهحلهای نظارتی قوی و نوآورانه رابرای رسیدگی مسئولانه به این چالشهاضروری میسازد.
دیدگاه جهانی در مورد تعامل انسان و ربات
این کتاب راهنما، متخصصان کشورهای مختلف را گرد هم میآورد، مطالعات موردی متعددی را از سراسر جهان ارائه میدهد و گفتوگوی جهانی را در مورد معضلات اخلاقی در تعامل انسان و ربات ترویج میدهد.
پروفسور ونگ گفت: «با رایجتر شدن تعاملات انسان و هوشمصنوعی، امیدوارم طراحان، سازندگان و کاربران رباتها با کتاب ما تعامل داشته باشند. تحقیق و نوآوری مسئولانه برای توسعه هوش مصنوعی و رباتها بسیار مهم است و این نیاز به نظرات افراد در بخشهای مختلف اجتماع دارد.»
شکلدادن به آینده رباتیک و هوش مصنوعی
کتاب «راهنمای کمبریج قانون، سیاست ومقررات برای تعامل انسان و ربات»چهارچوبی جامع برای درک وپرداختن به پیچیدگیهای رباتهای مجهز به هوش مصنوعی ارائه میدهد. این کتاب با شکلدادن گفتوگو و تعامل در میان رشتههای مختلف، در پی هدایت ادغام مسئولانه رباتها در جامعه است. پروفسور ونگ گفت: «ما به گرمی از همه دعوت میکنیم تا این کتاب را بررسی کنند و در ایجاد استانداردهای جهانی IEEE برای اخلاق هوش مصنوعی به ما بپیوندند.»