هم اکنون مصرف سرانه لبنیات به حدود ۴۰ کیلوگرم در سال رسیده؛ عددی که به لحاظ استاندارد باید ۱۵۰تا ۱۶۰ کیلوگرم در سال باشد. یکی از دلایل اصلی این امر این است که تولیدکنندگان فرآوردههای لبنی دیگر چشم روی بازار داخلی بستهاند و صرفا بهدنبال افزایش صادرات و جهش ارزآوری برای خودشان هستند بهطوریکه هم اکنون صادرات این محصولات تا پایان آذر ماه به حدود ۷۵۰ میلیون دلار رسیده و تا پایان سال به یکمیلیارد دلار نیز خواهد رسید.همین امر سبب شده که بازار داخل انواع نوسانات را تجربه کندبهطوریکه قیمت لبنیات درسالجاری دوباربهصورت رسمی(یکباردرمرداد۱۶درصد بهدلیل تغییردرمؤلفههای غیرشیرخام نظیر دستمزد، هزینه سوخت، حملونقل و یکبار هم درمهر بهدلیل رشد قیمت شیر خام ۱۴درصد)افزایش قیمت را تجربه کرده و چند بار نیز بهصورت غیررسمی رشد قیمتی را به خود دیده است. بهطوریکه در همان مهرماه نیز با افزایش ۲۰ درصدی قیمت شیر در بازار (از ۱۵ هزار تومان به ۱۸ هزار تومان) به یکباره قیمت محصولات لبنی با افزایشی ۳۰ تا ۵۰ درصدی روبهرو شدهاند وهمین امرنگرانی زیادی رادربین مردم بهوجود آورد؛ بهطوریکه قیمت محصولات لبنی در خردهفروشیها و فروشگاههای اینترنتی به نرخ مصوب ۱۴درصدی افزایش قیمت محصولات لبنی به تبع سهم ۷۰ درصدی شیر در آنها پایبند نیستند و کارخانجات لبنی تلاش میکنند تا با افزودنیهایی همچون ویتامینها یا افزایش وزن آنها محصول مورد نظر را گرانتر بفروشند.علاوه بر این مشاهدات خبرنگار روزنامه جامجم در خردهفروشیها و فروشگاههای آنلاین نیز نشان میدهد که مقادیر بسیار کمی از چهار قلم کالای لبنی تنظیم بازاری(شیر پاکتی و پلاستیکی کمچرب، پنیر یواف ۴۰۰ گرمی با چربی متوسط و ماست کمچرب دبه ۵/۲ کیلوگرمی) عرضه میشود و بلافاصله نیز موجودی آنها به اتمام میرسد که دلیل اصلی این امر به اولویت تولید لبنیات برای صادرات در نزد کارخانجات لبنی برمیگردد؛ بهطوریکه کارخانجات لبنی بیشتر تولید خود را به سمت کره و شیرخشک بردهاند تا بتوانند آن را بهراحتی صادر کرده و ارز حاصل از صادرات آنها با دلار حداقل ۶۵ هزار تومانی بازار توافقی به کشور بازگردد.
افزایش مجدد قیمت فرآوردههای لبنی
از سوی دیگر گزارشهای میدانی نشان میدهد که خامه ۱۰۰گرمی که در تابستان امسال ۱۶هزار و ۵۰۰ تومان تا۱۹ هزار تومان بود، اکنون به قیمت ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان تا۲۷ هزارتومان به فروش میرسد.قیمت شیرموز و شیرکاکائو پاکتی کوچک نیز در روزهای اخیر افزایش یافته و از ۱۵هزارتومان به ۱۸هزار تومان رسیده و قیمت شیر پاکتی کوچک گاومیش از ۱۷هزار تومان به ۱۹.۵هزار تومان رسیده است.شیرکاکائو بطری کوچک که تا اواسط دیماه بهقیمت ۱۸هزارتومان فروخته میشد، اکنون با قیمت مصرفکننده ۱۹هزار تومان در فروشگاهها عرضه میشود.قیمت ماست ساده و همزده نیز با افزایش همراه شده است و تقریبا عمده محصولات لبنی که مشمول قیمت مصوب نیستند در سایه بیتوجهی و عدم نظارت بر بازار توسط مسئولان سازمان حمایت، وزارت جهاد کشاورزی و انجمن صنایع لبنی گران شدهاند.بد نیست بدانیم یکی از راههای خارج شدن از قیمتگذاری دستوری که تولیدکنندگان کالاهای اساسی مانند روغن خوراکی، فرآوردههای لبنی و...امسال در پیش گرفتند، افزودن انواع ویتامینها به محصول با قیمت بالاتر است.
از سوی دیگر با گران شدن نرخ جهانی روغن، صادرات کره حیوانی در نیمه دوم امسال سرعت گرفت و عرضه آن به بازار داخل قطرهچکانی انجام میشود؛ بهطوریکه بهعنوان نمونه در مرداد سالجاری کره ۱۰۰ گرمی در بازار با قیمت ۳۵ هزار تومان به فروش میرسید اما قیمت این محصول به گواه مرکز آمار در پایان آذرماه به ۵۷ هزار تومان رسید.
تکذیبیه افزایش قیمت
درهمین خصوص اما اخیرا محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع لبنی از عدم افزایش قیمت لبنیات در بازار خبر داد و در گفتوگویی عنوان کرد که برخی رسانهها اطلاعات درستی درباره قیمت بازار لبنیات ارائه نکردهاند.وی اظهارکردکه پس ازافزایش۳۰ درصدی قیمت که مجموعا در مرداد و مهر اتفاق افتاد تاکنون هیچ افزایش قیمتی در نرخ لبنیات بازار رخ نداده است.فربد توضیح داد که قیمت لبنیات یکبار در مرداد۱۶درصد بهدلیل تغییر درمؤلفههای غیرشیرخام نظیر دستمزد، هزینه سوخت، حملونقل و... رخ داد و یکبارهم درمهر بهدلیل رشد قیمت شیر خام ۱۴درصدافزایش یافت.وی درباره محصولات لبنی که ستاد تنظیم بازارقیمت آن را تعیین نمیکند، گفت:حتی درباره محصولاتی که قیمت آنها راطبق ضوابط کارخانهها تعیین میکنند نیز افزایش قیمتی وجود نداشته است.
همچنین احسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای تولیدکنندگان فرآوردههای لبنی ایران گفته هرگونه افزایش قیمت محصولات لبنی به غیر از یک مرحله که در آبانماه مجوز گرفت، تخلف است و با شرکتهای متخلف برخورد خواهد شد. وی افزود: افزایش ۵۰ درصدی قیمت کره بهدلیل بالا رفتن قیمت چربی فله بوده است، زیراقیمت چربی فله از ۲۰۰به۳۰۰تومان تغییرکرد که بهصورت استثنا، دولت فقط افزایش قیمت کره را مصوب کرده است.روزهای گذشته شرکتهای لبنی اقدام به افزایش قیمت برخی محصولات خود کرده بودند. این در حالی است که نهادهای نظارتی تاکید دارند هرگونه افزایش قیمت بدون مجوز خلاف قانون است و با متخلفان برخورد میشود. آبانماه امسال محصولات لبنی پس از افزایش قیمت شیر، مجوز افزایش قیمت گرفتند اما مشاهدات میدانی نشان میدهد که برخی کالاها بدون مجوز مجددا قیمت خود را افزایش دادهاند.