تقویت بخش خصوصی برای تامین مسکن، نیازمند سیاست‌های حمایتی است

بخش مسکن یکی از نیازهای اساسی جامعه است و بخش خصوصی نقش مهمی در تأمین آن دارد. این بخش می‌تواند با ارائه پروژه‌های مسکونی، به تأمین مسکن برای اقشار مختلف کمک کند. برای تقویت این نقش، نیاز به راهکارهایی برای تأمین مسکن ارزان‌قیمت و باکیفیت است. همچنین، ویژگی‌هایی باید در بخش خصوصی مدنظر قرار گیرد تا پروژه‌ها پایدار و مؤثر باشند. روابط میان دولت و بخش خصوصی نیز از چالش‌های مهمی است که باید برای تسهیل تأمین مسکن بهبود یابد. در این خصوص با «سید رضا عباسی»، مدیر عامل و رئیس هیات مدیره شرکت برج نیرو پردازش و دکترای مدیریت ساخت گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید.

بخش خصوصی چه نقشی در تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه دارد؟

بخش خصوصی نقش کلیدی در تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه ایفا می‌کند، به‌ویژه در کشوری مانند ایران که با چالش‌هایی در عرضه مسکن مواجه است. این بخش می‌تواند با اجرای پروژه‌های ساخت‌وساز، نوآوری در طراحی و استفاده از منابع مالی و فناوری‌های روز، عرضه مسکن را بهبود بخشد. از آنجا که دولت معمولاً منابع مالی و اجرایی محدودی برای پروژه‌های بزرگ دارد، بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری مستقیم و همچنین مشارکت در طرح‌های عمومی-خصوصی، می‌تواند پاسخگوی نیاز مسکن باشد.

همچنین، بخش خصوصی قادر است با تمرکز بر اقشار نیازمند، از جمله جوانان، خانواده‌های کم‌درآمد و کارگران، پروژه‌های متناسب با توان مالی آنها طراحی و اجرا کند. علاوه بر این، این بخش تجربه عملی بیشتری در مدیریت پروژه‌ها و سرعت بخشی به روند ساخت‌وساز دارد، که می‌تواند در کاهش زمان و هزینه ساخت مسکن مؤثر باشد.

چگونه می‌توان نقش بخش خصوصی را در تأمین مسکن ارزان‌قیمت تقویت کرد؟

برای تقویت نقش بخش خصوصی در تأمین مسکن ارزان‌قیمت، باید سیاست‌های حمایتی و انگیزشی مناسبی توسط دولت اتخاذ شود.  معافیت‌های مالیاتی برای سازندگان یا کاهش مالیات بر زمین و ساختمان می‌تواند سرمایه‌گذاران بیشتری را ترغیب کند. دولت می‌تواند زمین‌های دولتی یا ارزان‌قیمت در مناطق مناسب شهری را برای بخش خصوصی فراهم کند.

همچنین ارائه تسهیلات یا مشارکت در تأمین مالی پروژه‌ها، به ویژه از طریق بانک‌های تخصصی مانند بانک مسکن، نقش مؤثری در کاهش هزینه‌ها خواهد داشت و تسهیل فرآیند اخذ مجوزهای ساخت و کاهش زمان انتظار برای اجرای پروژه‌ها، انگیزه بخش خصوصی را افزایش می‌دهد.

ضمن اینکه تکنولوژی‌های مدرن در ساخت‌وساز می‌توانند هزینه‌ها را کاهش داده و بخش خصوصی را برای ساخت مسکن ارزان‌تر توانمند سازند.

چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود که بخش خصوصی در تأمین مسکن پایدار و باکیفیت موفق‌تر باشد؟

بخش خصوصی با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز مانند ساختمان‌های پیش‌ساخته، انرژی‌های تجدیدپذیر و مصالح سازگار با محیط زیست می‌تواند مسکن‌هایی باکیفیت و پایدار ارائه دهد. از طرفی شناخت دقیق نیازهای جامعه و طراحی خانه‌هایی متناسب با فرهنگ، اقلیم و سبک زندگی مردم، رضایت مشتریان را تضمین می‌کند.

مدیریت هزینه‌ها بدون کاهش کیفیت با بهره‌برداری از ابزارهای مدیریت پروژه، باعث می‌شود مسکن‌هایی مقرون‌به‌صرفه و مناسب عرضه شود.

بخش خصوصی می‌تواند مدل‌های نوآورانه تأمین مالی (مانند طرح‌های پیش‌فروش، فروش اقساطی یا اجاره به‌شرط تملیک) را به کار گیرد و همچنین رقابت میان شرکت‌های خصوصی باعث افزایش بهره‌وری، سرعت اجرای پروژه و ارتقای کیفیت ساخت می‌شود.

چه چالش‌هایی در زمینه روابط میان بخش خصوصی و دولت برای تسهیل تأمین مسکن وجود دارد؟

روابط میان بخش خصوصی و دولت برای تسهیل تأمین مسکن معمولاً با چالش‌هایی مواجه است. وجود قوانین پیچیده و عدم ثبات در سیاست‌ها باعث کاهش اعتماد بخش خصوصی به دولت می‌شود، فرآیند طولانی اخذ مجوزهای ساخت‌وساز و مشکلات در دسترسی به زمین مناسب، روند اجرایی پروژه‌ها را کند می‌کند و عدم ارائه تسهیلات مالی یا شرایط سخت دریافت وام‌ها برای بخش خصوصی، انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.

از طرفی ورود مستقیم دولت به پروژه‌های ساخت مسکن، گاهی بخش خصوصی را تحت فشار قرار داده و رقابت ناسالم ایجاد می‌کند و گاهی هم سیاست‌های مسکن‌سازی دولت و مقررات محلی با اهداف بخش خصوصی هم‌سو نیست و این ناهماهنگی، مشکلات اجرایی ایجاد می‌کند.

برای بهبود این روابط، لازم است دولت و بخش خصوصی به صورت همکارانه عمل کرده و سیاست‌های مشترکی برای رفع این چالش‌ها تدوین کنند. این تعامل می‌تواند شامل برگزاری جلسات هماهنگی، انعقاد قراردادهای شفاف و برنامه‌ریزی‌های مشترک باشد تا ضمن تسهیل روند اجرایی، رضایت اقشار مختلف جامعه نیز جلب شود.