بازار سهام از نیمه دوم سال ۱۳۹۸ تاکنون (اردیبهشت ۱۴۰۳) روزهای پرتلاطمی را سپری کرده است. این بازار پس از رشدهای نیمه دوم سال ۹۸ و پنج ماه نخست سال ۹۹ وارد دوره نزولی فرسایشی شد که تا آبانماه سال گذشته ادامه داشت.
در این مدت تالار شیشهای روزهای سبز و قرمز زیادی را مشاهده کرد که سهم روزهای قرمزرنگ بیشتر بود و موجب عدم اعتماد عمومی به این بازار شد؛ اما بازار سهام از آبانماه ۱۴۰۳ روند صعودی جدیدی را همراه با ثبت رکوردها آغاز کرد، اما بازهم دچار نوسان شد.معاملات بازار سهام در سال ۱۴۰۳ درحالی آغاز شد که شاخص کل بورس تهران بهعنوان نماگر این بازار در ارتفاع دومیلیون و ۱۹۵هزار واحد قرار داشت، اما در پایان سال (۲۸ اسفند ۱۴۰۳) به دومیلیون و ۷۱۶هزار واحد رسید. نماگر بازار سرمایه در پایان معاملات نخستین روز سالجاری در ارتفاع دومیلیون و ۷۴۰هزار واحد ایستاد که نشان میدهدبازدهی شاخص کل بورس درسال گذشته۲۳.۷درصد و در۳۸روز کاری(معاملاتی) سال جاری تا پایان معاملات روز گذشته ۱۸درصد بوده است.شاخص کل بورس روز ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ برای نخستین بار وارد کانال سهمیلیون واحد شد و دو روز بعد یعنی اول اردیبهشت به کانال۳.۱میلیون واحدرسید و در پایان معاملات روز گذشته با تداوم سقفشکنیهای خودش در سالجاری کانال ۳.۲میلیون واحد را فتح کرد.شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز با ۳۶هزار و ۳۳واحد افزایش در ارتفاع سهمیلیون و ۲۰۶هزار و ۹۲۲ واحد قرار گرفت که بالاترین سقف منحنی شاخص کل است. همچنین شاخص هموزن به ۹۶۸هزار و ۸۲۶ واحد رسید و به کانال یکمیلیون واحدی نزدیکتر شد. امروز شاخص فرابورس ایران نیز رشد ۱۶۲ واحدی را تجربه کرد و به ۲۷هزار و ۷۴۹ واحد رسید. شاخص کل بورس روز دوشنبه هفته جاری نیز جهش ۸۰هزار واحدی ثبت کرده بود که بالاترین میزان افزایش روزانه شاخص از ۱۶تیر سال گذشته تاکنون بوده است.بر اساس این گزارش ارزش بازار سهام (بورس تهران و فرابورس ایران) در پایان فروردینماه امسال با رشد ۱۲.۳ درصدی نسبت به پایان اسفندماه ۱۴۰۳ به ۱۱۶۶۸هزارمیلیارد تومان رسیده بود که این عدد در پایان روز گذشته با ۴درصد رشد نسبت به پایان فروردینماه امسال به بیش از ۱۲۱۴۰ هزارمیلیارد تومان رسیده است. ارزش سهام بازارهای بورس تهران در پایان نخستین ماه امسال ۹۸۱۱ همت و ارزش سهام بازارهای فرابورس ایران ۱۸۵۷ همت ثبت شده بود که دیروز به ترتیب به ۱۰۲۰۵.۸همت و ۱۹۳۴.۵همت رسید.
چرا روند بورس صعودی شد؟
بازار سهام سال گذشته در میان بازارهای موازی کمترین بازدهی را نصیب سهامداران کرده بود؛ بااینحال کارشناسان تاکید داشتند که وضعیت بنیادین بازار در بهترین حالت قرار دارد، اما متغیرهای سیاسی، کمبود نقدینگی، عدم اعتماد سهامداران و فعالیت نوسانگیری باعث شده تا بازار نتواند آنطور که باید رشد کند. البته این افراد میگویند کاهش ریسکهای سیاسی اثر مثبتی بر بازار سهام داشته که نتیجه شکلگیری امیدهایی است که نسبت به حل تنشهای سیاسی با آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا ایجاد شده. هرچند نوسان در ذات بازارسرمایه قرار دارد و ممکن است دربعضی روزهاسبزپوش و در برخی دیگر قرمزپوش باشد. بر اساس گزارش سازمان بورس، روند تغییرات نسبت قیمت به درآمد بازار سهام (P/E) نشان میدهد این نسبت از محدوده ۶.۹ در پایان فروردین پارسال به محدوده ۷.۴درپایان فروردین امسال رسیده است.بیشترین نسبت P/E بازار سهام، مربوط به فروردین امسال با نسبت۷.۴ و کمترین P/E نیز مربوط به مهرماه پارسال با نسبت ۵.۷ بوده است.
نقش بازار سرمایه در تحقق شعار سال
فعالان بورسی پیشبینی میکنند که روند صعودی بازار سهام تا پایان تیرماه که فصل برگزاری مجامع شرکتها و تقسیم سود نقدی است، ادامه دارد. البته تاکید دارند نوسان در ذات این بازار قرار دارد و افراد غیرحرفهای بهتر است بهصورت غیرمستقیم و از طریق صندوقهای سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری در این بازار کنند و در صورت خرید و فروش سهام، حتما آموزش ببینند. بااینحال این بازار باید محلی برای تامین مالی شرکتها و بنگاههای بزرگ باشد تا نظام بانکی بتواند تامین مالی کسبوکارهای خرد در سال «سرمایهگذاری برای تولید» را انجام دهد و نباید دوباره اتفاقات سال ۹۹ تکرار شود، زیرا در آن سال پول واردشده به بازار اثر خود را در تابلوی معاملات گذاشت درحالیکه بازار سرمایه باید محلی برای تامین مالی و تحقق شعار سال باشد.
جعفر قادری، نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دراینباره به جامجم گفت: تامین مالی واحدهای تولیدی بزرگ باید از طریق بازار سرمایه انجام شود، درحالیکه سهم بازار پول در تامین مالی ۹۰ درصد و سهم بازار سرمایه ۱۰درصد است که این نسبت حداقل باید به ۵۰ درصد برای هربخش برسد تا بتواند نقش خود را در جهت رونق تولید و تحقق شعار سال ایفا کند.
بازار سرمایه بهترین مسیر تامین مالی
بهمن عبداللهی،رئیس اتاق تعاون ایران با اشاره به ضرورتهای ورود شرکتهای تعاونی به بازار سرمایه گفت: درخصوص فعالشدن شرکتهای تعاونی در بورس، توافقهای خوبی صورت گرفته و برخی شرکتهای تعاونی در صورت فراهم شدن شرایط قانونی و مقرراتی وارد بورسها خواهند شد.وی تاکید کرد: روند حضور تعاونیها در بازار سرمایه در حال گسترش است و امیدواریم در آینده نزدیک شاهد حضور بیشتر این نوع شرکتها در بورسهای فعال ایران باشیم.رئیس اتاق تعاون ادامه داد: اگر زمینههای تامین مالی از بازار سرمایه تقویت شود، نظام بانکی میتواند خدمات خود را به سایر متقاضیان ارائه دهد. بورس هم میتواند بهعنوان اصلیترین منبع تامین مالی بنگاهها عمل کند. این تغییر نهتنها برای بنگاهها، بلکه برای کل اقتصاد ایران سودمند خواهد بود و به رشد و توسعه پایدار اقتصاد کمک خواهد کرد.عبداللهی افزود: میبایست نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاهها تقویت شود، زیرا بهترین راهکاربرای حل این مشکل، سوقدادن بنگاهها به سمت بازار سرمایه است.وی گفت: در تمام دنیا، بازار سرمایه بهعنوان منبع اصلی تامین مالی بنگاهها شناخته میشود وسهم بانکها در این زمینه بهمراتب کمتر از ایران است، اما در اقتصاد ایران این فرآیند معکوس است و درحوزه تامین مالی بیش از حد به نظام بانکی وابستهایم؛ درحالیکه برای تامین مالی پایدار و مؤثر، بنگاهها باید بیشتر منابع مالی خود را از مسیر بازار سرمایه تأمین کنند.