این سریال با نگاهی انسانی و بی‌واسطه تلاش می‌کند زوایای پنهان شهر و دردهای خاموش جامعه را به تصویر بکشد؛ جایی که هر روز، قصه‌ای تازه از رنج، امید و مبارزه برای بقا شکل می‌گیرد.عماد درمواجهه با مشکلات، نه فقط یک کارمندساده بلکه صدای بی‌صدای کسانی است که درهیاهوی شهر گم شده‌اند.بازی خوب بازیگران وفضاسازی واقع‌گرایانه، تماشاگر را به دل ماجرا می‌برد و او را با چالش‌های زندگی شهری و مسئولیت اجتماعی روبه‌رو می‌کند. یزدان با روایت قصه‌های گمشده در دل شهر،یادآور می‌شودکه پشت هر چهره، داستانی نهفته است که شنیده شدنش می‌تواند جرقه‌ای برای تغییر باشد. به همین بهانه با سلیم ثنایی، تهیه‌کننده این سریال، به گفت‌وگو نشستیم تا برای مخاطبان جام‌جم از مسیر تولید و چالش‌های آن صحبت کند.
آسیب‌های اجتماعی سوژه «یزدان»
ثنایی، تهیه‌کننده یزدان با اشاره به چگونگی ایده‌پردازی این سریال، تعامل با شهرداری و رسیدن به شخصیت عماد عرفانی در قالب مامور شهرداری گفت: هدف این بود مجموعه‌ای درباره موضوعات و آسیب‌های اجتماعی تولید کنیم و در این حوزه مرجعی مشرف‌تر از شهرداری نمی‌شناختیم. در این راستا، در جلسه‌ای که با شهرداری داشتیم در مورد معضلات اجتماعی صحبت کردیم و آنها نیز موضوعاتی را مطرح کردند. براساس این موضوعات، تیم تحقیق و نویسندگان با افراد مختلفی که در این زمینه‌ها فعالیت داشتند، گفت‌وگو کرده و به این ترتیب سوژه‌های مناسب برای طراحی داستان و نگارش درام شناسایی شد. طبیعتا وقتی که موضوع فیلمنامه آسیب‌های اجتماعی مرتبط با مسائل شهری است، قهرمان داستان باید یکی از اعضای همان سازمان باشد. به همین دلیل، مانند کارهای جنایی که قهرمان آنها پلیس یا در داستان‌های پزشکی قهرمان آنها پزشک است، قهرمان ما نیز یک مامور شهرداری در نظر گرفته شد. این شخصیت به گونه‌ای طراحی شده که بتواند به پرونده‌ها و مسائل مرتبط با شغلش رسیدگی کند.
چالش‌های واقع‌گرایی
این تهیه‌کننده درباره چالش‌های تولیدی در پرداخت واقع‌گرایانه به سوژه‌های این سریال عنوان کرد: این موضوعات به‌خوبی در زندگی روزمره ما ملموس است و وقتی می‌خواستیم برخی از این مسائل را به تصویر بکشیم، سعی کردیم تا حد ممکن نزدیک به واقعیت عمل کنیم. به عنوان مثال، در مورد معتادان متجاهر، دستفروشان و حتی کودکان کار، تلاش کردیم با استفاده از همان تیپ، افراد داستان را بسازیم تا به واقعیت نزدیک‌تر باشند، البته کار بسیار سختی بود. مثلا وقتی رفتیم دره فرحزاد تصویربرداری کنیم، این روند با تأخیر مواجه و سه بار به دلیل شرایط مختلف، فیلمبرداری کنسل شد. این شرایط به دلیل مسائلی غیرقابل کنترل مثل بحران یا یک سری موضوعات دیگر که نمی‌توان به‌راحتی بیان کرد، رخ داد. اینها برای این بود که می‌خواستیم تا جای ممکن موقعیت به واقعیت نزدیک باشد و این کار را سخت می‌کرد اما در عین حال، تجربه‌ای بسیار لذتبخش بود.
حمایت‌های موثر شهرداری
وی درخصوص حمایت‌های شهرداری در مدیریت چالش‌های تولید اضافه کرد: با وجود چالش‌هایی که وجود داشت، مجموعه شهرداری و تمامی سازمان‌ها و نهادهای زیرمجموعه آن با ما همکاری کاملی داشتند. این همکاری صددرصدی انجام می‌شد که حتی این امر در انتخاب سوژه‌ها و روند تولید تأثیر زیادی داشت. براساس همین حمایت‌ها، توانستیم به منابع و اطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا کنیم. درواقع بخش اعظمی از چالش‌ها به دلیل فشردگی ضبط کار در عین تنوع سوژه‌ها بود. به عنوان مثال، حدود شش ماه زمان برای انجام تصویربرداری داشتیم و این در حالی بود که هر قسمت دارای یک موضوع خاص و لوکیشن‌های متعدد بود. نباید فراموش کرد یزدان به‌نوعی معادل ۲۳فیلم سینمایی است که هرکدام دارای یک خط داستانی کامل هستند. در هر قسمت، حدود ۷۰ موضوع مختلف را بررسی کردیم و نیاز به تعدد لوکیشن‌ها و تغییر مکرر آنها داشتیم. در یک روز، ممکن بود پنج لوکیشن مختلف را تغییر دهیم که این فقط به معنای رفتن به پنج مکان مختلف نیست؛ یعنی پنج بار جمع کردن تجهیزات، نورپردازی و پهن کردن آنها در یک نقطه دیگر. کار را باید می‌رساندیم به زمان پخش و این به‌طور کلی، شرایط تولید آسانی نبود اما خوشبختانه همه‌چیز برای انجام این پروژه مهیا بود و توانستیم به هدف‌مان برسیم.
مدیریت زمان
تهیه‌کننده یزدان درخصوص مدیریت زمان ومنابع این اثر توضیح داد: از نظر مدیریت زمان و منابع، این پروژه چالش‌های خاصی داشت. همان‌طور که اشاره کردم، تعداد لوکیشن‌ها و بازیگران چهره بسیار زیاد بود و ما باید ۲۳قسمت را تولید می‌کردیم. به همین دلیل، سعی کردیم تا حد امکان از منابع موجود به بهترین شکل استفاده کنیم و بازیگران خوبی را به کار بگیریم. این در شرایطی بود که به‌جز بازیگران حرفه‌ای ثابت، بازیگران حرفه‌ای دیگری هم داشتیم که به صورت مهمان در ضبط سریال حضور داشتند. همچنان بر زمان محدود برای رسیدن به تولید تاکید می‌کنم. اگر این اثر در شرایط عادی تولید می‌شد، به‌راحتی چیزی حدود ۹ ماه طول می‌کشید و بین دوماه تا دو ماه و نیم نیز پیش‌تولید آن زمان می‌برد اما ما تنها هفت روز برای پیش تولید زمان داشتیم و با سوژه‌ها و طرح آماده برای دو قسمت ضبط را آغاز کردیم. این موضوع کار را به‌شدت دشوار کرد و در رج زدن‌ها مجبور بودیم، کار را به‌سرعت و درزمان فشرده‌تری به انجام برسانیم. همان‌طور که گفتم در ابتدای ضبط مجبور بودیم کار را قسمت به قسمت پیش ببریم تامتن‌ها برسدوبتوانیم براساس لوکیشن‌ها رج بزنیم.
زمان‌بندی تولید
ثنایی با اشاره به مدیریت زمان‌بندی تولید اظهار کرد: ازطرفی دیگر درطول تولیدبا چالش‌هایی در زمینه زمان‌بندی مواجه بودیم. به‌خصوص که با بازیگران معروفی کارمی‌کردیم که مشغول پروژه‌های مختلف بودند و این موضوع برنامه‌ریزی را دشوار می‌کرد. وقتی شما در کل سریال با تعداد بازیگران ثابتی کار می‌کنید، آنها کاملا در اختیار پروژه هستند اما ما در سریال یزدان هم بازیگران ثابت داشتیم و هم بازیگران اپیزودیک. در این شرایط ناچار بودیم برنامه را براساس برنامه بازیگران اصطلاحا رج بزنیم. ۳۰بازیگر ازمجموع بازیگران یزدان،کسانی بودند که متناسب با قسمت‌های مختلف حضور پیدا می‌کردند که همگی چهره بودند و همزمان با یزدان کارهای دیگری را بازی می‌کردند. این یکی ازچالش‌های مدیریت زمان برای این پروژه بود. با این حال، خوشبختانه تیم بسیار همدل و هماهنگی داشتیم. حرفه‌ای بودن کارگردانی آقای هادی، تیم کارگردانی و تیم تولید به ما کمک کرد تا این کار را در زمان مدنظر و با کیفیت مطلوبی انجام دهیم.
تهیه‌کنندگی آثار با تعداد زیاد بازیگر مهمان
ثنایی در توضیح تهیه‌کنندگی یزدان عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین نکات در کارهای سنگین این است که معمولا پیشبینیها درست از آب درنمی‌آید. مخصوصا که در این مورد نتوانستیم پیش‌تولید مناسبی داشته باشیم و به همین علت بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها به‌درستی انجام نشد. اگر می‌توانستیم دو تا دو و نیم ماه پیش‌تولید داشته باشیم، برنامه‌ریزی‌ها را روی کاغذ ثبت کنیم و به عنوان مثال، لوکیشن‌ها، صحنه‌ها، لباس، آکسسورها، گریم و ... را آماده کنیم، خیلی در تولید راحت‌تر پیش می‌رفتیم اما باتوجه به زمان و همکاری با کارگردان و بازیگران، این فرآیند بسیار دشوار شد. کار کردن با این تعداد از بازیگران نیز چالش‌های خاص خود را داشت و باعث شد که مدیریت پروژه به‌شدت سخت‌تر شود. در کل، تهیه‌کنندگی و کارگردانی پروژه‌هایی از این دست، کار آسانی نیست و به مراتب دشواری بیشتری نسبت به سایر کارها دارد اما با تمام این چالش‌ها، این تجربه به من آموخت که باید تیم را به شیوه‌ای مناسب سازماندهی کنم و پیش‌بینی‌های بهتری برای مراحل مختلف داشته باشم.
تبلیغ، نه تولید
وی داشتن اسپانسر خاص در تولید یزدان را از پروژه‌هایی که با اسپانسری‌های دیگر تولید می‌شود، خیلی متفاوت ندید و توضیح داد: این‌که شهرداری از تولید یزدان حمایت کرد، باعث نشد تفاوت خاصی بین این مجموعه و دیگر آثار تلویزیونی باشد. این‌طور نبود که به لحاظ منابع مالی فراتر از آثار دیگر سازمان عمل کرده باشیم. چراکه ما همچنان تحت نظارت سازمان سریال را تولید کردیم. البته در بخش تبلیغات، شهرداری سنگ‌تمام گذاشت. می‌توان گفت حمایت در تبلیغ امری نیست که پوشیده باشد چراکه کاملا مشخص و واضح است.همان‌طور که تاکید کردم در بخش تولیدی، تفاوت چندانی نداشت اما چون اثر روتینی نبود که ماهانه تسویه‌حساب شود. در این دست تولیدات که در لحظه بازیگران به کار وارد می‌شوند و با آنها ۱۰روز قراردادمی‌بندید و آنهامی‌روند واین قضیه نیاز به نقدینگی مالی بالایی دارد، حتما شهرداری همراهی خوبی با پروژه داشت.
تأثیر تبلیغات شهری
این تهیه‌کننده درخصوص تبلیغات یزدان توضیح داد: در زمینه تبلیغات سریال و جلب توجه به آن، به نظر من مجموعه شهرداری به‌خوبی از این پروژه حمایت کرده است. این همکاری نه‌تنها به کیفیت کار از نظر همه، کمک کرد بلکه ما هم از این جهت که توانستیم یک اثر باکیفیت در ارائه آسیب‌ها و معضلات شهری و فعالیت‌های شهرداری ارائه دهیم، بسیار خوشحالیم. به‌طور کلی، این کار آسان نبود اما باتوجه به حمایت‌های شهرداری، تبلیغات و توجه به این پروژه به نحو قابل‌توجهی ارزنده است.
همراهی همیشگی شبکه
وی درخصوص تعاملات شبکه در تولید سریال هم اضافه کرد: به‌هرحال، کار در تلویزیون همیشه خط‌قرمزهای خودش را دارد. چراکه کار در گستره ایران و به صورت عمومی در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد.سال‌هاست با سازمان صداوسیما در حال همکاری هستم و در طول این همکاری هیچ‌وقت هیچ تولیدی را بدون چالش ندیدم. تمام این چالش‌ها در جهت تولید اثری امنیت‌بخش برای خانواده‌هاست.هیچ کاری بدون چالش نیست. برای من، تلویزیون و شبکه سه به نوعی خانه دوم هستند. خیلی طبیعی است که وقتی در حال کار هستیم، باید براساس سیاست‌ها و خواسته‌های جایی که با آن همکاری می‌کنیم، پروژه را پیش ببریم. این را بدون اغراق می‌گویم که در تولید یزدان با سختی خاصی روبه‌رو نبودیم. به نظر من، خود شبکه و سازمان همیشه حمایت زیادی از تولید یزدان داشته‌اند. البته چالش‌ها و اختلاف‌نظرهایی وجود دارد اما همه اینها ذات کار است و در هر قالب و جایی که فعالیت کنید، حتی سینما، این شرایط وجود دارد. شاید تغییرها در نگاه و ارزش‌ها وجود داشته باشد اما سختی کار همواره وجود خواهد داشت.
ماهیت اثر هم‌راستا با خروجی
ثنایی در مورد نظر برخی منتقدان نسبت به چند قسمت ابتدایی یزدان که جنبه تبلیغی این سریال برای شهرداری را بسیار پررنگ دیده بودند، تکمیل کرد: با این نظر موافق نیستم.وقتی شمابه موضوعات شهری وفعالیت‌های شهرداری می‌پردازید، طبیعی است این موضوعات سوژه اصلی اثر باشد و طبیعتا به تصویر کشیده شود. به عنوان مثال، وقتی سریال‌هایی مانند «۱۲۵» درباره آتش‌نشانی ساخته می‌شود، هیچ‌کس نمی‌گوید که این کار به نوعی تبلیغ آتش‌نشانی است. بنابراین اگر شهرداری بخواهد به مسائل شهری رسیدگی کند، باید در عمق موضوعات برود و واقعیت‌ها را نشان دهد. حرفه‌ای نیست در مورد اثری که به سوژه‌ای خاص می‌پردازد، گفته شود چرا این‌قدر این سوژه را پررنگ کار کرده‌اید. نشان دادن خدمات شهرداری و پرونده‌هایی که بررسی می‌کند، کاملا مرتبط با شهر و جامعه است.
