وتوی خون‌آلود

شورای امنیت سازمان ملل چهارشنبه‌شب، در اقدامی دیرهنگام و پس از ماه‌ها کشتار و آوارگی گسترده، بر سر قطعنامه‌ای برای آتش‌بس فوری، ارسال کمک‌های بشردوستانه و آزادی اسرای دوطرف به اجماع رسید. قطعنامه‌ای که توسط ۱۰ کشور عضو سازمان ملل تدوین شده بود، حمایت ۱۴ عضو از ۱۵عضو شورا رابه دست آورداما ایالات متحده،با برخورداری از حق وتو، سد راه شد و برای چندمین بار از آغاز جنگ غزه، اراده جهانی برای توقف خونریزی را به بازی گرفت.
 
زبان دروغ، دست در خون
دوروتی شی، نماینده آمریکا در سازمان ملل در اظهاراتی عجیب مدعی شد که این قطعنامه به دلیل نیاوردن نام «حماس» غیرقابل قبول است. او گفت: «ما از هیچ قطعنامه‌ای که حماس را محکوم نکند، حمایت نمی‌کنیم.» اما واقعیت تلخ این است که آنچه در نوار غزه جریان دارد، جنگ میان ارتش تا دندان مسلح یک رژیم اشغالگر و میلیون‌ها غیرنظامی بی‌پناه است اما واشنگتن به حمایت از کشتار ده‌ها هزار انسان، عمدتا زن و کودک، با چنین توجیهات غیرقابل پذیرشی ادامه می‌دهد و برای اولین بار دولت ترامپ نیز در ادامه پنج وتوی قبلی دولت بایدن با وتوی خود، حتی به کسانی که برای پایان دادن به جنگ غزه به جمهوریخواهان رأی داده بودند را سخت ناامید کرد. 
درحقیقت، آمریکا و دولت ترامپ با این وتو، رسما نشان داد که اولویت اول آن، نه نجات انسان‌ها بلکه تداوم «برتری اسرائیل» حتی به بهای نسل‌کشی و گرسنگی توده‌های مردم است و در این مسیر از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.
 
سازمان ملل در محاصره یک رأی
وتوی آمریکا، بار دیگر ساختار معیوب شورای امنیت را به نمایش گذاشت؛ جایی که یک کشور می‌تواند خواست همه اعضای شورا را بی‌اثر کند. واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در این‌باره گفت: «شورای امنیت بار دیگر نشان داد که اسیر محاسبات ژئوپلیتیکی آمریکاست و نه حافظ صلح جهانی.»
این دیپلمات روس ادامه داد: «فرصت دیگری برای نشان دادن آمادگی شورای امنیت برای به عهده گرفتن مسئولیت حفظ صلح و ثبات بین‌المللی در چارچوب درگیری ۸۰ ساله فلسطین و اسرائیل از دست رفت». چین نیز در این نشست موضعی صریح علیه این وتو اتخاذ و آمریکا را متهم به «سوءاستفاده شرورانه از قدرت وتو» کرد. فو کونگ، نماینده دائم چین گفت: «واشنگتن کورسوی امید مردم غزه را با قساوت خاموش کرد.»
دیپلمات چینی افزود: «از زمان آغاز جنگ غزه، جهان شاهد تبدیل کمک‌های بشردوستانه به سلاح، هدف قرار دادن زیرساخت‌های غیرنظامی و کشتار بی‌‌رحمانه روزنامه‌‌نگاران و امدادگران بوده است. اقدامات (رژیم) اسرائیل همه خطوط قرمز در زمینه حقوق بین‌الملل بشردوستانه را نقض کرده و قطعنامه‌های شورای امنیت و مجمع عمومی و همچنین اقدامات موقت صادر شده توسط دیوان بین‌المللی دادگستری را به طور جدی زیرپا گذاشته است اما با این حال به علت حمایت‌های یک کشور خاص (آمریکا)، این موارد نقض (قوانین بین‌المللی) متوقف نشده‌اند.»
 
اروپا هم علیه آمریکا ایستاد
شاید مهم‌ترین تفاوت این‌بار، موضع کشورهایی مانند انگلیس بود. نماینده لندن در شورای امنیت اعلام کرد: «ما از این قطعنامه حمایت کردیم؛ زیراوضعیت انسانی درغزه غیرقابل تحمل است.»شبکه الجزیره به نقل ازوی گزارش داد: «اسرائیل باید همین حالا به محدودیت‌های ورود کمک‌ها به غزه پایان دهد.» این دیپلمات انگلیسی همچنین افزود: «تصمیمات اسرائیل برای گسترش عملیات نظامی خود در غزه غیرقابل توجیه است و ما به آنها اعتراض داریم.» از سوی دیگر، موج محکومیت‌ها از سوی نهادهای حقوق‌بشری، از جمله سازمان عفو بین‌الملل نیز به‌روشنی نشان داد که اقدام آمریکا نه یک تصمیم دیپلماتیک بلکه «همدستی در جنایت» است. اگنس کالامار، دبیرکل این نهاد، در بیانیه‌ای گفت: «این وتو چراغ سبز به اسرائیل برای ادامه نسل‌کشی و گرسنگی دادن به غیرنظامیان است.» دبیرکل عفو بین‌الملل اظهار کرد: «جان بیش از دو میلیون فلسطینی در خطر است: نوزادان و کودکانی که به دلیل علائم سوءتغذیه در بیمارستان بستری هستند، ده‌ها هزار کودک که با شکم خالی می‌خوابند، خانواده‌هایی که هفته‌هاست به آرد دسترسی ندارند، مادرانی که آن‌قدر دچار سوءتغذیه هستند که نمی‌توانند به نوزادان خود شیر بدهند، غیرنظامیان مجروح که از تجهیزات پزشکی نجات‌بخش محرومند، و پدرانی که در شرایط غیرانسانی ساعت‌ها پیاده‌روی می‌کنند تا یک بسته غذا به دست آورند، بدون این‌که بدانند آیا اصلا به خانه و پیش فرزندان‌شان برمی‌گردند یا خیر.»
 
آمریکای شریک جنایت
تاریخ فراموش نخواهد کرد در لحظه‌ای که جهان به دنبال پایان نسل‌کشی در غزه بود، آمریکا طرف کشتار را گرفت. این وتو نه فقط یک مانع دیپلماتیک بلکه مهر تأییدی بر همدستی آمریکا در جنایات علیه بشریت در غزه است. به زبان ساده‌تر: اگر امروز کودکی در اردوگاه آوارگان با بمب جان می‌سپارد یا مادری بر جنازه فرزندش می‌گرید، کاخ سفید نیز در آن تصویر خون‌آلود شریک است.

آیا شورای امنیت دیگر ‌اعتباری دارد؟
پس از این وتو، پرسش جدی این است که شورای امنیت با ساختار کنونی، دیگر تا چه حد توان و مشروعیت برای دفاع از صلح وحقوق‌بشر دارد؟ این‌که هربار که اکثریت اعضای شوراخواستار توقف جنگ هستند،آمریکا به نمایندگی از اسرائیل آن را وتو می‌کند آیا این شورا را به نهادی خنثی و بی‌خاصیت تبدیل نکرده است؟ سازوکارهایی چون قطعنامه اتحاد برای صلح در مجمع عمومی می‌تواند درچنین شرایطی فعال شود اما تا امروز جامعه جهانی دراستفاده از این ابزار نیز تعلل کرده است.