کرونا تیغ کشید

با این حال، به‌گفته متخصصان عفونی و برخلاف نام عجیب و تصورات نگران‌کننده، این ویروس از نظر خطر بستری و مرگ‌ومیر شباهت زیادی به زیرسویه‌های اُمیکرون دارد و نمی‌تواند بحران فراگیری ایجاد کند؛ ویروسی که بیشتر آزاردهنده است تا نگران‌کننده.در بین انواع بیماری‌های تنفسی، نام کرونا به شکل ویژه‌تری برای افراد جامعه ناخوشایند و نگران‌کننده است‌؛ به همین دلیل وقتی خبر شیوع سویه‌ای جدید با عنوان عامیانه کرونای تیغی بر سر زبان‌ها می‌افتد، اضطراب، اولین احساسی است که برخی تجربه می‌کنند. دکتر عالیه پوردست، متخصص عفونی و فلوشیپ پیشگیری و کنترل عفونت، در گفت‌وگو با جام‌جم این سویه را کم‌خطرتر از گونه‌های پیشین کرونا می‌داند. او اصطلاح «تیغی» را ناشی از ویژگی بالینی آن توصیف می‌کند: «علائم این زیرسویه در گلو و عضلات با شدت و تیزی متمایزی بروز می‌کند؛ به‌گونه‌ای که بیماران اغلب از درد سوزنده و شدید در گلو شکایت دارند. همین ویژگی باعث شده تا در میان بیماران و برخی محافل پزشکی به کرونای تیغی شهرت یابد.» موضوعی که دکتر قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم در گفت‌وگو با جام‌جم آن را تأیید می‌کند. او معتقد است که پیش از اینها عامل گلودردهای عفونی، متورم شدن لوزه و تغییر رنگی و چرکی‌شدن آن، نوعی باکتری به نام «استرپتو کوک» بود اما این روزها که سطح بهداشت بالا رفته، عامل باکتریایی کمتری در این موضوع دخیل است: «براساس مقاله‌ای علمی، اکنون در جهان سویه‌ای به نام XFG گردش دارد و غالب شده است. این سویه با گلودرد شدید همراه است؛ پیش‌تر در آمریکا و اروپا شیوع یافته و حالا به ایران رسیده. شدت گلودرد دراین سویه نسبت به موارد قبلی بیشتر است.» او تأکید می‌کند که هر ویروس نوظهور، نشانه‌های بالینی متفاوتی بروز می‌دهد و این یکی نیز با درد شدید گلو خودنمایی می‌کند.
 
جای نگرانی نیست!
متخصصان عفونی کشور تأکید دارند که موج احتمالی ناشی از تازه‌ترین سویه کرونا، از نظر شدت بیماری و مرگ‌ومیر، تهدید جدی به‌شمار نمی‌رود. دکتر پوردست می‌گوید: «با وجود علائم شدید، این ویروس معمولا خطر جانی ندارد و با مراقبت خانگی در چند روز بهبود می‌یابد.» او علائم را چنین برمی‌شمارد: «درد سوزشی شدید گلو،  سرفه خشک، تب، سردرد و در برخی موارد، به‌ویژه برای کودکان، مشکلات گوارشی مانند اسهال، تهوع یا بی‌اشتهایی.» این نشانه‌ها با مصرف مایعات گرم فراوان، کنترل تب، استراحت واجتناب از تجویز خودسرانه آنتی‌بیوتیک قابل مدیریت است. این متخصص می‌افزاید: «تاکنون هیچ مورد فوتی ناشی ازاین سویه در جهان یا ایران گزارش نشده است.» دکتر آمیتیس رمضانی،رئیس انجمن متخصصان عفونی کشور،این ویروس با نام نامتعارف را ازنظرنشانه‌هاکاملا همسان با زیرسویه‌های پیشین اُمیکرون می‌داند. او به جام‌جم می‌گوید: «از دیدگاه بالینی، کرونای تیغی جایی میان سرماخوردگی و آنفلوآنزا ایستاده؛ نه به سنگینی دومی و نه به سبکی اولی، بلکه نزدیک‌تر به آنفلوآنزا، همراه با تب، بدن‌درد، درد شدید گلو و سرفه.» او تأکید می‌کند که نام این سویه شاید ترسناک به نظر برسد، اما از دیدگاه ایجاد بحران همه‌گیر، تهدیدی جدی نیست. دکتر مرادی نیز در گفت‌وگو با ما، این زیرسویه را ناتوان از تبدیل شدن به پاندمی گسترده می‌داند و می‌افزاید: «ویروس را تنها زمانی خطرناک می‌نامیم که شدت بیماری‌زایی آن، بر پایه مرگ‌ومیر، در دسته واریانت‌های نگران‌کننده یا پرخطر قرار گیرد؛ در حالی که این سویه جدید چنین ویژگی‌ای ندارد.»
 
ضرورت پیشگیری و مراقبت
با وجود این‌که هنوز درباره ورود این ویروس به کشور ما اما و اگرهایی وجود دارد اما متخصصان از برخی راهکارهای همیشگی برای مقابله با ویروس‌های تنفسی، از‌جمله کرونای تیغی می‌گویند: «براساس تجربه، بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوآنزا، از اواسط شهریور شروع می‌شود اما تزریق آن هنوز توصیه می‌شود و تا بهمن‌ماه این فرصت وجود دارد. درواقع درست است که این واکسن مستقیما بر کرونا تأثیری ندارد، ولی در پیشگیری از همزمانی دو ویروس آنفلوآنزا و کرونا و به‌طور کلی، در کاهش عوارض تنفسی می‌تواند مؤثر باشد‌؛ البته در نظر داشته باشیم که افراد برای تزریق واکسن، باید فاقد هرگونه علائم بیماری و ارتباط با بیماران بوده باشد.» موضوعی که پوردست بر آن تاکید دارد و دکتر رمضانی هم آن را تأیید می‌کند و از شرایط سخت بالینی‌فرد در اثر همزمانی این دو ویروس می‌گوید: «همزمان شدن آنفلوآنزا و کرونا می‌تواند شرایط بالینی را سخت کرده و منجر‌به فوت، نیاز به مراقبت‌های ویژه (ICU) و عوارض قلبی شود. در حال حاضر ما از آنفلوآنزا بیشتر از سویه‌های مختلف کرونا نگرانیم و آنفلوآنزا را جدی‌تر می‌دانیم.» هرچند ورود این ویروس به ایران همچنان با ابهاماتی همراه است، متخصصان بر راهکارهای همیشگی مقابله با ویروس‌های تنفسی، ازجمله کرونای تیغی تأکید دارند:«تزریق واکسن آنفلوآنزا ازاواسط شهریور ایده‌آل است، اما تا بهمن‌ماه نیز فرصت مناسبی محسوب می‌شود. این واکسن مستقیما بر کرونا اثر ندارد، ولی از همزمانی دو ویروس جلوگیری کرده و عوارض تنفسی را کاهش می‌دهد؛ البته فرد باید عاری از علائم بیماری یا تماس با بیماران باشد.» دکتر پوردست بر ضرورت واکسن آنفلوآنزا تأکید دارد و دکتر رمضانی آن را تأیید می‌کند: «همزمانی آنفلوآنزا و کرونا وضعیت بالینی را پیچیده کرده، به بستری در  ICU، عوارض قلبی یا حتی مرگ منجر می‌شود. اکنون آنفلوآنزا را بیش از زیرسویه‌های کرونا تهدید جدی می‌پنداریم.»
اما در این میان، دکتر پوردست از دیگر راهکارها برای کاهش احتمال ابتلا به این ویروس می‌گوید: «شست‌وشوی بینی و ته‌حلق با سرم نمکی، صبح زود و شب‌ها پیش از خواب، می‌تواند از انباشته‌شدن ویروس در مجاری تنفسی جلوگیری ‌کند. فراموش نکنید که محلول آب نمک برای گلو قابل استفاده است اما برای مخاط بینی مناسب نیست و باید از سرم شست‌وشو استفاده شود. ضمن این‌که مصرف انواع میوه‌های حاوی ویتامینC و به موازات آن، حفظ رطوبت بدن نقش حمایتی در ایمنی دارند.» به‌طور کلی به نظر می‌رسد که آنچه امروز شاهد آن هستیم، بازگشت شرایط بحرانی نیست. در حال حاضر، جامعه از فاز پاندمی عبور کرده و وارد فاز همه‌گیری فصلی کنترل‌شده شده است. 

کرونایی که دست‌بردار نیست
سرد شدن هوا و گردش ویروس‌های تنفسی گوناگون با جهش تازه کووید همزمان شده؛جهشی که ازاوایل مهر در کشورهای دیگر گزارش شد و حالا با تأخیری کوتاه به ایران رسیده است. در سطح جهانی، سویه‌های جدید معمولا دو تا سه ماه پس از ظهور در آمریکا و اروپا به کشور ما می‌رسند. ما افزایش موارد ثبت‌شده را مشاهده کرده‌ایم، اما هنوز مشخص نیست دقیقا به کدام سویه مربوط باشد. واریانت‌ها بسیارهستندوتأیید شیوع هریک نیازمند آزمایش‌های دقیق است.با این حال، اگر روند صعودی ادامه یابداحتمالا به سویه‌ای برمی‌گردد که ایمنی جامعه دربرابر آن کمتراست؛یعنی همین زیرسویه‌ای که در جهان با نام عامیانه کرونای تیغی شناخته می‌شود.» دکتر آمیتیس رمضانی،رئیس انجمن متخصصان عفونی کشور می‌گوید: «کرونا پیوسته جهش می‌کند و این تغییرات ژنتیکی، ایمنی جامعه را در برابر سویه‌های تازه کاهش می‌دهد.» او تأکید می‌کند که حفاظت باقیمانده از واکسن یا ابتلا به گونه‌های پیشین، جلوی عفونت مجدد را نمی‌گیرد: «همین امر علت هشدار سازمان بهداشت جهانی است؛ خطر ابتلای دوباره به این زیرسویه ــ با سوزش تیغ‌مانند در گلو - افزایش یافته.» با این حال، دکتر عالیه پوردست افزایش انتقال این جهش امیکرون را ناشی از دو عامل اصلی می‌داند: «هوای سرد و خشک که بقای ویروس‌های تنفسی را آسان می‌کند و نیز رفت‌وآمدهای بین‌المللی که باعث جابه‌جایی سویه‌های جهش‌یافته جابه‌جا می‌کنند، شیوع جهانی آن را تسریع کرده‌اند.»