جاده‌ها، گروگان شوتی‌ها

جانشین فرمانده کل انتظامی کشور نیزدرواکنش به پدیده خودروهای شوتی اعلام کرد: «دستورالعمل ویژه‌ای برای برخورد با این بمب‌های متحرک ابلاغ شده است. پلیس باید از مبدأ حرکت، در طول مسیر ودر پلیس‌راه‌ها با قاطعیت اعمال قانون کند؛ این خودروها با تخلفات خطرناک وحرکت یکطرفه در بزرگراه‌ها جان مردم را به خطر می‌اندازند و برخورد با آنها باید سخت، سریع و بدون اغماض باشد.»چند سالی است که خودروهای شوتی - حامل سوخت و کالای قاچاق ـ همچون بمب‌های ساعتی در جاده‌های کشور جولان می‌دهندوهرازگاهی باتصادفات هولناک خود،جان ده‌هاانسان بی‌گناه را می‌گیرند. این خودروها که هیچ تعهدی به قوانین راهنمایی و رانندگی ندارند، با سرعت‌های جنون‌آمیز، سبقت‌های ممنوعه، حرکت در جهت خلاف و دستکاری خطرناک در ساختار فنی خودرو، به عامل اصلی بسیاری ازفجایع مرگبار جاده‌ای تبدیل شده‌اند. رانندگان خودروهای شوتی برای فرار از دست مأموران و زودتر رسیدن به مقصد همیشه با آخرین سرعت در جاده‌ها مشغول رانندگی و لایی‌کشیدن هستند و باعث تصادفات خونین و دلخراش می‌شوند. این درحالی‌است که تصادف خودروهای شوتی حامل سوخت قاچاق بسیار مرگبار‌تر است و درآخرین حادثه که پنجشنبه هفته گذشته رخ‌داد، تصادف نیسان حامل سوخت قاچاق در قلعه‌گنج کرمان با دو خودرو ۱۳کشته برجای گذاشت. 
   
شوتی‌های غرب و جنوب کشور متفاوت هستند
هر کجا مرز وجود دارد و بیکاری در آن شهر آمار بالایی داشته باشد، جوانانش مشغول قاچاق کالا و سوخت می‌شوند تا با درآمد نجومی آن برای خود زندگی رویایی بسازند.درغرب کشور، شوتی‌هاکه سهم عمده‌ای درقاچاق دارندومعمولا کالاهای وارداتی را از مرزهابه استان‌های مرکزی وشمالی منتقل می‌کنند.پوشاک،مشروبات الکلی، لوازم‌خانگی ودرمواردی سلاح، ازجمله مهم‌ترین کالاهای قاچاق توسط این خودروهاست. درمقابل، درجنوب و جنوب‌شرق کشور،جهت جریان قاچاق کاملا برعکس است. در این مناطق، رانندگان سوخت رابه سمت مرزها انتقال داده و ازکشور خارج می‌کنند. این افراد که با حمل «بمب‌های ساعتی»، جان خود و دیگران رابه خطرمی‌اندازند، هرلحظه امکان وقوع فاجعه‌ای مرگبار را رقم می‌زنند. در شرق کشور نیزگروه دیگری ازشوتی‌سواران، محموله‌ای متفاوت راجابه‌جامی‌کنند:«مهمانان ناخوانده». این رانندگان بین ۱۰ تا ۱۵ تبعه افغان را سوار خودرو کرده و به مقصد تهران و سایر شهرهای مرکزی حرکت می‌کنند. تصادف این خودروها معمولا با تلفات جانی گسترده‌ای همراه است. استفاده از خودرو‌های شوتی برای قاچاق انسان نه‌فقط جان مهاجران غیرمجاز را می‌گیرد، بلکه امنیت مسافران و راه‌های کشور را هم با تهدیدی جدی مواجه می‌کند. در آخرین حادثه، براثر برخورد یک خودروی شوتی حامل اتباع افغان با تریلی ۹ نفر در صحنه جان‌باختند. بررسی‌های اولیه نشان داد که در این خودرو ۱۶نفر حضور داشتند. یک راننده ایرانی و ۱۵تبعه افغان که به‌صورت«غیرمتعارف،غیرایمن و به‌شدت خطرناک» در نقاط مختلف خودرو شامل صندوق عقب، صندلی‌های عقب، بخش جلویی کابین و فضاهای استتاری جاسازی شده بودند.  راننده برای فرار از کنترل پلیس با سرعت‌های بسیار بالا و حرکات رعب‌آور رانندگی کرده بود. او در مسیر حدود ۱۳۷ کیلومتری سراوان تا خاش، بیش از ۱۲۰کیلومتررا با سرعت‌های بالا طی کرده وهمین رفتارهای خطرناک نهایتامنجر ‌به انحراف وبرخوردشدید با یک دستگاه تریلی شده بود. فرمانده پلیس راه کشور بااشاره به این تصادف گفت‌:این افراد هر چند ورود غیرمجاز داشته باشند اما انسان هستند ونباید جان‌شان به این شکل ازبین برود. کرمی‌اسد تأکید کرد که تعداد محدودی از رانندگان سودجو، با انگیزه کسب درآمد، با حمل مخفیانه ۱۰ تا ۱۵ نفر در خودروهای سواری، امنیت جاده‌ها را به‌شدت تهدید می‌کنند.  به گفته وی، رفتار راننده این خودرو«در قالب رانندگی قابل تعریف نیست»و اگر در لحظه حادثه به‌جای تریلی، یک اتوبوس مسافربری یا خودروی حامل خانواده‌ها درمسیر قرارمی‌گرفت،تعداد تلفات می‌توانست چند برابر شود. 
وی با اشاره به افزایش ترددهای غیرمجاز اتباع در ماه‌های اخیر گفت: ورودهای غیرقانونی در پوشش‌های مختلف و با روش‌های بسیار خطرناک انجام می‌شود. افراد سودجو با مخفی ‌کردن اتباع در قسمت بار کامیون‌ها، جعبه بغل خودروهای باربری و فضاهای کاملا غیرایمن، آنان را با ریسک جدی مرگ جابه‌جا می‌کنند. 
رئیس پلیس ‌راه راهور فراجا با تأکید بر این‌که مدیریت این معضل فقط با تلاش پلیس ممکن نیست، تصریح کرد: براساس تدابیر رئیس‌جمهور و اختیارات ویژه‌ای که در تمام حوزه‌ها به استانداری‌های سراسر کشور تفویض شده‌، اکنون ظرفیت ارزشمندی در اختیار استان‌ها قرار دارد. پیشنهادما این است که استانداران با استفاده حداکثری از این اختیارات، تصمیم‌های قاطع، عملیاتی و فوری برای مهار پدیده غیرایمن و ناصواب قاچاق کالا و به‌ویژه قاچاق انسان اتخاذ کنند.وی ادامه داد: این یک مسئولیت چندبخشی است و بدون همکاری کامل همه دستگاه‌ها قابل کنترل نخواهد بود. 
کرمی‌اسد در پایان با طرح یک پرسش جدی گفت: اگر در لحظه وقوع حادثه به‌جای تریلی، یک اتوبوس یا خودروی حامل خانواده‌ها مقابل این خودرو قرار می‌گرفت، چه فاجعه‌ای رقم می‌خورد؟ این سؤال نشان می‌دهد که مقابله با قاچاق انسان در جاده‌ها ضرورتی فوری، ملی و فرابخشی است. 
   
تغییر در ارکان خودرو
رانندگان شوتی برای این‌که بتوانند زودتر وبیشتر بار به مقصد بیاورند، خودروی خود را دستکاری کرده و موتور و کمک آن را به قول خود تقویت می‌کنند. آنها برای تعقیب و گریز پلیس هم برنامه داشته و از دودزا و مخزن پیچ استفاده می‌کنند تا بتوانند از دست مأموران فرار کنند. بیشتر شوتی‌ها از خودرو پژو ۴۰۵ و پارس استفاده می‌کنند و در شرق و جنوب‌شرق کشور برای قاچاق سوخت از خودروی تویوتا و وانت نیسان استفاده می‌شود. 
   
پول خوب، جوانان را جذب می‌کند
یکی از شوتی‌سواران که بار را از مرکز کشور به پایتخت می‌آورد، می‌گوید: بستگی دارد بار چه باشد و قیمت براساس نوع بار تعیین می‌شود. کمترین کرایه برای پوشاک است و بیشترین مشروب و اسلحه، من خودم گوشی، پوشاک و لوازم خانگی می‌آورم و هربار از اصفهان تا تهران ۱۱ میلیون تومان دستمزد می‌گیرم.وی مدعی است: هر ماه نمی‌شود خیلی کار کرد و هفت تا هشت بار در ماه بار جا‌به‌جا می‌کنیم. خیلی‌ها می‌گویند این پول مفت است اما این پول خون ماست که با خطر تصادف، درگیری با پلیس و حتی جفتگیری ــ تصادف با همدیگر ــ در جاده روبه‌رو هستیم. 
   
مرگ ۳۰۰ نفر در تصادفات شوتی‌ها 
طبق آخرین آمار پلیس، ۴۰هزار خودرو شوتی درکشور شناسایی شده‌اند که درجاده‌های کشور مانندبمب ساعتی در چرخش هستند.  به گفته سردار رادان، شوتی‌ها در تصادفات منجر به مرگ۳۰۰ نفر نقش مستقیم داشته و براین اساس سال گذشته پلیس در نامه‌ای به شورای‌عالی امنیت ملی مطالبه‌گری کرده است.  به گفته وی پلیس با امکانات و اختیاراتی که دارد با شوتی‌ها برخورد می‌کند. 
   
جولان در شهرها
حضور خودروهای شوتی فقط به جاده‌ها منحصر نمی‌شود و این روزها در اتوبان‌های درون‌شهری هم جولان می‌دهند به‌طوری که چندی قبل سردار حسنوند، معاون عملیات پلیس تهران نسبت ‌به حضور بیش‌از اندازه خودروهای شوتی در تهران واکنش نشان داد و گفت: پلیس همانند گذشته با خودروهای شوتی که ارکان خودرو را تغییر داده وبار و انسان قاچاق می‌کنند، برخورد می‌کند. به گفته وی، برخوردها در تهران نسبت‌ به چند سال گذشته ۱۰ برابر شده‌ و پلیس با جدیت با خودروهای شوتی برخورد و آنها را توقیف می‌کند.این مقام انتظامی هشدار داد درمرحله اول خودروی شوتی را در صورت شناسایی ۱۵ روز توقیف کرده، به راننده تذکر می‌دهیم تا دست از ارتکاب این تخلف بردارد واگر خودروی شوتی طبق قانون برای بار دوم توقیف شود، خودرو مصادره خواهد شد. سردار حسنوند افزود: متأسفانه بسیاری از رانندگان شوتی این قوانین را نمی‌دانند و پس ‌از بار اول که با توقیف دوهفته‌ای و تذکر جدی پلیس روبه‌رو می‌شوند، این تذکر را پشت گوش انداخته و باز به ارتکاب تخلف‌شان ادامه می‌دهند.  باوجود دستور جدید قاضی‌القضات باید منتظر ماند و دید آیا ۴۰ هزار خودرو شوتی در کشور ساماندهی شده و جاده‌ها از وجود این بمب‌های ساعتی پاک خواهد شد؟ موضوعی که با تصادفات مرگبار این سودجویان به یک مطالبه ملی تبدیل شده است.

برخورد با سرشبکه ها
یکی از راه‌های مقابله با شوتی‌ها، برخورد با سر شبکه‌های قاچاق است. افرادی که به نوعی کارفرماهای شوتی‌سواران هستند و‌اگر جلوی فعالیت مجرمانه‌شان گرفته شود، دیگر بار و کالایی برای انتقال توسط وجود ندارد. البته مافیای قاچاق به‌خصوص قاچاق سوخت در تلاش هستند از هر روشی استفاده کنند تا وقفه‌ای در گردش مالی میلیاردی‌شان ایجاد نشود‌. تنها در یک نمونه که هفته گذشته رئیس‌پلیس امنیت اقتصادی جزئیات آن را بیان کرد، پلیس پس‌ از یک‌ سال کار اطلاعاتی دقیق و شناسایی سرشبکه‌های قاچاق سوخت، موفق شد اعضای اصلی این باند را دستگیر کند.پس ‌از تکمیل تحقیقات و دستگیری اعضای این باند، پرونده به قوه قضاییه رفته و برای متهمان وثیقه ۱۱هزار میلیارد تومانی صادر شد اما در کمال تعجب یک ساعت پس‌ از صدور قرار قانونی اعضای باند قاچاق کالا و قاچاق سوخت ۱۱هزارمیلیارد تومان به‌صورت نقدی به حساب قوه قضاییه واریز کردند تا همدستان‌شان و سرشبکه‌هاخیلی زود آزاد شوند.چندی قبل هم رئیس‌کل دادگستری استان هرمزگان از انهدام باندی خبر داد که گردش مالی آنها در حوزه قاچاق سوخت به ۱۶۷ هزار میلیارد تومان می‌رسد. 
به گفته قهرمانی، اعضای باند طوفان ۳۷ شبکه مستقل داشتند که هرکدام به قاچاق سوخت مشغول بودند و با فروش چهار میلیارد لیتر فرآورده‌های سوختی قاچاق به یک شرکت بین‌المللی در حاشیه خلیج‌فارس، توانسته بودند ۱۶۷هزار میلیارد تومان درآمد کسب کنند. ۱۰هزار نفر از افرادی که با این شبکه مراوده مالی داشتند، ممنوع‌المعامله شدند و ده‌ها لنج باری نیز به‌دلیل قاچاق سوخت، توقیف سیستمی شدند.