دانشگاه‌های غیرانتفاعی، دیگر مجوز تاسیس نمی‌گیرند

روز گذشته غلامعلی نادری، مدیرکل دفتر آموزش‌های غیردولتی، غیرانتفاعی وزارت علوم در گفت‌وگو با مهر تصریح کرد: به علت اشباع شدن تعداد موسسات غیردولتی در تمام استان‌های کشور، فعلا مجوز جدیدی صادر نمی‌شود و فقط مجوز راه‌اندازی موسسات غیرانتفاعی تک‌جنسیتی برای مراکز هر استان صادر خواهد شد.

اگرچه گفته می‌شود که هم‌اکنون نیز وزارت علوم به برخی درخواست‌های تاسیس دانشگاه غیرانتفاعی پاسخ مثبت می‌دهد، اما این مقام مسئول در وزارت علوم یادآوری کرده است که اخیرا فقط به آن‌دسته از موسساتی مجوز تاسیس داده شده است که درخواست‌هایشان را از سال 87 ارائه کرده بودند.

با وجود آن‌که مطابق آمارهای وزارت علوم حدود 500 هزار ظرفیت خالی در مقطع کاردانی و کارشناسی وجود دارد، مجوز ندادن به تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی جدید، سیاستی منطقی به نظر می‌رسد، ولی با توجه به آن‌که سال گذشته نیز بیش از پنج دانشگاه غیرانتفاعی منحل شد و اکنون نیز وزارت علوم بر ادغام دانشگاه‌های غیرانتفاعی اصرار دارد، احتمال آن می‌رود که ممنوعیت صدور مجوز برای تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی، یک گام دیگر برای به‌تعطیلی کشاندن دانشگاه‌های غیرانتفاعی باشد.

خلاف قانون است

اکنون صف طولانی برای دریافت مجوز تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی در وزارت علوم تشکیل شده است؛ به‌گونه‌ای که از استاد دانشگاه تا فعال صنعتی و حتی نماینده مجلس هم خواستار افتتاح دانشگاه غیرانتفاعی هستند.

علی آهون‌منش، رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی در گفت‌و‌گو با جام‌جم تاکید می‌کند: این که وزارت علوم تصمیم گرفته است دیگر به دانشگاه‌های غیرانتفاعی مجوز تاسیس ندهد، خلاف قانون است و وزارت علوم نمی‌تواند به مصوبه‌های پیشین نظام آموزش عالی بی‌اعتنا باشد.

وی می‌افزاید: ‌اکنون بیش از 300 درخواست برای افتتاح دانشگاه غیرانتفاعی وجود دارد که طبق قانون، وزارت علوم موظف است به این درخواست‌ها پاسخ دهد.

آهون‌منش با بیان این که سیاست شفافی در زمینه صدور مجوز تاسیس دانشگاه غیرانتفاعی وجود ندارد، خاطرنشان می‌کند: در یک مقطع زمانی شاهد بودیم که وزارت علوم بدون توجه به تبعات احتمالی، مجوز تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی زیادی را صادر کرد و حالا هم اگر تعداد این دانشگاه‌ها زیاد است، این دیگر مشکل وزارت علوم است و دانشگاه‌های غیرانتفاعی نباید از آن متضرر شوند.

رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی معتقد است که در زمینه صدور مجوز بین افراد مختلف تفاوت قائل می‌شوند و توضیح می‌دهد: سیاست شفافی در موضوع اعطای مجوز تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی وجود ندارد و مثلا یکی از مدیران وزارت علوم در جلسه‌ای که با روسای دانشگاه‌های غیرانتفاعی داشت، با صراحت عنوان کرد که وقتی نماینده مجلسی از ما درخواست تاسیس دانشگاه غیرانتفاعی را دارد، ما معمولا نمی‌توانیم به او جواب منفی بدهیم.

همه مشکلات یک دانشگاه

دانشگاه غیرانتفاعی را می‌توان دانشگاهی پردغدغه در نظام آموزش عالی ایران به شمار آورد. جدای از آن که بسیاری از کارشناسان آموزشی بر این باورند که کیفیت آموزش در برخی دانشگاه‌های غیرانتفاعی در شرایط مطلوبی قرار ندارد، حتی پس از حذف کنکور 12 هزار کد رشته محل در سال گذشته، باز هم شاهد بودیم که در وضع این دانشگاه تغییر محسوسی ایجاد نشد.یعنی با وجود آن که انتظار می‌رفت با حذف کنکور، راه برای پذیرش راحت‌تر دانشجویان و جذب شهریه بیشتر هموار شود، اما مسئولان دانشگاه غیرانتفاعی معتقد بودند و البته هنوز هم بر این باورند که حذف کنکور بیشتر به نفع دانشگاه‌های آزاد و پیام‌نور است و دانشگاه غیرانتفاعی با حذف کنکور به سمت ورشکستگی پیش خواهد رفت.

استدلال غیرانتفاعی‌ها این بود که پس از حذف کنکور، نه وزارت علوم تعداد دانشجویان یکسانی بین دانشگاه‌های پولی کشور توزیع می‌کند و نه اغلب دانشجویان نیز، دانشگاه غیرانتفاعی را به دانشگاه آزاد و پیام‌نور ترجیح می‌دهند و البته پس از حذف کنکور هم تا حد زیادی این پیش‌بینی‌ها به واقعیت پیوست و سهم غیرانتفاعی‌ها برای جذب دانشجوی بدون کنکور، پایین‌تر از دیگر دانشگاه‌ها درآمد.

جدای از حذف کنکور و اثرات منفی آن بر دانشگاه‌های غیرانتفاعی، مشکلات اشتغال پس از فارغ‌التحصیلی و بی‌میلی کلی جوانان به تحصیلات عالی، تعداد زیاد دانشگاه‌های پولی و رقابت شدید بین آنها برای جذب دانشجو و اخیرا نیز ممنوعیت صدور مجوز برای تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی، شرایطی را فراهم کرده است که دانشگاه غیرانتفاعی طی سال‌های اخیر با مشکل شدید جذب دانشجو و شهریه دست به گریبان باشد.

آیا ادغام راه‌حل نهایی است؟

اگر مسیرتان به دانشگاه‌های غیرانتفاعی خورده باشد، احتمالا دیده‌اید که در برخی دانشگاه‌های غیرانتفاعی، تعداد دانشجویان بسیار کمتر از حدی شده است که بتوان با قدرت به آن نام دانشگاه اطلاق کرد.

با وجود آن که وزارت علوم تاکید دارد که دانشگاه‌های غیرانتفاعی برای افزایش کیفیت آموزش و افزایش تعداد دانشجویان، باید به سمت ادغام شدن حرکت کند، ولی رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی می‌گوید: ادغام راه‌حل خوبی برای این وضع پیش آمده نیست و باید دولت از دانشگاه‌هایی که خودش به آنها مجوز تاسیس داده است، حمایت کند.

وی عنوان می‌کند: نمی‌توان با وجود آن‌که دانشگاه‌های غیرانتفاعی مختلف با سرمایه‌های مختلف در کشور وجود دارد، مدیران این دانشگاه‌ها را مجبور کرد که به سمت ادغام شدن حرکت کنند.

البته در سال گذشته هم مشابه چنین هشدارهایی از سوی وزارت علوم مطرح شد و دانشگاه‌های غیرانتفاعی به انحلال و ادغام تهدید شدند، اما شاهد بودیم که در سال 91، حدود 14 مجوز جدید برای تاسیس دانشگاه‌های غیرانتفاعی صادر شد و با این حال به نظر می‌رسد که این بار نیز بعید نیست وزارت علوم از موضع خود کوتاه بیاید و امسال هم دانشگاه‌های غیرانتفاعی دیگری در نظام آموزش عالی ایران متولد شود.

امین جلالوند‌‌ -‌‌ گروه جامعه