مزارع سیر، شخم زده می‌شود

کاشت سیر چند سالی است که در بین کشاورزان مازندرانی رونق بیشتری گرفته و هر سال بیشتر از سال قبل در زمین‌های کشاورزی کشت می‌شود، اما امسال کاهش شدید قیمت آن در مزرعه و حضور دلالان و واسطه‌ها از یک‌سو و افزایش هزینه‌های تولید از سوی دیگر موجب نگرانی و نارضایتی سیرکاران مازندرانی شده است،

به‌طوری که بسیاری از آنها دیگر تمایلی به برداشت سیرهای آماده خود ندارند و ترجیح داده‌اند به جای برداشت،‌ زمین خود را با سیرهایش شخم بزنند تا حداقل برای کشت‌های بعدی آماده شود.

اکنون یک کیلو سیر در مزرعه کمتر از 500 تومان به فروش می‌رسد، این در حالی است که قیمت آن در بازار برخی استان‌های کشور حتی به 3500 تومان هم می‌رسد.

کارشناسان جهاد کشاورزی علت کاهش قیمت سیر در سال‌جاری را افزایش تولید نسبت به سال گذشته، آفت‌زدگی و کاهش کیفیت سیرهای تولیدی، واردات همزمان از چین و اشباع بازار عنوان می‌کنند.

یک میلیون تومان ضرر در هر هکتار

علی آهنگری، کشاورز میاندورودی با اشاره به کاهش قیمت فروش سیر در سال‌جاری در مزرعه و حضور واسطه‌ها در میدان خرید‌ به جام‌جم می‌گوید: اکنون هر کیلو سیر حدود 400 تا 500 تومان در مزرعه از کشاورز خریداری می‌شود که این قیمت با توجه به هزینه‌های تولید برای کشاورز نمی‌صرفد و کشاورز ترجیح می‌دهد از برداشت و فروش آن صرف‌نظر کند.

وی با بیان این‌ که تاکنون برخی کشاورزان مزارع سیر خود را بدون برداشت، شخم‌زده‌ و بقیه نیز از این وضع بسیار ناراضی و بلاتکلیف هستند، می‌افزاید: متوسط برداشت سیر در هر هکتار 10 تا 11 تن است که با توجه به قیمت فروش هر کیلو 500 تومان، چیزی حدود پنج میلیون تومان دست کشاورز را می‌گیرد، این در حالی است که هزینه تولید سیر در هر هکتار امسال با احتساب هزینه بذر: سه میلیون و200 هزار تومان، کود: 500 هزار تومان، سم: 440 هزار تومان، تراکتور برای شخم: 400 هزار تومان و کارگر: یک میلیون و 500 هزار تومان، در مجموع حدود شش میلیون تومان برای کشاورز درآمده است و این بدان معناست که کشاورز پس از یک دوره کار و تلاش شش ماهه، نه‌تنها سودی نکرده، بلکه یک میلیون تومان هم ضرر کرده است.

آهنگری با بیان این‌ که برداشت سیر از بیست و پنجم اردیبهشت آغاز و تا پنجم خرداد پایان می‌یابد، تصریح می‌کند: کشاورز اگر بخواهد سیر خود را به صورت سبز و برای ساخت ترشی برداشت کند، فقط چهار روز زمان دارد تا کل یک هکتار را برداشت کند و کارخانجات نیز فقط طی 10 روز سیر را از کشاورز خریداری می‌کنند، چرا که پس از آن سیر خشک و غیرقابل استفاده می‌شود.

اشباع بازار، کاهش قیمت

در همین حال کارشناس مسئول سبزی و صیفی جهاد کشاورزی استان مازندران با بیان این‌ که کاهش قیمت سیر در مزارع موجب هجوم واسطه‌ها به مزارع سیر استان شده است، به دلایل این کاهش قیمت اشاره می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: سیر محصولی است که برخلاف محصولاتی نظیر گوجه‌فرنگی، فقط در یک چین برداشت می‌شود و برداشت همزمان آن که باید طی بازه ده تا دوازده روزه صورت بگیرد، موجب اشباع بازار و در نتیجه حضور واسطه‌ها و دلالان می‌شود که کشاورز هم به دلیل اجبار در برداشت و فروش، ناگزیر است آن را به هر قیمت پیشنهادی عرضه کند.

شبنم غفاری می‌افزاید: در حالی که کشاورز به دلیل نبود شرایط نگهداری و جلوگیری از خشکی سیر و همچنین آماده کردن زمین برای کشت شالی، مجبور به فروش ناعادلانه محصول خود است، دلال سیر خریداری شده را نگه داشته و در زمان‌های مناسب با قیمت بالایی به بازار استان و دیگر استان‌های کشور تا حدود کیلویی 3500 تومان عرضه می‌کند.وی کاهش کیفیت سیر را یکی دیگر از عوامل پایین آمدن قیمت آن عنوان و خاطرنشان می‌کند: امسال به دلیل شرایط بد آب و هوایی با طغیان آفت زنگ سیر مواجه بودیم،‌ از سویی کشاورزان هم به دلیل گرانی سم قادر به خریداری و استفاده از آن نبودند که همین امر در کنار استفاده از سم‌های بی‌کیفیت، موجب کاهش کیفیت سیرهای تولیدی شد.

غفاری ورود سیر دیگر استان‌های کشور را به بازار به عنوان سومین عامل کاهش قیمت سیر مازندران عنوان می‌کند و می‌گوید: سیر گیلان معمولا پیش از سیر مازندران و اوایل اردیبهشت وارد بازار می‌شود، به همین دلیل موجب شکستن قیمت سیر مازندران می‌شود.

این کارشناس مسئول مهم‌ترین مشکل بخش کشاورزی مازندران را نبود صنایع تبدیلی کافی عنوان کرده و می‌افزاید: در صورت گسترش صنایع تبدیلی و فرآوری مانند احداث چندین کارخانه ساخت ترشی و یا شرکت‌های ساخت آنتی‌بیوتیک که مواد اولیه موردنیاز آنها سیر است، می‌توان مشکل نبود بازار برای سیرکاران استان را رفع کرد و مانع ضرر کشاورزان شد.

کاری نمی‌توانیم انجام دهیم

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز با بیان این ‌که تولید سیر امسال نسبت به سال گذشته از رشد خوبی برخوردار بود و از سطح زیرکشت حدود 2500 هکتار به 3500 هکتار رسید، به جام‌جم می‌گوید: محصول سیر در عمده شهرستان‌های واقع شده در مرکز تا شرق استان همانند بهشهر، قائمشهر و ساری کشت می‌شود.

ابطالی افزایش عرضه و کاهش تقاضا را یکی از دلایل کاهش قیمت آن در مزرعه عنوان کرده و با بیان این‌ که کشاورزان به دو دلیل مجبور به برداشت و فروش سریع و یکباره محصول سیر خود هستند، می‌گوید: سیر بویژه زمانی که تازه است، شرایط نگهداری سختی دارد و به همین دلیل باید سریع برداشت شود و از سوی دیگر اراضی باید خیلی زود برای کشت شالی آماده شود که این دو عامل موجب می‌شود کشاورز محصول خود را هر چه سریع‌تر به بازار عرضه کند که در نتیجه بازار اشباع شده و قیمت خرید محصول کاهش می‌یابد.

ابطالی با بیان این‌ که در چنین شرایطی دلالان و واسطه‌ها بیشترین سود را می‌برند،‌ تصریح می‌کند: سیر محصول اصلی استان نیست به همین دلیل سیرکاران دارای تشکل نیستند تا در چنین مواقعی از آنها حمایت شود.

وی با اشاره به این ‌که جهاد کشاورزی هم فقط متولی تولید است، خاطرنشان می‌کند: در صورت ابلاغ قانون واگذاری بازرگانی محصولات کشاورزی پس از برداشت به جهاد کشاورزی که امسال در مجلس تصویب شد، جهادکشاورزی می‌تواند در سال‌های بعد در چنین شرایطی از کشاورزان حمایت کند.

فاطمه مراد زاده - گروه ایران